« بیشتر تلاش می کنیم تا با ما مطمئن پژوهش کنید. »سرمایه اجتماعی چیست
در دیدگاههای سنتی مدیریت توسعه، سرمایه‌های اقتصادی، فیزیکی و نیروی انسانی مهمترین نقش را ایفا می‌کردند و از دیدگاه اقتصادی، عنصری ” پیشبرنده” بودند. اما در عصرحاضر برای توسعه، بیشتر از آنچه که به سرمایه‌های اقتصادی فیزیکی و انسانی نیازمند باشیم، به “سرمایه اجتماعی” نیازمندیم. زیرا بدون این سرمایه استفاده از سایر سرمایه‌ها ممکن نمی باشد. اصل این مفهوم توسط شخصی به نام “هانی فان” که در آموزش و پرورش ایالت ویرجینیای امریکا خدمت می‌کرد به کار گرفته شد. از نظر وی سرمایه اجتماعی شامل دارایی هایی است که در زندگی روزانه افراد وجود دارد، مانند حسن تفاهم، رفاقت و دوستی، احساس همدردی و روابط اجتماعی در بین افراد و خانواده‌هایی که یک واحد اجتماعی را تشکیل می‌دهند.
مفهوم سرمایه اجتماعی در آغاز توسط جامعه شناسان معرفی گردید و در تحقیقات آنها مورد استفاده قرار گرفت.این مفهوم به تدریج علاوه بر آنکه در جامعه شناسی، علوم سیاسی و اقتصاد مورد استفاده قرار گرفته است، در رشته‌های سازمان و مدیریت طرفداران زیادی پیدا کرده است.محققان بر مفهوم سرمایه اجتماعی به منزله یک تشریح جامع برای بیان دلایل اینکه چرا بعضی جوامع قادرند تا مشکل‌های جمعی را با همکاری یکدیگر حل نمایند در حالیکه بعضی جوامع در متحد کردن افراد حول هدفهای مشترک، ناتوان هستند، متمرکز می‌گردند.
از سرمایه اجتماعی با توجه به دیدگاه نظریه پردازان تعاریف مختلفی به عمل آمده است که به تعدادی از آنها اشاره می‌شود: به عقیده کلمن (2009) سرمایه اجتماعی قدرت و توانایی مردم برای برقراری ارتباط با یکدیگر است. او در سالهای بعد بیان می‌کند که سرمایه اجتماعی شاکله ساختاری روابط بین و میان فعالان اجتماعی است. ناهاپیت وگوشال (1998) سرمایه اجتماعی را مجموعه منابع واقعی و بالقوه ای می‌دانند که در شبکه روابطی که زیر نفوذ فرد یا واحد اجتماعی است ریشه دارد، از طریق این شبکه قابل دسترسی است و از همین شبکه ناشی شده است. بنابر این، سرمایه اجتماعی هم شبکه و هم داراییهایی است که ممکن است از طریق شبکه آماده شده باشد.
رابرت پاتنام (2007) سرمایه اجتماعی را به عنوان شبکه‌های اجتماعی، هنجارهای ارتباط متقابل، اعتماد و قابلیت و اعتماد ناشی از آن تعریف کرده است. در واقع او در تعاریف خود به روابط میان افراد و منابع اجتماعی که چنین ارتباطاتی ایجادمی‌کند، توجه دارد. فوکویاما (2000) سرمایه اجتماعی را مجموعه معینی از هنجارها یا ارزشهای غیررسمی تعریف می‌کند که اعضای گروهی که همکاری و تعاون میانشان مجاز است، در آن سهیم اند.بوردیو (1986) سرمایه اجتماعی را تجمیع منابع بالقوه یا واقعی تعریف می‌کند که با کسب و تملک شبکه پایداری از روابط نهادینه شده منبعث از شناخت های متقابل ارتباط دارد. تعریف بوردیو از سرمایه اجتماعی به‌طور ضمنی بیان می‌کند که سرمایه اجتماعی بایستی با دو مؤلفه آن فهمیده شود: الف – اندازه شبکه فرد، ب – حجم سرمایه سایر اعضای شبکه، و گستره دسترسی افراد به آن سرمایه.
به اعتقاد وال(1998) تعریف رایج سرمایه اجتماعی در روایت کارکردگرایانه آن، عبارت است از روابط دو جانبه، تعاملات و شبکه‌هایی که در میان افراد پدیدار می‌گردند و نیز سطح اعتمادی است که در میان گروه و جماعت خاصی، به منزله پیامد تعهدات و هنجارهایی پیوسته با ساختار اجتماعی یافت می‌شود.
تعاریف سرمایه اجتماعی
| یک شبکه ارتباطی شخصی منحصر به فرد و وابستگی نهادی ممتاز | بلیویو، اریلی، وید |
| توانایی افراد برای منافع پایدار از طریق عضویت در شبکه‌های اجتماعی یا ساختارهای اجتماعی دیگر. | پورتس |
| بافتی از ارتباطات تعاونی میان شهروندانی که به یکدیگر برای رفع مشکلات کمک می‌کنند. | برهن، رهان |
| توانایی افراد برای همکاری و تعاون با هم برای اهداف عمومی در گروهها و سازمانها. | فوکویاما |
| سرمایه اجتماعی با کارکرد آن تعریف می‌شود. سرمایه اجتماعی چیز واحدی نیست بلکه انواع چیزهای گوناگونی است که همه آنها دو ویژگی مشترک دارند؛ اول، شامل جنبه ای از یک ساخت اجتماعی هستند؛ و دوم، کنش‌های معین افرادی را که در درون ساختارند، اعم از اشخاص حقیقی یا عاملان حقوقی، تسهیل می‌کنند و دستیابی به هدفهای معین را که در نبود آن، دست نیافتنی خواهدبود، امکان پذیر می‌سازند. | کلمن |
| هنجارها و شبکه‌هایی که امکان مشارکت مردم در اقدامات جمعی را به منظور کسب سود متقابل فراهم می‌کنند و با شیوه‌هایی همچون سنجش سطح اعتماد اجتماعی و سطوح عضویت در انجمن‌های مدنی رسمی یا غیررسمی قابل اندازه گیری اند. | تاجبخش، ثقفی کوهستانی نژاد |
| سرمایه اجتماعی در آغاز یک دسته فرایندهایی است که به تولید برون دادهایی منجر می‌شود که حاصل کنش‌های اجتماعی است. بنابراین، سرمایه اجتماعی یک دسته کنش‌های اجتماعی است و شامل آن دسته ای است که یا خود با دوام هستند یا بر روی آنهایی که با دوام هستند، اثر می‌گذارند. | کولیر |
براساس تعاریف فوق، بولن و انیکس(1999) هشت عنصر مهم سرمایه اجتماعی را بدین شرح مطرح کرده اند:
– مشارکت در اجتماع محلی؛
– کنش گرایی در یک موقعیت اجتماعی؛
– احساس اعتماد و امنیت؛
– پیوندهای همسایگی؛
– پیوندهای دوستی و خانوادگی؛
– ظرفیت پذیرش تفاوت‌ها؛
– بها دادن به زندگی؛ و
– پیوندهای کاری.
منبع
نویدی، پرویز(1394)، بررسی رابطه بین رهبری خدمتگزار با سرمایه اجتماعی با تاکید بر نقش میانجی معنویت در محیط کار در میان کارکنان بانک کشاورزی استان همدان، پایان نامه کارشناسی ارشد مدیریت آموزشی دانشگاه بوعلی سینا همدان.
از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید
دیدگاهی بنویسید