« بیشتر تلاش می کنیم تا با ما مطمئن پژوهش کنید. »روابط دانش آموز-معلم
الهام پور، بيان كرد برقراري رابطه مثبت معلم بادانش آموزان در كلاس درس را با نوع روش‌های تدريس معلمان در كلاس درس در ارتباط قرار دارد. سبك ارتباطي منفي شیوه‌ای است‌كه‌در‌آن معلمان نسبت به حرفه خود بی‌علاقه، مردد وناراضي هستند و این نارضايتي و تردید به معلم اجازه نمی‌دهد تا بادانش آموزان ارتباط مناسبي برقرار نمایند بعبارت‌دیگر تردید ونارضایتی باعث می‌شود كه معلم با شيوه پرخاشگرانه بادانش آموزان برخورد كند وسعي بر تسلط بر دانش آموزان در كلاس درس با شيوهاي پرخاشگرانه داشته باشند در اين سبك معلمان حس همكاري تشریک‌مساعی پايين را در برخورد بادانش آموزان به کارمی بندندومقررات و قوانین خشك وبي روح در كلاس حاكم می‌کنند.
مهر محمدي، معلم ایده آل را فردي می‌داند كـه ضـمن بكـار گيـري هوشمندانه‌ی دستاوردهاي پژوهشي، با اتكا به درون‌فکنی، دریافت‌های شهودي، بـصيرت آنـي و خلاقيـت، بـه خلق و توليد دانش حرفه‌ای بپردازد. معلم ايده آل، يك معلم تجربي است و تلاش می‌کند، حتـي در جريان تدريس آگاهانه به رفع كمبودها و نارسایی‌ها همت گمـارد. همچنـين وي بـا توجـه بـه ديدگاه خودشكوفايي بيان می‌کند كه معلم به هر يك از دانش آموزان بعنوان يك انسان و نه بعنوان عضوي از يك گروه يا كلاس، نگاه كند؛ يعني بايد به فرد آنان از زاویه‌ی فرديت و وجوه متمايزي كه ممكن است با ديگران داشته باشند، بنگرد.
افزون بر اين، معلمان بايـد بتواننـد روابـط انساني و عاطفي بسيار نزديكي بين خود و دانش آموزان برقرار كننـد در غيـر ايـن صـورت از برداشت‌ها، ادراک‌ها، تجربه‌ها و تلقيات دانش آموزان نسبت به محتواي آموزش باخبر نمی‌شو دو تا معلم در تجربه‌ی يكايك دانش آموزان حضور نيابد، از درك چنين تجربه‌ای عاجز خواهد ماند.
در تلاش برای درک بهتر رابطه دانش آموز-معلم، برخی از مطالعات مستقیماً روی بعضی ویژگی‌های رابطه دانش آموز-معلم متمرکزشده‌اند. چندین دهه پیش بار، بعدازآن گود و بروفی، ویژگی‌های معلم را که به نظر دانش‌آموز دوست‌داشتنی‌ترند شناسایی کردند ازجمله ملاحظه، شادابی و صبر و حوصله.بولز و همکاران،به اهمیت وضع انتظارات و توقعات بالا به هنگام کار بادانش آموزان مناطق فقیرنشین اشاره کردند.
یاکوبسون ، دریافت که در گام اول ایجاد يك نوع محیط خوب، شناسایی تک‌تک دانش‌آموزان بود تا بدین‌وسیله معلم شانس بیشتری برای برقراری یک رابطه مثبت با آن‌ها داشته باشد.
برگر ، معتقد است كه بررسي نحوه تعامل معلم بادانش آموزان ومیزان آن با پيشرفت تحصيلي از موضوعاتي است كه همواره موردتوجه سیاست‌گذاران نظام آموزشي،معلمان، مديران و متصدیان آموزش‌وپرورش و همین‌طور اولياي دانش آموزان بوده است.
هانتلی، یادآور شد كه سبك ارتباطي معلم بادانش آموزان در كلاس درس يكي از 5 توانمندی‌های حرفه‌ای مورد نيازمعلمان در فرايند ياددهي –يادگيري است. تدارك محيطي مناسب براي فراگيران يعني ايجاد محيط مملو از انصاف پذيرش، اعتماد، همكاري وصمیمیت را ازصلاحیتهای موردنیازمعلمان درفرايند ياددهي – يادگيري است.
به زعم آوالوز، ازاین‌رو معلم اثربخش صرفاً معلمي نيست كه به‌خوبی برنامه‌ریزی كند بلكه فردي است كه به‌طور منطقي بادانش آموزان رابطه برقرار نمايد.
تمبرلي، ويلسون، بارار، فانك ، سبکهای ارتباطي معلم بادانش آموزان را بدودسته مثبت ومنفی تقسيم نمودند.
ويلز، كرتون، ليوي، هوي ميرز، استنباط اين محققان بر یک رويكرد تیپ شناسی بناشده بود كه بر سبکهای ارتباطي متفاوت متمركز بود و فرضشان آن بود كه اثر هر عمل در جزء به ترتيب به همه عوامل ديگر وابسته است. به اعتقاد اين محققان تفاوت در ترکیب عناصر اصلي سبکهای ارتباطي ؛ از قبیل بانفوذ بودن، منعطف بودن، منفعل بودن و خشن بودن تغييراتي در چگونگي پاسخ‌های دانش آموزان نسبت به معلمان ايجاد می‌کند. سبك ارتباطي مثبت شیوه‌های ارتباطي است كه در آن كنترل دانش آموزان پذيرش و پاسخ‌دهی به نيازهاي آنان (محبت) در سطح بالاست. معلمان در اين روش پذيرنده و پاسخ‌دهنده هستند.
زولقي،در مطالعه خود دريافت لازم است مشكلات روابط معلم – دانش‌آموز را از اولویت‌های موردمطالعه در فرايند ياددهي – يادگيري قرار گيرد.
تلخابي، عباسي، لشكري ، بيان مي كنند مسلم است كه چگونگي كيفيت رابطه معلم و دانش‌آموز تا حد زيادي روي يادگيري او تأثیر می‌گذارد به‌عنوان‌مثال وقتي معلمان خود را دوست می‌داشتیم یا به آن‌ها عشق می‌ورزیدیم در خواندن درس‌هایشان سعي و تلاش بيشتري می‌کردیم و بیشتر ياد می‌گرفتیم. رفتار ميان فردي و خوب بودن او از جنبه‌های مهم از محيط كلاس هستند.
به زعم البرزي ، معلم از اينكه دانش‌آموز چگونه ياد می‌گیرد، می‌فهمد و احساس می‌کند آگاه است به نيازها، ترجيحات ودلبستگي ها ي دانش‌آموز اهميت می‌دهد و در رابطه گرم صميمانه و منطقی با شیوه‌های غير كنترلي و غیر تهدیدکننده به آموزش می‌پردازد هنگامی‌که رابطه معلم بادانش آموز سازنده وموثر باشد معلم هم فراهم‌کننده و هدایت‌کننده فرصت‌های يادگيري، هم عامل اساسي در ارضاء دل‌بستگیها و نیازها وهم پرورشدهنده مهارتهای اساسي وباورهاي اسنادي دردانش آموزان است .
بنظرديويس وهمكارانش ، دانش‌آموزانی كه احساس می‌کنند معلمانشان در مدرسه آن‌ها را حمايت می‌کنند داراي عزت‌نفس بالاتری بوده وعلاقمندند كه معلمان خود را راضي کنند روابط گرم و اعتمادبخش بين معلم و دانش‌آموز كليد اساسي در محیط‌های كلاسي كه دانش آموزان در آن احساس راحتي می‌نمایند و وارد بحث‌های خلاقانه و روشنفکرانه می‌شوند، می‌باشند .
دارابي ، بيان كرد از نشانه‌های ارتباط انساني موفق اين است كه دانش آموزان بايد احساس كنند تجربه يادگيري لذت‌بخش است يعني قرار است آن‌ها هنگام يادگيري با رخدادهای دل‌نشینی روبرو شوند. اگر محيط يادگيري را دايره در نظر بگيريم شخصيت معلم مركز اين دايره است اولين گام ياددهي يادگيري ارتباط انساني موفق فراگيرنده است چنانچه اين ارتباط بخوبی برقرار شود،چون پلي زمينه را برای انتقال دانش و مهارت‌ها ونگرش فراهم می‌کند معلم موفق تسهيل عملكرددانش‌آموز – تحمل بهتر استرس – كاهش مشكلات روان‌شناختی–دانش‌آموز را تنها نمی‌گذارد– برچسب نمی‌زند – اخراج نمی‌کند..
بزعم فقيهي ، اساسی‌ترین هدف‌های تربیتی که در تعامل يا رابطه معلم و متعلم مـطرح اسـت، سه هـدف محبت، احترام و مسئولیت‌پذیری است امروز مهم‌ترین مشکلاتی که فراروی بشر قرارگرفته مشکلاتی است که در تـعامل افراد با یکدیگر و به دست خود آن‌ها ساخته می‌شود پیشگیری و یا حل آن‌ها در نظام‌های تعلیم و تربیت از باارزش‌ترین اهداف اجتماعي و معمول‌ترین شیوه‌ی تعامل در کلاس رابطه‌ی رود‌روست. علاوه بـر ارتـباط کلامی، رفتارهای غیرکلامی همچون حالت‌های چهره و نگاه، حرکات سر و دست و طرز استقرار بدن، هر یک به نحوی حامل پیـام هـستند. شیوه و لحن گفتار نیز به‌خوبی پاره‌ای از حالت‌های روانی گوینده را نشان می‌دهد. بسیاری از ویژگی‌های عمیق روانی چون اعتمادبه‌نفس، اشتیاق، آرامش، بی‌علاقگی، بی‌تفاوتی و اضـطراب، در صدا و رفـتار نمایان می‌شود. چگونگی بیان مطالب مهم نیز در انتقال مفاهیم نقش مهمی دارد. استفاده از کلمات، عبارات، جمله‌ها و به‌طورکلی پیـام‌رســانی ارتبـــاط زیــادی با زمینه‌های سرشتی و توانایی‌های ذهنی افراد دارد؛ امـا آمـوزش نـیز در غنی ساختن این توانایی‌ها نقش دارد.
بر اساس نظر فرهنگي ، پنج ويژگي سعه‌صدر، همدلي، حمايت گري، مثبت‌گرایی و تساوی باعث اثربخشي ارتباطات می‌شود. با توجه به اين ویژگی‌ها،معلمان براي برقراري ارتباطي مطلوب و اثربخش بادانش آموزان می‌توانند از مهارتهای ارتباطي مختلفي استفاده کنند که يكي از آن‌ها: ايجاد روابط مثبت و دوستانه بادانش آموزان، اولين هدف معلم، بايد برقرار کردن رابطه‌ی مطلوب، دوستانه و حمایت‌کننده بادانش آموزان باشد. چنين هدفي از طريق تعاملي كه معلم بادانش آموزان خود دارد، تأمین می‌گردد.
طبق نظر كيلن ، دانش‌آموزانی كه احساس می‌کردند معلمان آن‌ها را دوست دارند، يادگيري بيشتر و رفتار كلاسي پربارتري داشتند.
پژوهش‌های پژوهشگراني مانند وبلز، لوي، بركلمنز،دركشورهاي هلند، امريكا واسترالیا اينست كه ،مهارتهای ارتباطي معلم در خلق و ایجاد جو مثبت براي يادگيري بسيار مؤثر است و معلمان اثربخش به‌اندازه روش‌های تدريس، در ارتباطات خود نيز موفق هستند.
گوش دادن فعال به دانش آموزان ،باعث می‌شود كه دانش آموزان احساس خوبي نسبت به خود و همچنین نسبت به معلمانشان داشته باشند، چون معلم براي احساسات و عقاید آن‌ها احترام و ارزش قائل شده است دانش آموزان احساس می‌کنند كه داراي ارزش بيشتري هستند و برای خود نيز ارزش بيشتري قائل می‌شوند آن‌ها اين احساسات را دوست دارند و كساني را که موجب اين احساس شده است و به آن‌ها كمك کرده‌اند را دوست خواهند داشت. باگذشت زمان رابطه‌ها با معلمان، بر اساس توجه احترام مشترك خواهد بود .
جیکوب و لفگرن، دریافتند اهمیت رابطه معلم-دانش‌آموز در گروه‌ها و فرهنگ‌های خاص نیز توسط جيكوب ولفگرن بررسی‌شده است. در ابتدا اینکه فرهنگ‌های مختلف درجات مختلفی از اهمیت را برای رابطه معلم-دانش‌آموز قائل‌اند. که در مدارس متوسطه، درخواست‌های معلم بیشتر مبتنی بر توانایی معلم در بهبود دستاوردهای دانش‌آموز است تا اینکه بر رضایت وی استوار باشد. این در حالی است که در مدارس مناطق فقیرنشین عکس این مسئله اتفاق می‌افتد.
هادلی، دائود، هرشبرگر، رایت کاسترو و پوانکو ، نشان دادند که افراد متعلق به فرهنگ‌های مختلف، دانش‌آموزان لاتین و آنگلو، عناصر مختلفی از رابطه دانش‌آموزی را با معلم را بااهمیت می‌شمارند و نیز بر اساس سطح ادراکی‌شان از میزان رضایت، رفتار متفاوتی در رابطه از خود نشان می‌دهند. آخر اینکه، مطالعات مختلفی که به‌طور خاص به رابطه مربی-متربی در فضاهای آموزشی دارای نوجوانان در معرض خطر و استعدادهای درخشان پرداخته اند دریافته‌اند که روابط مثبت منافع یکسانی برای هر دو گروه از دانش‌آموزان دارد. این مزایا عبارت‌اند از افزایش عزت‌نفس و اعتماد و نیز بهبود مهارتهای مطالعه و توانایی به‌کارگیری دانش کلاسی.
منبع
علیاری اوغولبیک،صابر(1394)،ادراک دانش آموزان ازتخطی معلمان دررفتارهای صمیمی کلامی وغیرکلامی،پایان نامه کارشناسی ارشد،روانشناسی تربیتی،دانشکده علوم انسانی قم
ازفروشگاه بوبوک دیدن نمایید
دیدگاهی بنویسید