فرایند آموزش PhD در دنیا

رایج ترین مدلهای دکتری در دنیا دورههای مبتنی بر درس و مبتنی بر پژوهش میباشند. آموزش دکترای مبتنی بر درس اگرچه سابقهای 150 ساله دارد اما کماکان شکل سنتی خود را در آمریکا و بسیاری از کشورهای دیگر حفظ کرده است. در این روش، دانشجو با گذراندن یک دوره دروس تعریف شده به مدت 2-1 سال و قبولی در امتحان جامع، وارد مرحله پژوهشی شده و پس از دفاع از پایاننامه موفق به اخذ درجه دکترای تخصصی م گردد. طول این دوره بسته به عوامل مختلف بین9-4 سال متغیر می باشد. دور های دکترای مبتنی بر پژوهش از نظر ساختار، تنوع و گوناگونی بیشتری دارند. استاد راهنمای دانشجو، موضوع و بودجه پژوهش وی در ابتدا مشخص بوده و دانشجو با اجرای یک پژوهش اصیل و دفاع از پایاننامه و یا انتشار نتایج آن در مجلات معتبر فارغ التحصیل میگردد.

ممکن است حسب نیاز، دانشجو ملزم به گذراندن برخی دروس مرتبط با موضوع پایاننامه خود باشد. طول اینگونه دکترا عموماً بین 4-2 سال است. هماکنون بهویژه در اروپا تمایل کلی به سمت دورههای ساختارمندی است که در آن دانشجو در یک گروه پژوهشی تربیت میشود، بهطور مداوم در جلسات مشترک با افرادی با سطوح مختلف آکادمیک در ارتباط بوده و با مشکلات و چالشهای مختلف آکادمیک آشنا میشود. در ایران در مدل جاری دکترا رابطه دو بهدوی بین یک استاد و یک دانشجو باقیست و دانشجو به ویژه در مرحله پایاننامه اغلب تنها با استاد راهنمای خود روبهرو میباشد.

آموزش دکترا در شکل فعلی آن به ویژه در اروپا و آمریکای شمالی برای حصول به اهداف عالی توسعه، شدیدا مورد تردید صاحبنظران قرار گرفته و سیاستگذاران را ناگزیر به تجدی نظر در شکل و محتوای این دورهها نموده است به نحوی که با واقعی ها و نیازهای موجود، سازگاری بیشتری نشان دهد.

بسیاری از کشورهای با سابقه، گونه های جدیدی از دکترا را با عنوان دکترای تخصصی حرفهای معرفی نمودهاند. ایجاد دورههای دکترای تخصصی حرفهای توانسته از یک طرف دورههای دکترا را بیش از پیش به سمت رفع نیازهای جامعه سوق دهد و از طرف دیگر اشتغال دانشآموختگان دکترا را تسهیل نماید. طول این دوره کوتاهتر بوده و پایاننامه دانشجو بیشتر معطوف به حل مشکل صنعت است تا ارائه یک شاهکار پژوهشی. در این مدل عمدتا هزینه تحصیل دانشجو از سوی صنعت پرداخت شده و استاد راهنما گرانت تحقیقاتی خود را از بخش خصوصی دریافت میکند. در مدل نوین آموزش دکترای تخصصی در بریتانیاNew Route PhD نیز گذراندن دورهای با برنامهای شامل دروس تئوری به مدت حداقل یکسال قبل از شروع پایاننامه، پیشبینی شده است. در این مدل وجود یک دوره کوتاهمدت تئوری علاوه بر کاهش هزینهها به تقویت بنیه علمی و جهتگیری پژوهشی آینده دانشجو کمک شایانی مینماید.

تجدیدنظر در ساختار آموزش دکترا تنها در کشورهای توسعهیافته، دیده نمیشود و کشورهایی مانند چین و هندوستان نیز در عرصه بهکارگیری و مشارکت دانشآموختگان دکترا در روند توسعه خود قدمهای بزرگی برداشتهاند. بهنظر میرسد کشور ما نیز ناگزیر از بهکارگیری این تجربیات و تغییر نگرش به ماموریت و جایگاه آموزش دکترا در کشور باشد.

منبع

احمدی سرشت،زکیه(1391)، شیوه های پذیرش دانشجوی دکتری،پایان نامه کارشناسی ارشد،رشته سنجش واندازه گیری،دانشگاه روانشناسی وعلوم تربیتی علامه طباطبایی

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید