تغییر در کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی

از جمله گسترده ترین تحولاتی که امروزه بر کلیه فعالیت هاف نحوه انجام امور و حتی ادامه حیات اجتماعی بسیاری از کتابخانه ها تاثیر فراوانی گذاشته است، تغییرات حاصل از فناوری است. کتابخانه ها بر اساس نحوه انجام امور، تکیه فراوانی بر فناوری و عملیات وابسته به آن دارند. حتی در دوردست ترین نقاط جهان نیز کمترین کتابخانه ای را می توان یافت که تحت تاثیر تحولات ناشی از فناوری قرار نگرفته باشد. تحولات حاصل از فناوری بر شیوه انجام امور، رضایت مندی کاربران و کیفیت خدمات، تسلط بر اطلاعات، افزایش سرعت کار و ایجاد فرهنگ جهانی اطلاعات اثر گذاشته است و به عنوان عمده ترین تغییر در محیط سازمانی کتابخانه ها مطرح می باشد که نتایج حاصل از به کارگیری آن در زمینه خودکار سازی خدمات امانت کتابخانه ها ، خدمات مرجع الکترونیک، پایگاه های اطلاعاتی، جستجوی اطلاعات در قالب فرامتن و ایجاد شبکه های ارتباطی- اطلاعاتی می باشد. امروزه استفاده از فناوری اطلاعات به عنوان جزء جدایی ناپذیر تمام کتابخانه های تخصصی و دانشگاهی محسوب می شود.

در کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی به دلیل ماهیت پویای این گونه نهادها که مستلزم حرکت رو به جلو و نگاه به آینده هستند، تغییر امری اجتناب ناپذیر است. از این گذشته، کتابخانه ها همواره با پدیده های نوظهوری مواجه می شوند که برای هماهنگی و به کارگیری آن ها، تغییر ضرورتی دوچندان می یابد. تغییر در این مراکز حالتی دوسویه دارد. از یک سو کتابخانه ها را تحت تاثیر قرار می دهد و کتابداران و متخصصان اطلاع رسانی باید به فکر چاره جویی باشند و از سوی دیگر خود وظیفه دارند که سبب ایجاد تغییر شوند و جامعه را برای پذیرش یا مقابله با این تغییرات باشند و از سوی دیگر خود وظیفه دارندکه سبب ایجاد تغییر شوند و جامعه را برای پذیرش تغییر آماده کنند. تحولات و پیشرفت های حاصل شده در نظام های ذخیره و بازیابی اطلاعات، ورود رایانه به کتابخانه و در سال های اخیر نیز گسترش اینترنت، سبب شده که کتابخانه ها همواره با تغییر دست و پنجه نرم کنند. در ایران علاوه بر موارد فوق، باید به دلایلی اشاره کرد که تا حدودی متاثر از ویژگی‌های مدیریت ایران و به نوعی کشورهای جهان سوم، همچنین تغییرات پی در پی در پیکره و ساختار تشکیلات دولتی است. مدیریت سلیقه ای و عموماً ناپایدار که به تبع تحولاتی که به طور مداوم در پیکره دولت اتفاق می افتد و در کتابخانه ها اعمال می شود، سبب شده است که کمتر کتابخانه ای برای مدت طولانی ثبات را تجربه کند. وقوع تغییرات در کتابخانه های ایران همواره رویکرهای مثبت ندارد و ممکن است آسیب هایی به کتابخانه وارد کنند. مدیران غیر متخصص کتابخانه ها، معمولاً ناآگاهانه دست به اقداماتی می زنند که ممکن است موجب بروز تغییرات نابهنجاری در کتابخانه ها شود. به علاوه برخی از محدودیت ها در سطح کلان نیز به این تغییرات نامطلوب دامن می زند. برای مثال تغییراتی که در سازمان مادر اتفاق می افتد، معمولاً تاثیرات مستقیمی در کتابخانه ها دارد و از آنجا که برای برخی مدیران غیر متخصص در سطح سازمان ممکن است ماهیت وجودی کتابخانه و هزینه های مترتب بر آن، زیر سوال باشد، محدودیت های بودجه، بیش از هر واحد دیگری متوجه کتابخانه ها می شود که این خود زمینه ساز تغییرات نامطلوبی در کتابخانه ها خواهد بود. در چنین شرایطی اگر کتابداران شیوه های برخورد با تغییر را ندانند، این تغییرهای مداوم، می توانند به بحران های خطرناک تبدیل شود. بنابراین یکی از ضروری ترین مهارت هایی که لازم است کتابداران کسب کنند، چگونگی مواجهه با این تغییرات است؛ به گونه ای که در حین وقوع آن، کمترین آسیب به پیکره کتابخانه وارد شود

منبع

بزخش،ناصر(1393)، وضعیت مدیریت تغییر در خدمات کتابخانه مرکزی دانشگاه،پایان نامه کارشناسی ارشد،علم اطلاعات ودانش شناسی،دانشکده روانشناسی وعلوم تربیتی علامه طباطبایی

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید