سازگاری اجتماعی درانسان

بدون تردید، اجتماعی بودن،دیرینه ترین وپایدارترین ویژگی شناخته شده انسان است وتقریبا به عنوان یک اصل بدیهی درعلوم اجتماعی پذیرفته شده است. این خصیصه بیانگر عدم استقلال فرد ازجامعه وارتباط تنگاتنگ آنهاست.رویچ ، جامعه شناس معاصر می‌گوید: قبل ازهرچیز باید بدانیم فرد وجامعه بدون یکدیگر نمی‌توانند وجود داشته یاشند وآن دو به صورت غیرقابل تفکیکی دریکدیگر حل شده اند. هرفردی درارضای نیازهای زیستی واجتماعی خود بامحدودیت‌های قانونی، عرفی واخلاقی و… درجامعه مواجه می‌شود. درمحدوده این ضوابط آشکار ونهان اجتماعی است که نیازها درجه بندی ومحدود می‌گردد وتحقق می‌یابد. بدین لحاظ برای رسیدن به امیال ودستیابی به اهداف مشخص باید رفتار اجتماعی مناسب وشیوه ارتباط صحیح را بادیگران آموخت وفرد راباجامعه هماهنگ وسازگار کرد. این امرجزبا شناخت وپذیرش آگاهانه یا ناآگاهانه هنجارها، ارزشها، آداب، اصول وقوانین جامعه ممکن نیست. به این جنبه ازیادگیری فرد، رشد اجتماعی یا اجتماعی شدن می‌گویند.

اجتماعی شدن فرایندی است که درآن هنجارها، مهارتها، انگیزه‌ها، طرز تلقی‌ها ورفتارهای فرد شکل می‌گیرد.تابرای آنچه که نقش فعلی یا آتی اودرجامعه لازم ومطلوب تشخیص داده می‌شود، هماهنگ شود .

اجتماعی شدن یک سیستم دوجانبه ارتباطی بین فرد وجامعه است وبه همین دلیل جریانی بسیار پیچیده وجوانب بی شمار وگوناگونی دارد که کسب مهارتهای اجتماعی، سازگاری اجتماعی وچگونگی ارتباط باسایر افراد ازجمله ابعاد وجنبه‌های آن است.

اجتماعی شدن روندی است که اززمان تولد با حرکات بازتابی آغاز می‌شود ودر سراسر عمر آدمی ادامه می‌یابد ودر طی آن فرد ارزشها، باورها ونگرشها وآداب ورسوم مورد پسند جامعه را ازطریق تماس بادیگران فرا می‌گیرد ودرونی می‌سازد. سپس دراثر تجارب وعوامل اجتماعی آنها رابا شخصیت خود همانند می‌کند تا بتواند خودرا بامحیط اجتماعی زندگی تطبیق دهد.

تحلیل فرایند سازگاری

سازگاری اجتماعی به عنوان یک شاخص روانشناختی دربرگیرنده قالبهای اجتماعی، مهارتهای اجتماعی، علایق اجتماعی، روابط خانوادگی، روابط مدرسه‌ای وروابط اجتماعی تعریف می‌شود .

سازگاری فرایند پیوسته‌ای است که درآن تجربیات یادگیری اجتماعی شخص، باعث ایجاد نیازهای روانی می‌گردد ونیز امکان کسب توانایی ومهارتهایی رافراهم می‌سازد که ازآن طریق می‌توان به ارضای آن نیازها پرداخت .

سازگاری اجتماعی به وضعیتی گفته می‌شود که افراد یا گروهها، رفتار خود را به تدریج واز روی عمد و غیر عمد تعدیل می‌کنند تا خود را با فرهنگ موجود مانند رعایت عادتها، عرف وتقلید سازگار نمایند. به عبارتی سازگاری اجتماعی آن نوع واکنش‌هایی است که شخص برای رعایت قوانین محیط اجتماعی ازخود نشان می‌دهد وآنها را به علت هماهنگی با معیارهای اجتماعی وپذیرفته شدن از طرف آن، اساس رفتار خود قرار می‌دهد .

سازگاری فرایندی است که پیوسته درآن تجربیات یادگیری اجتماعی شخص باعث ایجاد  نیازهای روانی او می‌گردد ونیز امکان کسب توانایی ومهارتهایی رافراهم می‌سازد که ازآن طریق می‌توان به ارضاء نیازها پرداخت.

فرایند سازگاری اجتماعی

مراحل فرایند سازگاری یا عدم آن عبارت است از: وجود انگیزه ، محرومیت ، ویا تعارض، تنش عاطفی ، پاسخ، کم شدن تنش وتاثیر درارضاء احتیاجات که معمولا با محرومیت یا تعارض مواجه است. مقصود از محرومیت هرنوع ممانعت از برآوردن احتیاج است. در تعارض، جلوگیری از تمایل وجود دارد. هرفرد در جریان سازگاری تا اندازه‌ای احساس تعارض خواهد نمود. ولی اگر شخص مجبور شود میان دو عاملی که از لحاظ قدرت یکسان است، یکی را انتخاب کند، ممکن است دچار تعارض شدید گردد.

زمانی که شخص دچار محرومیت یا تعارض می‌گردد به او هیجان عاطفی دست می‌دهد، درنتیجه سعی می‌کند تا ازشدت هیجان بکاهد. این احتیاج به کم کردن هیجان عاطفی فرد را به قدم بعدی در سازگاری که عکس العمل است سوق می‌دهد. اگر در جریان سازگاری، انگیزه سبب ایجاد محرومیت وتعارض نشود، عکس العمل ممکن است سریع وقاطع باشد. دراین گونه موارد رفتار ثابت است ولی اگر محرومیت وتعارض شدید و مکرر باشد شخص می‌کوشد تا راههای متعددی برگزیند وممکن است به رفتارهای متفاوتی متوسل شود مثلا ممکن است به توجیه، جبران، برون فکنی ، وخیال بافی  زیاده ازحد دست بزند. وقتی شخص راه حل را پیدا کند از هیجان او کاسته می‌شود. بنابراین می‌توان گفت سازگاری صورت گرفته است. ممکن است سازگاری فرد از نظر اجتماعی پسندیده وقابل قبول نباشد. قدم آخر در سازگاری عبارت است از تاثیر. اگر به رفتار فرد پاداش داده شود به احتمال قوی رفتار مذکور در آینده تکرار می‌شود واگر رفتار او باعث ناراحتی شده باشد از تکرار آن خودداری خواهد نمود .

منبع

برقی ایرانی،زیبا(1392)، اثر بخشی شناخت_رفتار درمانگری سالمندی(CBTO)بربهبود نشانه­های مرضی، همبسته­های شناختی،پایان نامه کارشناسی ارشد،روانشناسی عمومی،دانشگاه پیام نور

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید