« بیشتر تلاش می کنیم تا با ما مطمئن پژوهش کنید. »اخلاق آموزشی
مطالعه اخلاق کسب و کار در نیمه دوم قرن بیستم مورد توجه علوم انسانی قرار گرفت، چرا که رعایت اصول ارزش های اخلاقی در همه ابعاد زندگی بشر یکی از مهمترین راههای حفظ و ارتقا سلامت زندگی افراد اجتماع است. فعالیت های بشری تنها در پرتو رعایت ملاحظات اخلاقی در مسیر درست قرار خواهد گرفت. اخلاق، حافظ فعالیت های بشر از میل و گرایش به هرگونه انحراف و کجروی است. به این ترتیب ملاحظات اخلاقی مانند چتری بر سر علوم سایه افکنده است تا از کجروی و آسیب رسانی هر کدام از شاخه های علوم به جامعه بشری جلوگیری نماید.
برنامه های آموزش و پرورش برای ساختن انسان ها بیش از هر چیز بر ملاحظات اخلاقی استوار است با انسانهای اخلاقی است که می توان جهانی امن برای زندگی کردن مهیا ساخت.در مقابل نیز چالش های پیش روی دانشگاه ها باعث پیدایش این انگیزه در ذینفعان مختلف شده که به فکر توجه به موضوعات اخلاقی در کلاس درس و به طور کلی در مدیریت آموزش عالی باشند، زیرا شکل گیری اخلاق در موسسات، سازمان ها و آموزش عالی باعث کاهش سودگرایی و نزدیکی با مخاطبین و ذینفعان می شود، مسائل مربوط به ارتباط با کارکنان، ارتباط با دانشجویان، نگرانی های ذینفعان، ارتباط بین دانشگاه های مختلف و مسئله تامین منابع برای دانشگاه، رویه های مربوط به پذیرش دانشجو، شرایط محیط ، بازار کار و موضوعات اخلاقی پیش آمده در دانشگاه شامل سرقت علمی و سایر فساد های اخلاقی باعث می شود قوانین تدوین شده در آموزش عالی نتواند پاسخگوی مشکلات باشد. در این حالت راهنمای اخلاقی در دانشگاه راه گشای عمل در برابر این تنش ها خواهد بود.
در همین راستا یکی از روش های نهادینه کردن اخلاق در محیط های دانشگاهی تدوین منشور های اخلاقی است که ارزش ها و اولویت های اصلی سازمان را به ذینفعان اعلام می کند، نتایج مطالعات در خصوص منشور های اخلاقی در نظام دانشگاهی ایران نشان می دهد که کانون توجه منشورهای اخلاقی به ترتیب مسئولیت سازمان با کلیت جامعه، مشتریان و ذی نفعان، دانشجویان، کارکنان، ذی نفعان و سازمان است. در نتیجه یکی از حوزه های که می توان کانون توجه منشور های اخلاقی قرار گیرد اخلاق آموزشی اعضای هیآت است.
امروزه مبحث اخلاقیات سازمانی و حرفه ای نقش پراهمیتی را در جهان و حوزه سازمان یافته است. به گونه ای که دانشگاه های سراسر جهان را به تکاپو برای ایجاد و تدوین برنامه های آموزشی در راستای درک، بهبود و توسعه آن انداخته است. اخلاق دانشی است که از اصول و ارزش ها صحبت می کند، ارزش هایی که ناظر بر رفتارها و صفات ارادی انسان و تمایز آن از حیث خوبی و بدی، شایستگی و ناشایستگی، نیکویی و زشتی هستند.
رعایت اصول اخلاقی در دانشگاه ها نه تنها در رعایت استاندارد های تدریس به اساتید کمک خواهد نمود بلکه در شکل دادن به روابط دو طرفه و موثر بین دانشجویان و اعضای گروه نیز می تواند نقش ایفا کند. استادان و معلمان از مهمترین ارکان داخلی سازمان های آموزشی به حساب می آیند. تا آنجا که آرمان و رسالت موسسات و سیاست کلی مبتنی بر رشد فکری و روحی فراگیران توسط آنان محقق می شود و در رشد اخلاقی دانشجویان الگویی تاثیر گذار هستند و از این رو در قبال خود، دانشجویان، سازمان، نظام ها و ابزار های پشتیبان یادگیری از تکالیف اخلاقی برخوردارند. بروز و رواج رفتار های غیر اخلاقی در حوزه های مختلف آموزشی از مهمترین معضلات سازمان های آموزشی در عصر فعلی است. پیشگیری از این رفتار ها و حل معضلات، ضرورت نیازمندی این نوع سازمان ها را به اخلاق متجلی می نماید. در نتیجه می توان بیان کرد که نبود اخلاق در سازمان و دانشگاه باعث سوء رفتار مدیران، افسردگی دانشجویان، لذت نبردن از زندگی شغلی، فرسوده شدن استادان و معلمان، لطمه به زندگی فردی افراد، ایجاد طبقات اجتماعی، زیر پا گذاشتن حقوق دانشجویان در محیط دانشگاهی می گردد. از این جهت اخلاق آموزش در تحقق جامعه سالم و محیطی امن برای پیشرفت و ترقی بسیار مورد توجه است.
اخلاق آموزشی، حوزه ای از اخلاق حرفه ای تلقی می شود که به بیان مسؤولیت ها و تکالیف اخلاقی سازمان آموزشی به عنوان شخصیت حقوقی در قبال حقوق محیط داخلی و خارجی سازمان می پردازد این مسؤولیت ها با تدوین شیوه نامه های اخلاقی نمود می یابند و باید ها و نباید ها و رفتار های اخلاقی و غیر اخلاقی هستند که بصورت فهرست الزامات و شیوه نامه ها در قالب منشور اخلاقی سازمان در آمده و مسئولیت پذیری آن در قبال رفتارهای غیر اخلاقی نشان می دهد. بنابراین بررسی جایگاه و وضعیت استانداردهای اخلاق در نظام دانشگاهی کشور می تواند به سیاستگذاران، مدیران و برنامه ریزان آموزش عالی در اتخاذ راهبردهای مناسب برای کاهش شکاف بین وضع موجود و مطلوب در این زمینه و ارتقای وضعیت چنین استانداردهایی مدد رساند همچنین می تواند تضمین کننده فرایندهای یاددهی_ یادگیری در دانشگاه باشد و موجب افزایش تعهد پاسخگویی اعضای هیآت علمی نسبت به نیاز های دانشجویان شود. در نهایت میتوان بیان کرد که دانشگاه به عنوان عامل کلیدی توسعه اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی جوامع بشری، نقش حیاتی در پیشبرد اهداف جامعه ایفا می کنند. برای اینکه بتوانند در راستای وظایف که بر عهده دارند موفق عمل کنند لازم است ساز و کارهایی را برای رعایت اصول اخلاق آموزشی در میا اعضای هیآت علمی تدوین کنند.
منبع
امراهی اکبر، سلطانزاده وحید، اسم حسینی غلامرضا. وضعیت اخلاق آموزشی اعضای هیات علمی از دیدگاه دانشجویان پرستاری. دوماهنامه علمی- پژوهشی راهبردهای آموزش در علوم پزشکی. ۱۳۹۳; ۷ (۴) :۲۳۵-۲۴۰.
دیدگاهی بنویسید