انواع حمایت اجتماعی

برخی پژوهشگران، حمایت اجتماعی را واقعیت و برخی دیگر آن را ناشی از ادراک فرد می دانند.حمایت ادراک شده، به باوری اطلاق می شود که شخص به آن معتقد است که در مواقع نیاز رفتارهای کمک کننده فراهم خواهد شد، به عبارتی ادراک فرد از قابلیت دسترسی و کفایت انواع مختلف حمایت ها است، در صورتی که دریافت حمایت عبارت است از برخورداری از حمایت های هیجانی آشکار مانند کمک و مساعدت عینی از افراد خانواده و دوستان که می توان آن را با اندازه گیری تعداد حامیان و میزان دسترسی و برخورداری از انواع دریافت حمایت تعیین نمود، افراد در متاثر شدن ادراکشان از محیط و همچنین در میزانی که آن ها احساس عدم حمایت و عدم مراقبت و تنها بودن را در پاسخ به موقعیت های اجتماعی دارند. در این که حمایت اجتماعی یک سازه تک بعدی یا چند بعدی است، نظرهای متفاوتی ارائه شده است. پژوهشگران برای سهولت در مطالعه، حمایت اجتماعی را به انواع مختلف تقسیم کرده اند، چان و همکاران، حمایت اجتماعی را به دو نوع حمایت ساختاری و حمایت کارکردی تقسیم کرده اند. بعد ساختاری بر اندازه شبکه اجتماعی دلالت می کند و نشان دهنده تعداد افراد آشنا در زندگی فرد است. این همان جنبه کمی حمایت اجتماعی است که از طریق عضویت در اجتماع های مختلف به دست می آید. بعد عملکردی بر حمایت اجتماعی ادراک شده دلالت می کند که نشان دهنده احساس افراد از میزان دریافت حمایت است. این همان جنبه کیفی حمایت شامل دریافت اطلاعات، محترم شمردن، صمیمیت، میزان دسترسی به حمایت و زمان دریافت حمایت است . مجمدار، نیز عقیده دارد که توافق نسبتا خوبی میان برخی پژوهشگران، مبنی بر اینکه حمایت اجتماعی به دو دسته کارکردی و ساختاری قابل تقسیم است وجود دارد.

 نظریه های مرتبط با موضوع حمایت اجتماعی

نظریه تاثیر مستقیم حمایت اجتماعی

این نظریه بر آن است که اثر حمایت اجتماعی بر سلامتی شخص مستقیم است و خود بخود برای سلامتی و تندرستی سودمند است و رابطه خیلی خطی بین کیفیت زندگی و حمایت اجتماعی وجود دارد. این الگو به الگوی عمومی حمایت اجتماعی نیز مرسوم است. طبق این الگو کمبود حمایت اجتماعی و یا فقدان آن به خودی خود فشار آور است، بنابراین حمایت اجتماعی در همه حال، اعم از وقوع حوادث تنش زا و غیر آن سودمند است. مطابق این الگو، حمایت اجتماعی به طرق مختلف مقاومت شخصی را افزایش می دهد . فلمینیگ  و باوکه از نظریه پردازان این مدل اند معتقدند افراد با حمایت اجتماعی بالا از سلامتی بیشتری بهره می برند. در واقع سلامتی افراد متاثر از میزان حمایت اجتماعی آنان است.

مدل تاثیر غیر مستقیم

این مدل یا همان فرضیه سپر که از قدیمی ترین نظریات دربارهحمایت اجتماعی انسان است بیان می کند که حمایت اجتماعی عمدتا هنگامی که سطح استرس بالاست بر سلامت روانی اثر می گذارد. طبق این مدل حمایت اجتماعی، افراد را در مقابل اثرات بیماری زای رویدادهایی که فشار روانی را تشدید می کنند، حفظ می کند. در واقع حمایت اجتماعی به افراد کمک می کند تا در برابر وقایع استرس زا واکنش های مثبت از خود نشان دهند.

تئوری شبکه

در این تئوری افراد بنا به درگیری هایی که با اجتماعات متفاوت دارند پیوندهای اجتماعی خود را با دیگران تشکیل می دهند. در تئوری شبکه وجود پیوند ها و بسط آن ها در قالب اجتماعات شخصی منجر به یک حمایت اجتماعی می شود. حمایت اجتماعی حاصل از این شبکه ها ، افراد را در برابر آسیب های روانی و جسمانی محافظت می کند. مصونیت افراد در آسیب های روانی و جسمانی تابع ویژگی های ساختاری شبکه هایی است که در آن درگیر هستند، لذا تغییر این ویژگی های ساختاری با میزان حمایت اجتماعی و مصونیت پذیری در ارتباط است.

تئوری انسجام

بر اساس تئوری انسجام اجتماعی، درگیری در اجتماعات موجود در جامعه پیامدهای مثبت را به همراه دارد. بر عکس، عدم درگیری در این اجتماعات دارای پیامدهای منفی است، ادغام افراد در ساختارهای اجتماعی برای آن ها حمایت اجتماعی را فراهم می کند که در هنگام مواجهه با جریان های فشارزای روانی آن ها را از مصونیت برخوردار می کند، از این رو هرچه جایگیری افراد در ساختارهای اجتماعی- حمایتی بیشتر باشد آن ها بیشتر برخوردار از حمایت های اجتماعی حاصل از جایگیری در آن ها هستند. جایگیری ساختاری که بیانگر میزان انسجام یافتگی است مصونیت افراد را در برابر آسیب پذیری های متفاوت افزایش می دهد. در تئوری انسجام اجتماعی افراد از طریق عضویت یا مشارکت در اجتماعات شبکه را تشکیل می دهند، اما در تئوری شبکه افراد از طریق پیوند هایی که با اعضای اجتماعات دارند شبکه های اجتماعی متفاوت خود را تشکیل می دهند. اجتماع در تئوری انسجام اجتماعی مبتنی بر معنای قلمرویی است و بر اساس ویژگی های مشترک تعریف می شود که پیرامون آن شکل می گیرد. اما در تئوری شبکه، اجتماع مبتنی بر معنای غیر قلمرویی است و بر اساس پیوند ها و روابط اجتماعی با دیگران، حال هر که باشد و در هر کجا که قرار داشته باشد تعریف می شود. از این رو در تئوری انسجام اجتماعی معیار جایگزینی ساختاری عضویت و مشارکت در اجتماع است.

منبع

افضلان،مریم(1393)، اثر تعدیل کنندگی راهبردهای مقابله ای و حمایت های اجتماعی دررابطه با کیفیت زندگی،پایان نامه کارشناسی ارشد،روانشناسی بالینی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی خوارزمی

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید