« بیشتر تلاش می کنیم تا با ما مطمئن پژوهش کنید. »مشكلات كتابداران و كتابخانه‌ها
ازآنچه ارائه گرديد، روشن است که همگام با ورود کـشورها جهـان بـه محـيطهـاي ديجيتـالي، سـواد اطلاعـاتي بـه طـور روزافزوني به عنوان يک اولوبت جهاني مطرح ميگـردد. كتابخانه‌ها و كتابداران ديگر نمي‌توانند تنها مجموعه‌ساز و سازمان‌دهنده منابع اطلاعاتي باشند، بلكه بايد تلاش كنند تا دسترسي استفاده‌کنندگان را به اين منابع و نحوه استفاده درست از آنها را براي ايشان راحت‌تر كنند. اين مهم نيز با آموزش اين گروه در جهت ايجاد استقلال آنان در امر اطلاع‌يابي و اطلاع‌گزيني ميسر مي‌شود. در کـشورهاي در حـال توسـعه ماننـد ايـران اقـدامات کمـي در زمينـه آموزش سواد اطلاعاتي صورت گرفته اسـت. کتابداران و اسـاتيد اين کشور ميکوشـند تـا دانـشجوبان را بـه نحـوي بـا دانـش و فناوري آشنا کنند وآن را جزئـي از برنامـه‌هـاي آمـوزش رسـمي و دانـشگاهي درآورنـد. اما با وجود گذشت حدود يك قرن و نيم از آغاز برنامه‌هاي آموزش استفاده‌كنندگان در كتابخانه‌ها در سطح جهان و تغيير و تحول‌هايي كه در اين مورد صورت گرفته است، در كشور ما، اين امر هنوز در مراحل ابتدايي خود به سر مي‌برد.
در کـشورهاي در حـال توسـعه ماننـد ايـران اقـدامات کمـي در زمينـه آموزش سواد اطلاعاتي صورت گرفته اسـت. کتابداران و اسـاتيد اين کشور ميکوشـند تـا دانـشجوبان را بـه نحـوي بـا دانـش و فناوري آشنا کنند وآن را جزئـي از برنامـه هـاي آمـوزش رسـمي و دانـشگاهي درآورنـد. اما با وجود گذشت حدود يك قرن و نيم از آغاز برنامه‌هاي آموزش استفاده‌كنندگان در كتابخانه‌ها در سطح جهان و تغيير و تحول‌هايي كه در اين مورد صورت گرفته است، در كشور ما، اين امر هنوز در مراحل ابتدايي خود به سر مي‌برد. در کـشورهاي پيـشرفته اروپايي و کشورهايي چـون استراليا وآمربکاي شمالي چندين مورد همکاري مهم و تحقيقات مهمي در رابطه با سواد اطلاعاتي صورت پذيرفته و در حال انجام اسـت. بانگاهي به تحقيقات انجام شده در ايران و جهان در مقولـه سـواد اطلاعـاتي در سـالهاي يـاد شده ميتوان کمبود شديد پژوهش در بخشـ‌هاي عملي در ايران پي برد.
در حـاليکه عمده پژوهشهاي جهان در حـوزه سـواد اطلاعاتي جنبههاي عملي و کاربردي آن را در برمي گيرد در ايران در زير بخشهايي مانند: فناوريها و سواد اطلاعـاتي، اجـرا و ارزيابي طرح هاي انجـام شـده در زمينـه سـواد اطلاعـاتي، همکـاران کتابـداران و اسـتادان، گـروه هـاي خـاص، آشـنايي بـا جستجوي منابع خاص، رويکردهاي خاص به آموزش سواد اطلاعاتي و کتابخانه، تـاکنون تحقيقي صـورت نگرفتـه اسـت و در زيربخش‌هاي اسـاتيد و دانشجويان تحقيقات کمي انجام شده اسـت. نكته ديگر، تأكيد بر آموزش و تقويت قدرت تفكر انتقادي، به عنوان يكي از هدف‌هاي مهم آموزش سواد اطلاعاتي قرارگيرد. شخص داراي سواد اطلاعاتي بايد بياموزد كه به ارزيابي يافته‌هاي خود پرداخته و آنها را با پيشداشته‌هاي اطلاعاتي خود، بعبارتي با دانش ذهني خود تجزيه و تحليل كند و همواره درصدد استخراج دقيق‌ترين، معتبرترين، و صحيح‌ترين پاسخ باشد. بطور خلاصه، اينگونه باشد كه نه تنها بياموزد كه چطور به اطلاعات دسترسي پيدا كند، بلكه چطور به طور انتقادي آنرا ارزيابي، سپس گزينش كند. اين امر، به خصوص، در مورد منابع الكترونيكي پيوسته كه در بيشتر موارد داوري و نقد نشده‌اند، صدق مي‌كند..
توجه به جنبههاي کاربردي و عملي سواد اطلاعـاتي در ايران در آينده مي‌تواند بسياري از چالش‌هاي سواد اطلاعاتي را برطرف نمايد. کتابداران کتابخانه‌ها، از عوامل موثر در ترويج فرهنگ مطالعه و کتابخواني به شمار مي‌روند. كتابداران در آغازراه در مفاهيم ايده اي از سواد اطلاعاتي وارتباطش با يادگيري در طول زندگي پيشقدم شدند ابتدا مفهوم سواد اطلاعاتي كه تاكيد مي‌كرد روي روش، بعد كتابخانه ها و كتابداران در كمك به استفاده و كاربرد اطلاعات تكامل بخشيدند. کتابداران در آينـده در رابطـه بـا توسـعه نيـروي انساني و سياستگذاري از طربق همکاري‌هاي ملي و بين المللي براي سواد اطلاعاتي با چالش‌هاي مختلفي مواجه خواهند بود. براي حـل مشـکلات کنوني در زمينه سـواد اطلاعـاتي کتابـداران بايـد بـا همکـاري سـاير مـديران ملـي و بـينالمللـي بـه برنامهربزي همه جانبه و منسجم براي ارتقاء سطح سواد اطلاعاتي يکايک افراد جوامع بپردازند تا همگـان بتواننـد از مزايـايي سواد اطلاعاتي به خوبي بهره ببرند. کتابداران با روش‌هاي خلاقانه خود مي‌توانند فعاليت‌هاي کتابخواني را رشد داده و حتي به حوزه‌هاي بيرون از کتابخانه بکشانند. اگر کتابداران کتابخانه‌ها از حيث علم کتابداري و اخلاق انساني، رشد کاملي داشته باشند، بدون ترديد، همچون معلمان و استادان جامعه، معماران نسل‌هاي آينده بشر خواهند بود.
رايموند روايد، مي گويد: يک کتابخانه بدون کتابخوان از يک جنازه بيفايده‌تراست اما يک کتابخوان بدون کتابخانه مي‌تواند با انعطاف خاصي راه ايجاد يک کتابخانه را هموارکند.
مهارت تفکر انتقادي
ابزار بنيادين تفکر انتقادي شامل مهارتهاي منطقي ، تحليل مفهومي و شناخت شناسي است. سيگل، معتقد است که آرمان اساسي تفکر انتقادي پرورش روحيه خود اتکايي، است. تفکر انتقادي در شکل وسيع خود به دنبال آموزش قوانين منطقي يا چگونگي ارزيابي شواهد و مدارک مي‌باشد. عمدتاً بخشهايي از بر نامه درسي به‌ويژه در سطوح بالاتر تحصيلي بايد به چنين فعاليتهايي تخصيص يابد. آنچه‌جنبش تفکر انتقادي بر آن تاکيد دارد اين است که مهارتهاي استدلالي خاصي در برنامه درسي به عنوان يک کل که هدف عام تعليم و تربيت به شمار مي‌رود،را پرورش دهد. مهارتها و تمايلات تفکر انتقادي بايد در تمامي سطوح آموزشي در حوزه تدريس و يادگيري اشاعه يابد.تفكر انتقادي فرايندي است كه با استفاده از آن به بررسي افكار و عقايد خود و ديگران پرداخته و به فهم بهتر و روشني دست مي‌يابيم. سوال كردن ، تحليل كردن و معني دادن، سه فرايندي است كه به وسيله‌ي آن افكار خود و ديگران را بررسي كرده و براساس آن بهترين تصميمات را مي‌گيريم.
مهارت تفکر تحليلي؛ اکتشافي
يادگيري اکتشافي را مي توان نوعي يادگيري دانست که درآن موضوع يادگرفتي به شکل نهائي خود به افراد عرضه نمي شود بلکه افراد ازطريق تفکر استقرائي آن موضوع را سازمان مي دهند. جروم اس برونر، از جمله کساني است که به فعاليت يادگيرندگان در حين آموزش اعتقاد دارد. وي نظريات خودرا در کتابش به نام : به سوي يک نظريه آموزش نوشته است. به هرحال برونر، عقيده دارد در کشف روابط بين يک مسئله بايد از استدلال و تفکر استقرائي استفاده کرد و پاسخ صحيح مسئله به يادگيرندگان گفته نشود.برونر معتقد است که فعاليت يادگيرنده براي يادگيري باعث تقويت او خواهد شد زيرا از يادگيري رضايت خاطر به دست مي آورد.
منبع
برجیان بروجنی،مهشید(1390)، سواد اطلاعاتي کتابداران شاغل در سازمان اسناد و کتابخانه، پایان نامه کارشناسی ارشد،کتابداری واطلاع رسانی، دانشکده ادبيات و علوم انساني تهران
از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید
دیدگاهی بنویسید