سطوح سرمايه­ ي اجتماعي

پیرامون سطوح سرمایه­ی اجتماعی میان صاحبنظران اختلاف نظر وجود دارد. بعنوان نمونه از نظر گروهی از محققان، سرمايه­ي اجتماعي قابل تفکیک به سه سطح خرد، میانی و کلان می­باشد که در ادامه پیرامون هریک پرداخته شده است :

 سطح خرد ,فردي:سرمايه­ي اجتماعي فردي بيانگر مجموعه­اي از منابع مي­باشد كه اعضاي شبكه‌ي فردي از طريق برقراري رابطه با ديگران بدان دست مي­يابند و قابل تفكيك به دو بُعد شناختي و ساختاري مي­باشد. در توضيح اين دو بُعد مي­توان گفت بر خلاف سرمايه اجتماعي ساختاري كه بسيار محسوس و قابل لمس است و به اشکال مختلف سازمان­های اجتماعی شامل نقش­ها، قواعد و رویه­های معمول سازمانی می­پردازد؛ سرمايه­ي اجتماعي شناختي، مفهومي انتزاعي است كه بيانگر ابعاد غير ملموس، نگرش­ها و هنجارهاي رفتاري، ارزش­ها، اعتماد و تعاملات مي­باشد. علاوه برتقسيم­بندي مذکور از سرمايه­ي اجتماعي فردي، از منظر فلپ ، نيز سرمايه­ي اجتماعي مشتمل بر سه بُعد به شرح ذيل مي­باشد:

1. حجم شبكه ؛تعداد افراد موجود در شبكه
2. منابع موجود در شبكه
3. ميزان دسترسي به اين منابع

سطح مياني , جمعي: بر خلاف سرمايه­ي اجتماعي فردي كه افراد به آن به عنوان ابزاري جهت نيل به خواسته­هاي خود نگاه مي­كنند . در سرمايه­ي اجتماعي جمعي، سرمايه به عنوان امري دانسته مي‌شود كه به طور جمعي توليد مي­شود و كل اجتماع از آن بهره­مند مي­شوند. به عبارتي از اين نظر سرمايه­ي اجتماعي داراي يك نفع جمعي است كه در قالب هنجارهايي مانند اعتماد تجلي مي­يابد. در اين رابطه پوتنام ، با تعيين دو بُعد ساختاري (شبكه­هاي اجتماعي) و فرهنگي (هنجار اجتماعي)، پيوندهاي بين افراد (شبكه هاي اجتماعي) و هنجارهاي اعتماد و معامله به مثل را كه از اين پيوندها ناشي مي‌شود را سرمايه­ي اجتماعي مي­نامد.

سطح كلان , نهادي:مطابق با این سطح، یک شبکه­ی خاص سرمایه­ی اجتماعی در درون یک سیستم اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی کلان­تری قرار دارد كه ضمن شكل­دهي به ساختارهاي اجتماعي آن شبکه، توسعه­دهنده­ي هنجارهاي اجتماعي آن نيز مي­باشند. لذا توجه به آن در تحلیل و توسعه­ی سرمایه­ی اجتماعی یک سیستم حائز اهمیت است. از منظر گروه ديگري از محققان سطوح سرمايه­ي اجتماعي قابل تفكيك به سطوح سه‏گانه­ای به شرح زير است:

• سطح پيوندي, محكم­كننده

اين سطح از سرمايه­ي اجتماعي، به روابط بين گروه­هاي نسبتاً همگن ؛ مانند يك گروه مذهبي، قومي و … اشاره دارد كه به­دليل عدم پيوستگي با ساير سازمان­ها و تقويت پيوندهاي اجتماعي درون­گروهي جنبه­ي انحصاري به خود مي­گيرد.

• سطح پل­زننده

اين سطح از سرمايه­ي اجتماعي نيز به فعاليت­هاي فراگيري اشاره دارد كه مشتمل بر افراد متعددي با خاستگاه­هاي متفاوت ؛ گروه­هاي ناهمگن مي­باشد كه به خاطر يك هدف مشترك با يكديگر كار مي­كنند.

• سطح ارتباطی؛ پيونددهنده

در اين سطح از سرمايه­ي اجتماعي نيز به روابط افراد و گروه­ها به صورت افقي و عمودي اشاره مي­شود كه امكان دستيابي به شأن وقدرت اجتماعي رااز طريق برقراري رابطه باگروههاي مختلف اجتماعي فراهم مي­آورد.می­توان گفت، سرمایه­ی اجتماعی مفهومی چندبعدی و متشکل از ابعاد و عناصر متعددی است که هم بر پیوندها و ارتباطات میان اعضای یک شبکه به عنوان یک منبع با ارزش می­نگرد و هم از طریق ویژگی­هایی چون هنجار و اعتماد اجتماعی به تسهیل همکاری و هماهنگی دو جانبه بین افراد یاری می­رساند. بنابراین توسعه­ی سرمایه­ی اجتماعی علاوه بر اینکه به انسجام درونی سازمان­ها از جمله دانشگاه­ها کمک می­کند، به بهبود عملکرد اعضا و در نتیجه بهبود وجه­ی بیرونی دانشگاه نیز یاری خواهد رساند. لذا شایسته­ی توجه و توسعه است.

منبع

محترم،معصومه(1390)، رابطه­ي نوع ساختار سازمانی دانشگاه و سرمایه­ي اجتماعی بخش­ها  با رضایت تحصیلی دانشجویان،پایان نامه کارشناسی ارشد،مدیریت آموزشی،دانشکده علوم تربیتی وروانشناسی شیراز

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید