بانکداری الکترونیک چیست؟

بانکداری الکترونيک یک نوع خدمات بانکی است که برای اولين بار در آمریکا مورد استفاده قرار گرفت و سپس به سرعت در بين کشورهای دیگر گسترش پيدا کرد. بانکداری الکترونيک در چهار دوره در بانکها پياده شد ، دورة اول ، اتوماسيون پشت باجه، دورة دوم اتوماسيون جلوی باجه ،دورة سوم اتصال مشتریها به حسابهاو دورة چهارم ارتباط کامل مشتری با تمامی عمليات بانکی و یکپارچه  کردن سامانه می باشد .

بانکداری الکترونيکی خدمات بانکی را به صورت الکترونيکی انجام می دهد و نياز به حضور مشتری در بانک را مرتفع می سازد. بانکداری الکترونيکی مزایای بسياری چون افزایش مشتری و پایين آمدن هزینة معاملات بانکی دارد و درضمن از این طریق بانکها خدمات را با کارایی بيشتر و با هزینه های پایينتر ارائه داده و به حفظ و افزایش سهم بازار خود میپردازند .شاخه های بانکداری الکترونيک عبارتند از:  بانکداری اینترنتی، بانکداری تلفنی، بانکداری مبتنی برتلفن همراه، نمابر، دستگاه های خودپرداز، پایانه های فروش و…

عوامل موفقیت بانکداری الکترونیکي. موفقيت پروژه به چه معناست؟ دیکشنری اکسفورد موفقيت را به عنوان یک خروجی مطلوب و یا دستيابی به شهرت و کاميابی تعریف کرده است. موفقيت معانی مختلفی برای افراد مختلف دارد . حتی احساس افراد یکسان نسبت به موفقيت میتواند از پروژه ای به پروژة دیگر تغيير کند. تعریف موفقيت پروژه به نوع ، سایز، ویژگی های پروژه ، شرکت کنندگان در پروژه و تجربة صاحبان و مالکان و … بستگی دارد .

عوامل موفقيت پروژه مجموعه ای از شرایط ، حقایق و یا توانایی هایی هستند که به خروجی پروژه کمک می کنند. اینها نيروهای با نفوذی هستد که موفقيت پروژه را تسهيل میکنند و یا مانع آن میشوند. عوامل به موفقيت و یا شکست پروژه ها کمک می کنند اما پایه ای برای قضاوت نيستند.

بازار جهانی شدیداً رقابتی، تصميم گيرندگان شرکت ها را ناگزیر به جستجوی مزایای رقابتی کرده است. پيچيدگی های تصميم در این بازارها، مدیران را ناگزیر از به کار بردن ابزارهای تحليل اطلاعات برای پشتيبانی تصميمات تجاری کرده است.عوامل حياتی برای دستيابی به موفقيت داده کاوی در پروژه های سازمانی باتوجه به بررسی های نعمتی و بارکو میتواند در دسته بندی زیر گنجانده شود:

1. مباحث داده: کيفيت داده و انسجام داده
2. مباحث تکنولوژیکی:ادغام های تکنولوژیکی و سطح خبرگی تکنيکی
3. مباحث سازمانی: رابطة بين وجود یک استراتژی داده کاوی به روشنی تعریف شده در راستای استراتژی شرکت و نتایج واقعی اجرای پروژة داده کاوی، رابطة مثبت بين باز مهندسی فرایند برای پشتيبانی سيستم داده کاوی و نتایج واقعی اجرای داده کاوی، رابطة مثبت بين طرح های انگيزشی جدید برای پشتيبانی سيستم های داده کاوی و نتایج واقعی اجرای داده کاوی و رابطة مثبت بين وجود استراتژی برونسپاری برای سيستم داده کاوی و نتایج واقعی اجرای پروژة داده کاوی.
4. مباحث افراد: ارتباط بين افراد و نتایج پروژه

در کار تحقيقی برانگانزا، محمود حسين شاه و سجادخان عوامل به پنج دستة انعطاف سازمانی، توليدات و خدمات سریع و مورد نياز، توسعة خدمات، ادغام خدمات و سيستم ها و افزایش خدمات به مشتریان تقسيم بندی شدها ند  و در تحقيق دیگری محمود حسين شاه و فيروز صدیقی  نيز عوامل حياتی موفقيت بانکداری الکترونيک را به سه دستة عوامل  استراتژیک، عوامل اجرایی و عوامل تکنيکی تقسيم کرده اند .

سان و همکاران، از تعریف روشن بازار هدف، اجرای استانداردهای کيفيت، هدف روشن پروژه، ارتباط داخلی بين تيم پروژه و تحویل به موقع به مشتری به عنوان عوامل موفقيت نام برده .لو و هوانگ قدرت داخلی و تعهد خارجی، چشم انداز، تيم اجرایی، ادغام سيستم های اطلاعات داخلی، بازمهندسی فرایند کسب و کار را به عنوان عوامل موفقيت سيستم های اطلاعاتی معرفی کرده است. گوایلفویل و همکاران هزینه و کيفيت را مهمترین عامل موفقيت پروژه می دانند .

فورچون و وایت حمایت مدیریت ارشد، اهداف روشن، طرح قوی و پرمحتوا، بازخورد و ارتباط خوب، تيم ستادی ماهر، واجد شرایط و شایسته، مدیریت تغيير اثربخش، تخصيص درست منابع، رهبری اثر بخش، تکنولوژی مناسب، کنترل و نظارت اثربخش را به عنوان عوامل موفقيت پروژه نام بردهاند دویر و همکاران عوامل موفقيت را در چهار بعد اهداف طراحی شده، سود برای مشتری، سود برای سازمان و سود برای زیرساخت های ملی تقسيم کرده اند.سامباسيوان نيز عوامل حياتی موفقيت را در سال 2007 در زمينة اجرای ISO انجام داده است و سپس با استفاده از تکنيک AHP آنها را رتبه بندی نموده است. وی در تحقيق خود عوامل موفقيت را در رویکرد مدیریتی، تغييرات سازمانی، جنبه های تکنيکی و جنبه های اجتماعی و خارجی دسته بندی نموده است، که هریک از موارد نامبرده شده را به همراه زیرگروه های آنها مورد بررسی قرار داده و در آخر مدل مفهومی جدیدی را ارائه نموده و عوامل نامبرده شده را رتبه بندی کرده است که نتایج حاصل از رتبه بندی رویکرد مدیریتی را حایز اهميت بيشتر و جنبة سازمانی را در رتبة دوم نشان میدهد .

امکان سنجی فنی، امکان سنجی بازار، امکان سنجی سياسی، تدوین قانون، پذیرش مشتری از عوامل موفقيت پروژه هستند که رانتلتاپ و همکارانش در تحقيق خود بدان آشاره کرده اند .استراتژی های مناسب، وجود کميتة راهبری، آموزش و پرورش، نظارت و ارزیابی عملکرد، پذیرش مشتری، مدیریت پروژه از عواملی بودند که لوو و همکارانش بدان اشاره نموده اند. چاو و  همکاران عوامل موفقيت را در پنج بعد سازمانی، افراد، فرایند، فنی و پروژه تقسيم کرده اند .

ميسرا و همکاران دو عامل سازمانی و افراد را به عنوان عوامل موفقيت معرفی کرده و برای بعد سازمانی، مسایل مربوط به مشتری، سایز تيم، فرهنگ، توزیع تيم، زمان و برنامه ریزی را به عنوان زیرشاخص ها و برای بعد افراد، شایستگی، مشخصات فنی، ارتباطات و مذاکرات، فرهنگ اجتماعی، آموزش و یادگيری را معرفی کرده اند.  بيکر تنها به عامل مدیریت ریسک به عنوان عامل حياتی برای موفقيت پرداخته است. ترکمن از هم ترازی استراتژیکی، سطح سرمایه گذاری، اندازه گيری عملکرد، سطح تخصص کارکنان، سيستم بهبود مستمر، استاندارد کردن فرایند، اتوماسيون و آموزش و توانمندسازی کارکنان به عنوان عوامل موفقيت نام برده است .

چن و همکاران بازار، استراتژی ، مدل اجرایی/خدماتی، محصول رقابتی، کانال توزیع را به عنوان عوامل موفقيت معرفی کرده است.در ادامه تعاریف بانکداری الکترونیک ، بانکداری الکترونیک را می توان استفاده از تکنولوژی پیشرفته شبکه ها و مخابرات جهت انتقال منبع (پول) در سیستم بانکداری معرفی کرد.

بانکداری الکترونیک را می توان استفاده از تکنولوژی پیشرفته شبکه ها و مخابرات جهت انتقال منبع (پول) در سیستم بانکداری معرفی کرد. در تعریفی دیگر بانکداری الکترونیکی عبارت از ارائه کلیه خدمات بانکی به صورت الکترونیک و از طریق واسطه های ایمن و بدون نیاز به حضور فیزیکی مشتری.بانکداری الکترونیک در واقع اوج استفاده از تکنولوژی انفورماتیک در جهت حذف دو قید زمان و مکان از خدمات بانکی است.

خدمات بانکداری الکترونیکی به دو روش قابل ارائه است:

1. بانکداری دوگانه

که ترکیبی از کانال های تحویل الکترونیکی و بانکداری سنتی است. بانک هایی که فعالیت بانکداری مرسوم را که در آن خدمات بانکی با مراجعه مستقیم مشتریان و در محلی مانند اداره انجام می شود، همراه با ارائه خدمات بانکداری اینترنتی.

2. بانک های مجازی

بانکی است که صرفا تولیدات و خدمات خود را از طریق کانال های توزیع الکترونیکی بدون وجود شعبه انجام می دهند.

این گونه بانک ها به دلیل صرفه جویی هایی که از هزینه های غیرمستقیم بهره مند می شوند معمولا سودی بالاتر از حد متوسط ملی آن کشور پرداخت می کنند و صرفا در اینترنت موجود می باشند.

 رویکردهای بانکداری الکترونیک

• صفحات وب (وب جهان گستر)

ساده ترین شکل بانکداری الکترونیک که به منظور نمایش اطلاعات پیرامون بانک و محصولات و خدمات آن می باشد از طریق شبکه جهان وب (وب جهان گستر) می باشد. این صفحات امکان تعامل مشتریان و بانک را به منظور تبادل اطلاعات فراهم می آورد و همچنین وب به عنوان مکانیزمی برای رسیدگی به شکایات و پیشنهادهای مشتریان و به عنوان ابزاری به منظور توسعه ارتباطات تعاملی توسعه سیستم های فروش، توسعه خدمات جدید از قبیل پست الکترونیک و … مورد استفاده قرار می گیرد. ماهیت تعاملی کانال های الکترونیکی ارتباطات، این امکان را فراهم می آورد که احتمال به خاطر سپاری اطلاعات و ماندگاری آن در حافظه افراد افزایش یافته و در نتیجه مشارکت و همکاری مشتری با بانک بهبود یابد.

• بانکداری اینترنتی

بانکداری اینترنتی به معنی انجام تراکنش های بانکی و مالی به کمک اینترنت و تفاوت آن با سایر تراکنش های مالی شبکه های در نوع شبکه ای است که مورد استفاده قرار می گیرد، یعنی در بانکداری اینترنتی، اینترنت به عنوان شبکه گسترده جهانی مورد استفاده قرار می گیرد. به طور کلی طیف وظایف مالی که از طریق اینترنت قابل دسترسی است، عبارتند از:

1. نمایش حساب ها و صورتحساب ها
2. صورتحساب های پرداخت
3. انتقال پول بین حساب ها
4. مشاهده ترتیب پردازش حساب ها
5. مشاهده تراکنش ها
6. ترتیب لیست چک ها

• بانکداری خانگی

نوع دیگری از بانکداری الکترونیک، بانکداری خانگی و یا انجام امور بانکی از منزل می باشد. در این نوع از بانکداری دسترسی به اطلاعات حساب ها و خدمات بانکی از طریق کامپیوترهای شخصی و با استفاده از یک مودم و یک خط تلفن به علاوه یک نرم افزار کاربردی مالی و یا بانکی صورت می پذیرد. تفاوت عمده ای که بین این نوع از بانکداری و بانکداری اینترنتی وجود دارد در نوع شبکه ها مورد استفاده می باشد. در مجموع بانکداری اینترنتی به عنوان زیرمجموعه بانکداری خانگی است.

• خدمات بانکی مبتنی بر تلویزیون

در این روش با استفاده از تلویزیون های ماهواره ای ارائه اطلاعات حساب های مشتریان بر روی صفحه تلویزیون آنها ارائه می شود. در سال ۱۹۹۷ آزمایش های علمی متعددی در مورد ارائه خدمات بانکی به خانه مشتریان از طریق تلویزیون صورت گرفته است. با به وجود آمدن تلویزیون های دیجیتالی و امکانات موجود در آن دامنه ارائه این گونه خدمات به سرعت افزایش یافته است. امتیاز عمده این نوع خدمات در این است که نیازمند استفاده از کامپیوترهای شخصی نبود و این امر توسعه بازاری این نوع سیستم ها را تشویق می کند. دو نمونه از این بانک ها عبارتند از HSBC، LIYED .

• بانکداری تلفنی

در بانکداری تلفنی مشتریان قادر خواهند بود که عملیات مالی خودشان را از طریق تلفن انجام دهند که این خدمات به دو طریق انجام می گیرد یکی بانکداری تلفنی مبتنی بر اپراتور انسانی و دیگری به طور اتوماتیک. در بانکداری الکترونیکی مبتنی بر اپراتور، یک فرد مسوول پاسخگویی و راهنمایی ارباب رجوع است که این امر به صورت شبانه روزی هزینه عملیاتی بالایی را در پی داشته و از کارایی و اثربخشی لازم برخوردار نخواهد بود اما در بانکداری الکترونیکی اتوماتیک این کار از طریق یک سیستم کامپیوتری پاسخگو انجام می گیرد.

منبع

جعفری قادی، اسماعیل(1393)، ارزيابی و رتبه بندی عوامل بحرانی موفقيت بانکداری الکترونيک، پايان نامه كارشناسي ارشد، مدیریت سیستمهای اطلاعاتی، دانشگاه آزاد اسلامی

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید