برنامه های آموزش صلح

با بررسی ادبیات آموزش صلح روشن میشود که تلاشهای بسیار گستردهای در زمینه آموزش صلح صورت گرفته است و در راستای این تلاشها جهتگیریهای گوناگون درباره اصول و روشهای آموزش صلح انجام گرفته است. آموزش و پرورش صلح به خاطر تهدیدات هستهای و دیگر خطراتی که متوجه این کره خاکی میشد ، مواد آموزشی و برنامههای درسی زیادی را که بچهها قبل از دبستان تا دبیرستان دربرمیگرفت تجربه کرد. تا تلاش در جهت جلوگیری از نابودی کره زمین کرده باشد. الگوهای برنامه درسی کودکان شامل مطالعه طبیعت و توجه آنان به محیط پیرامون شد. و این موضوع را به آنان میآموخت که کودکان نیز مسئول دنیایی که در آن زندگی میکنند هستند، اما برنامههای آموزشی نوجوانان و جوانان شامل احتمالی را تشخیص داده و نقش ایفا کرده و در مورد آن مشکلات راه حل پیشنهاد کنند. دست اندرکاران تعلیم و تربیت نه تنها آموزش صلح را بعنوان محتوای برنامه درسی درنظر گرفتند، بلکه آن را بعنوان یک فرایند به رسمیت شناختند ، روشی از زندگی که اجتماعی و فردی را بهبود بخشد .برنامههای مدارس از لحاظ فلسفی باید آینه تمامنمای ارزشها ، خواستها و انتظارات اجتماعی باشد. به همین دلیل است اهداف اصلی برنامههای مدارس این است که دانشآموزان را جامعهپذیر گرداند. و آنها را با دانشها، ارزشها، گرایشها و مهارتهای ضروری جهت زیستن در جامعه آماده سازند.

از دلایل مهم و توجیهکننده برای ضرورت و اهمیت وجود نظام آموزش و پرورش و برنامههای درسی در عصر حاضر تربیت شهروند خوب و مقابله با چالشهای زندگی عصر حاضر است. بررسیها و مطالعات انجام شده نشان میدهد که در اکثر کشورهای جهان، آمادهسازی کودکان و نوجوانان برای زندگی در جامعه و آموزش راه و رسم مشارکت در مسائل اجتماعی به یک دلمشغولی تمام عیار برای مقامات آموزشی تبدیل شده است و طیف وسیعی از تلاشها و تدابیر آموزشی و پژوهشی صرف شناسایی ابعاد شهروندی و نحوه پرورش و نحوه پرورش موثر ارزشها و ویژگیهای موردنظر دانشآموزان می گردد. در نظام آموزش و پرورش ایران که به صورت متمرکز اداره میشود و کلیه تصمیمات برنامه درسی در سطح مرکزی اتخاذ میشود. تغییرات اساسی در کتب درسی، بویژه کتب علوم اجتماعی مدارس مشاهده میشود، به نحوی که محتوای این دروس برای آمادهسازی شهروندان مطلوب مداوما در حال تغییر و تجدیدنظر میباشد. بر اساس مصوبه جدی آموزش و پرورش، درس مهارتهای زندگی به صورت اختیاری در مدارس کشور در حال اجراست. همچنین دفاتر مرکزی برنامهریزی درسی موظف شده اند تا برای گنجاندن مفاهیم و ارزشهای شهروند خوب در برنامههای درسی مدارس اقدامات لازم را به کار بندند و معلمان بنیادی به زودی در سطح کشور تحت آموزشهای شهروندی و اجرای آن سطح مدارس قرار خواهند گرفت.

در یک دید کلی، برای ترویج فرهنگ صلح، حداقل دو الگو متفاوت را میتوان در زمینه برنامههای آموزش صلح شناسایی کرد.

1-برنامههای درسی مجزا

2- برنامههای درسی درهم تنیده.

در برنامههای درسی مجزا، برنامههای ویژهای تحت عنوان آموزش صلح یا حل تعارض و میانجیگری در مراکز آموزشی و مدارس تدریس میشود. در حالیکه در برنامههای درسی درهم تنیده، مفاهیم و مضامین مرتبط با صلح در برنامههای درسی مختلف مراکز و مدارس گنجانده میشود. در حالت اخیر، پژوهشها نشان داده است، در برخی دروس نسبت به سایر دروس گنجاندن مفاهیم مرتبط با صلح از اثربخشی بیشتر برخوردار است. این موضوعات به ترتیب عبارتند از: زبان مادری، علوم اجتماعی ، علوم تجربی ، مذهب و معارف دینی و سرانجام سایر دروس گنجاندن مفهیم مرتبط با صلح از اثربخشی بیشتری برخوردار است. اما نکته مهم و شایان توجه دیگر، مفاهیم و مباحثی است که باید در برنامههای درسی آموزش صلح، چه به مجزا و چه به صورت در هم تنیده گنجانده شود. در این خصوص نیز اتفاق نظر مشاهده نمیشود .

در پژوهشی که توسط , پارکر و پارکر، در کانادا انجام شده است. مهمترین مفاهیم و مباحثی که باید در برنامه آموزشی صلح مدنظر قرار گیرد شناسائی شده است. این مفاهیم عبارتند از:

– عدم جنگ و خشونت، زرادخانههای هستهای، کمبود منابع، فقر و خط سیاه و محیط زیست همچنین در نشتهای مختلف شورای جهانی برنامه درسی و آموزش که در مطالب قبلی به آن اشاره شد در طی سالهای متمادی، مسائل مختلفی را درباره برنامههای آموزش صلح موردبحث و بررسی قرار دادند که میتوان به مهم ترین آنها که به قرار زیر اشاره کرد.

جمعیت، تسلیحات نظامی، خلع سلاح، فقر، بیکاری، محیط زیست، استعمارگری، حقوق بشرف تبعیض نژادی وشیوههای آموزش و تمرینی برای آینده صلح آمیز، در چارچوب آموزش و پرورش برای صلح است طبق نظر گالتونگ (1969) صلح بایستی تنها بعنوان نبود جنگ و خشونت مستقیم درک شود(صلح منفی) بلکه ترجیحا صلح را بایستی به مثابه ابزار تحقق شرایطی در نظر گرفت که منجر به کاهش چشمگیر خشونت ساختاری مفهوم صلح مثبت میشود.

رود و وولف ، که در این مفهوم از آموزش و پرورش صلح نه تنها جنگ و خشونت بین المللی، موضوع مباحث اند بلکه شرایطی که در درون جامعه، خشونت زا هستند و نیز خشونت در خانواده نظام آموزشی موردبحث قرار گیرند. سازمان یونسکو هم در قطعنامهای درسال 1982 مطرح و باعث توسعه برنامه آموزشی صلح شد درباره آموزش صلح آورده است: جنبهای در صورتهای برنامه درسی که با این تاییدیه و معرفی همراه است که هر چیزی را که ما آموزش میدهیم، در حال مواجه شدن با مسائل صلح و تعارض در زندگی روزمره دنیا می باشد .

بارنز، معتقد است که بهزیستی آدمیان از طریق جنگ و برخوردهای خشونت بار محقق نخواهد شد، که حصول به چنین نتیجهای تنها در سایه شناسایی، روشهای مختلف زیست امکانپذیر است و رسیدن به چنین نتیجهای تنها از طریق ارائه برنامههای آموزش مناسب امکان پذیر است.

منبع

فیروزکمیشانی،فاطمه(1393)، ویژگیهای آموزش صلح در برنامهی درسی دورهی ابتدایی،پایان نامه کارشناسی ارشد،برنامه ریزی درسی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی علامه طباطبایی

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید