رهبری هوشمند

رهبری هوشمند

رقابت جهانی و انتظارات جوامع در حال تحول، نیاز به مدیریت جدیدی را مطرح می کند. یکی از رویکردهایی که به تازگی مورد توجه صاحب نظران حوزه مدیریت قرار گرفته رهبری هوشمند است. بنابراین با توجه به تئوری های رهبری در الگوهای جدید سعی بر آن است که از زاویه خلاق و هوشمند به پدیده رهبری نگریسته باشد. رهبری هوشمند پیروان را در سه بعد عقلانی، هیجانی و معنوی هدایت می کند. بعد عقلانی رهبری هوشمند، مدیریت بر مبنای هدف یکی از ابعاد اساسی فرایند رهبری هوشمند می باشد که از طریق آن مدیران سطوح بالا و پایین به طور مشترک هدف های سازمان را مشخص می سازند و حدود و مسئولیت ها و وظایف هر فرد را با در نظر گرفتن نتایج مورد انتظار تعیین می کنند. بعد هیجانی رهبری هوشمند عبارت است از مدیریت بر مبنای عواطف و احساسات و هیجانات به طوری که رهبر باید به همه ابعاد وجودی انسان توجه کند و انسان را قلب سازمان و هسته اصلی سازمان در نظر بگیرد. توانایی رهبری برای به کارگیری هیجانات یا تولید هیجان ها  برای حل مسئله در کارایی اعضاء گروه نقش مهمی را ایفا می کند.در بعد معنوی رهبری هوشمند، کارهای نامفهوم و بی مبنا تبدیل به کارهای با معنا و هدفمند می گردد به گونه ای که به ما نیرو و انرژی می بخشد و از فرسودگی شغلی و بیهودگی جلوگیری می کند. در این بعد رهبر با استفاده از ارزش ها، طرز تلفی و رفتارهایی که لازمه انگیزش درونی خود و دیگران است، بقای معنوی اعضای سازمان را فراهم می آورد. سیدانمانلاکا (2008) بیان می کند، رهبری هوشمند یک تبادل نظر بین رهبری و پیروان در موقعیت خاص می باشد که به یاری همدیگر برای رسیدن به یک بینش مشترک به طور اثر بخش فعالیت می کنند. که در نتیجه آن رهبر خرد جمعي گروه را مي‌پروراند و تعهد و دلبستگي آنان را به كار افزايش مي‌دهد. رهبري هوشمند زمینه را براي همكاري، هم فكري و همدلي در ميان جامعه كاركنان مي‌گشايد و پيوند ميان آنان را با سازمان محكم‌تر مي‌كند و با شناخت و ایجاد معرفت همه جانبه کارکنان از سوی رهبری بر قابليت‌هاي رفتاري و عملكردي آنان بيفزايند.

الف: رهبری در بعد عقلاني :مدیریت بر مبنای هدف

سازمان ها برای تحقق بخشیدن به اهداف رود، مدیریت و رهبری می شوند.  رشد و توسعه بشر از راه مشارکت انسانی در رهبری تحقق یافته است. مدیریت بر مبنای هدف یکی از ابعاداساسی فرایند رهبری هوشمند می باشد، که از طریق آن مدیران سطوح بالا و پایین به طور مشترک  هدف های سازمان را مشخص می سازند.آنها حدود و مسئولیت ها و وظایف هر فرد را با در نظر گرفتن نتایج مورد انتظار تعیین می کنند، و تمامی این نوامل را برای ارزشیابی فعالیت های افراد به کار می برند. ویژگی های عمده رهبری هوشمند بر مبنای هدف شامل مشارکت و همکاری همگانی است .بدین معنی که در این سبک رهبری سلسله مراتب سنتی سازمان کنار نهاده می شود.رهبری با مشارکت وهمکاری افراد ابتدا هدف های کلی سازمان، اولویت های اهداف را با در نظر گرفتن نتایج مورد انتظار از آنها مشخص می نماید و سپس طرح نملیاتی برای نیل به نتایج مورد نظر تنظیم می شود و سپس تخصیص منابع از نظر نیروی انسانی وسایر امکانات صورت می پذیرد .

ب: بعد هیجاني رهبری هوشمند :مدیریت بر مبنای عواطف و احساسات

رهبری یک سازمان برای انطباق باتغییرات و به منظور بقا و رشد در محیط های جدید ویژگی های خاصی را می طلبد که یکی از مهمترین آنها هوش هیجانی و بهره گیری از آن در تصمیم گیری ها می باشد. سازمان ها با بهره گیری از فرایند رهبری هوشمند می بایست با نگاه جدید به نیروی انسانی و روابط بین مدیر و کارکنان )علم  رفتار سازمانی( کاستی های تئوری های گذشته را جبران نموده و در راستای بهبود بخشی به امور نقش اساسی ایظا نمایند. بعد هیجانی رهبری هوشمند عبارت است از مدیریت بر مبنای نواطف و احساسات و هیجانات به طوری که رهبر باید به همه ابعادوجودی انسان توجه کند و انسان را قلب سازمان و هسته اصلی سازمان در نظر بگیرد. بنابراین دیگر کارمند یک جفت دست ساده نیست بلکه یک فرد کامل با ابعاد حرفه ای جسمانی، ذهنی، اجتمانی، معنوی است. یکی از مهم ترین خصیصه های که به تحقق بعد هیجانی رهبری هوشمند کمک می کند، هوش هیجانی است. رهبر هوشمند با بهره مندی از این موضو، سعی در تشریح وتفسیر جایگاه هیجان ها و احساسات و عواطف و توانمندی های انسانی دارد. درا ین سبک رهبری اهداف با حداکثر بهره وری، رضایتمندی و تعهد کارکنان محقق می گردد. به طور اثربخش و نتیجه بخش با منابع انسانی ارتباط برقرار می شود. بعد هیجانی رهبری هوشمند شامل درص دقیق هیجان های رود رهبر؛ و هم تعبیر دقیق و درص صحیح ازحالات هیجانی پیروان است.

ج: بعد معنوی رهبری هوشمند :مدیریت بر مبنای هدفمندی و ارزش گذاری

در بعد معنوی رهبری هوشمند، کارهای نامفهوم و بی مبنا تبدیل به کارهای با معنا و هدفمند می گردد به گونه ای که به ما نیرو و انرژی می بخشد و از فرسودگی شغلی و بیهودگی جلوگیری می کند. کارکرد مدیریت بر مبنای ارزش گذاری و معنا بخشی به فعالیت ها )بعد معنوی رهبری هوشمند( در سطح فردی به دنبال تسلط و تخصص فردی، در سطی تیمی به دنبال سینرژی و در سطی سازمان فرآیند نوآوری و در سطی اجتماعی موجب افزایش مسئولیت پذیری می باشد. بعد معنوی رهبری هوشمند ایجاد کنندۀ شور و اشتیاق، شوق و انرژی در افراد درون گروه هستند. در کارکنان علاقه بیشتری برای ساختن چیزهای بزرگ به وجود می آورند. رهبران و زیردستان یکدیگر را برای رسیدن به سطوح بالایی از انگیزش و اخلاق برای تحقق بخشیدن به اهداف به صورت مستقل و دو طرفه مجهز می نمایند و زیردستان به رهبر احساس اعتماد، مقبولیت و وفاداری می کنند. بنابراین مدیریت در این سبک با ایجاد کردن تغییر در ذهن و قلب، بسط و توسعه و بینش و آگاهی، روشن سازی اهداف، همخوان کردن رفتار با باورها و اصول اخلاقی یا ارزش ها و با ایجاد تغییرات مداوم جاودانگی درفرد را معنا می بخشد.

منابع

1. اردلان، محمدرضا و سلطانزاده(1394)، تاثیر پذیری کارآفرینی اجتماعی از رهبری هوشمند با نقش میانجی یادگیری سازمانی، نشریه توسعه کارآفرینی، 8(3): 493-512.
2. قاسمی، مریم(1394)، رابطه مولفه های رهبری هوشمند با استقرار نظام مدیریت کیفیت جامع، پایان نامه کارشناسی ارشد مدیریت آموزشی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه.