عوامل مؤثر در فرسودگي شغلي
- شرايط سخت و طاقت فرساي كار
- ناكاميها و فشارهاي عصبي فراوان
- فشار مداوم براي سعي و تلاش بيشتر
- صرف وقت و انرژي زياد و ناملموس و بيثمر
- تعارض مستمر بين فعاليتهايي كه زمان و تلاش ميطلبند.
- فقدان بازخورد مثبت و پاداش دهنده
- بی توجهي و روشن نبودن انتظارات و توقعات كاري
- مثل كار كردن در بهشت زهرا ؛ محيط شغلي غم افزا
- روابط ضعيف انساني
- کارزياد و بدون تفريح.
علائم فرسودگي شغلي
سندرم فرسودگي شغلي علائم جسماني، رواني، هيجاني متعددايجاد ميكند:
- علائم جسماني: كاهش انرژي،خستگي مزمن، ضعف،افزايش آسيب پذيري نسبت به بيماريها،سر دردهاي مزمن، تنش عضلاني، كمردردواختلال درخواب.
- علام هيجاني: احساس افسردگي،درماندگي و نااميدي، افزايش تنش و تعارض در خانه،افزايش حالتهاي عاطفي منفي مثل : عصبانيت، بيقراري و تحريكپذيري و كاهش حالتهاي عاطفي مثبت مثل:صميميت، با ملاحظه بودن، فروتني و ادب.
- علائم رواني: نارضايتي و نگرش منفي نسبت به خود، شغل و در كل نسبت به زندگي، در نهايت مجموعة علائم بالا به رفتارهايي مثل غيبت ازمحل كارورها كردن كارمنجر ميشود .
دلايل فرسودگي شغلي
علل عمدة فرسودگي شغلي عبارتند از:
- نارسايي مهارت خود شخص و كم تجربگي او
- نبود يا كم بود امكانات و لوازم كار
- كهنه بودن ابزارهاي كار
- كم توجهي كارفرما به پيچيدگيهاي كار و ارزش مهارت اقتصادي آن در مقايسه با ساير مشاغل سطح پايين
- انتظارات طاقت فرساي كارفرمايان
- مساعد نبودن موقعيت محيط كار
- بالا رفتن سن فرد شاغل
- رنجور بودن يا وجود بيماريهاي مزمن و ناشناخته
- ارجاع مشاغل به افراد ناآشنا
- تحقير از سوي اطرافيان
- ابهام و كشمكش در نقش
- سنگيني نقش
- سروصدا و محيط فيزيكي خطرناك
- مشكلات عاطفي و خانوادگي
در اكثر حرفهها، كاركنان از ساعات كاري طولاني، فقدان استقلال حرفهاي، عدم درك مردم از حرفة آنها، منابع تأمين نشده، فقدان معيارهاي شخصي براي تعيين ميزان موفقيتها، مطالبات زياد براي افزايش توليد، آموزش شغلي نامناسب، درگيريهاي ادراكي با مسئولان يا هم كاران در حيطة شغلي شكايت دارند كه اين دسته عوامل را در بروز فرسودگي شغلي مؤثر ميدانند.
روشهاي مقابله با فرسودگي شغلي
حال با چنين توضيحاتي اين سئوال به ميان ميآيد كه آيا راهي براي رهايي از فرسودگي شغلي وجود دارد؟ امروزه شيوههاي متفاوتي براي كاهش استرس و هم چنين مهار فرسودگي شغلي وجود دارد كه در اين قسمت سعي ميكنيم به بيان مواردي از آن بپردازيم:
- تنفس عميق و آهسته
- تمرين كششي مثل شل كردن عضلات به صورت چرخشي، مثلاً سر را به آرامي به طرف يك شانه و سپس چانه را بر سينه خم كرده و همين حركت را بر روي شانة ديگر انجام دهيد. با حركت بازوها بطرف سر قسمت فوقاني پشت و شانه را كشش دهيد.
- پيامهاي اميدوار كننده به خود بدهيد وتلقينهاي مثبت به خود
- بررسي اولويتهاي فوري
- انديشة خود را به وظايف و كارهاي ناتمام متمركز كنيد. سعي ميكنيم توجهمان را به تكميل كارها متمركز كنيم.
- نامطلوبترين وظايف را سريع انجام دهيد.
- انتظارات واقع گرايانهاي از خود داشته باشيد.
- در صورت نياز كمك بخواهيد.
- عادت كنيد كه استراحت كرده و مواد غذايي ميل كنيد.
- از محركها اجتناب كنيد زيرا باعث تشديد تنش خواهند شد.
- از بحرانهاي گذشته به عنوان تجربه براي آينده استفاده كنيد.
نتيجه اينكه اجراي نكات فوق در مواجهه با اضطراب و تنش باعث كاهش آن شده، همواره احساس خواهيد كرد كه اضطراب تحت كنترل و ارادة شماست. در اين صورت است كه ميتوانيد از خود مراقبت كرده و ديگران را نيز راهنمايي كنيد.
در هر كاري كه ميلسيت بدان | قدرت خود را همي بيني عيان | |
در آن كاري كه ميلت نيست و خواست | اندر آن جبري شدي! كين از خداست | |
گفت آري گر توكل رهبرست | اين سبب هم سنت پيغمبر است . |
منبع
سعادتمند،مرجان(1388)، رابطۀ بین رضایت شغلی و فرسودگی شغلی با استرس شغلی از دیدگاه مدیران مدارس،مدیریت آموزشی،دانشگاه آزاداسلامی مرودشت
ازفروشگاه بوبوک دیدن نمایید
دیدگاهی بنویسید