باورهای خودکارآمدی

باورهای خودکارآمدی افراد نقش مهمی در چگونگی نگرش آنها به شرایط مختلف دارند. این باورها  تعیین­ می­کنند که افراد چگونه احساس، فکر و رفتار ­کنند .

از نظر بندورا ، باورهاي خودكارآمدي، نتيجه فرايندهاي يادگيري هستند. روابط اجتماعي كه بر پايه چهار منبع مهم اطلاعاتي قرار دارند، نقش مهمي را در اين فرايندهاي يادگيري دارند . بندورا، چهار منبع اصلی اطلاعات را تجارب عملکردی ، متقاعدسازی کلامی ، تجارب نیابتی و علائم فیزیولوژیکی می­داند.

 مؤثرترين و با نفوذترين منبع خودكارآمدي، تفسيري است كه فرد از عملكرد گذشته‌اش يا تجارب موفقيتش دارد. افراد در كارها و فعاليت­هايي كه مشغول مي‌شوند، نتيجه اعمالشان را تفسير مي‌كنند و از اين تفسيرها براي گسترش باورها و عقايد درباره توانايي­شان براي درگير شدن در كارها و فعاليتهاي بعدي استفاده مي‌كنند. معمولا نتايجي كه به‌عنوان نتايج موفق تفسير مي‌شوند، خودكارآمدي را افزايش مي‌دهند و آن دسته كه به عنوان نتايج ناموفق تفسير مي‌شوند، آن را كاهش مي‌دهند .

افراد علاوه بر تفسير نتايج اعمال­شان، باورهاي خودكارآمدي­شان را از طريق تجربه جانشيني يعني مشاهده اجراي اعمال ديگران، شكل مي‌دهند . از نظر بندورا ، مشاهده فرد از اينكه افرادي مشابه خودش، با تلاش پيگير، به دستاوردهاي موفقي نائل مي‌شوند، اين اعتقاد را در فرد تقويت مي‌كند كه او نيز داراي قابليت‌هايي است كه مي‌تواند از عهده فعاليت‌هاي مشابه به نحو موفقيت‌آميزي برآيد. همین­طور وقتی مشاهده­گر می­بیند کسی قابلیت­ها و توانایی­های او را دارد و شکست می­خورد، انتظار خودکارآمدی در او اُفت می­کند و تلاش کمتری به خرج می­دهد. زیرا انتظار دارد شکست و ناکامی به استقبالش بیاید.

بندورا ، میگوید؛افراد از طريق ترغيب و تشويق ديگران مي‌توانند متقاعد شوند كه داراي مهارتها و قابليتهاي لازم براي موفقيت مي‌باشند.تشويق كلامي ديگران بفرد كمك ميكندتلاش بيشتري بکار ببرد و پشتكارمورد نياز براي موفقيت را تداوم بخشد واين امربه رشد پيوسته مهارت­ها و كارآمدي شخصي منجر مي‌شود .

واكنش‌هاي هيجاني و رواني و حالات فيزيولوژيكي نسبت به شرايط و وضعيت‌هاي مختلف، نيز نقش مهمي در خودكارآمدي فرد ايفا مي­كند. بندورا، اذعان مي‌دارد كه نه‌ تنها شدت واكنش‌هاي هيجاني و فیزیولوژیکی، بلكه چگونگي درك و تفسير آن نيز اهميت دارد. با يادگيري به حداقل رساندن ميزان استرس به ‌هنگام مواجهه با وظايف دشوار و چالش‌برانگيز، مي‌توان حس خودكارآمدي را تقويت كرد .

به ­منظور دستیابی به احساس کارآمد بودن، یک فرد می­تواند مهارت یا عملی را به­ طرز موفقیت­آمیزی به انجام برساند، شخص دیگری را مشاهده کند که در انجام تکلیف موفق بوده است، بازخوردی مثبت از انجام یک عمل کسب کند یا به نشانه­ها و علائم فیزیولوژیکی اعتماد کند .

منبع

درفشان،مریم(1392)، پیش­بینی خودکارآمدی و رضایت از زندگی دانش‌آموزان دبیرستانی، پایان نامه کارشناسی ارشد،روانشناسی تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی شیراز

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید