احتمال خودکشی در نوجوانان خود آسیب رسان

خودکشی رفتاری است که حتی پس از یک دوره درمانی و بستری روانپزشکی باز هم احتمال برگشت ایده پردازی­ها ورفتارهای مرتبط با آن وجود دارد و همچنین بسیاری از افراد مقاوم و دارای حالت دفاعی خیلی کم به صورت مستقیم وجود افکار و ایده پردازی خودکشی را گزارش می­دهند. نوجوانانی که برای یک بار در بخش­های روانپزشکی بستری می­شوند در یک دوره سه ماهه چندین بار نشانه های اقدام به خودکشی را نشان خواهند داد و خطر اقدام به خودکشی حتّی پس از یک دوره درمانی ثابت باقی می­ماند.

 نتایج مطالعات خودکشی در نوجوانان، دو گروه از نوجوانان را در معرض خطر بیشتری برای اقدام به خودکشی شناسایی کرده است که عبارتند ازگروه اول نوجوانان بسیار باهوشی که تنها و منزوی هستند و نمی­توانند معیارهای كمال­گرايانه­ي  خود یا افراد مهّم زندگی­شان را برآورده کنند و گروه دوم که فراوانی آنها از گروه اول بیشتر است، گرایش­های ضداجتماعی دارند و ناخشنودی خود را از طریق تهدید و ارعاب، جنگ و ستیز و دزدی، رفتارهای خطرجویانه مختلف و سوء مصرف مواد نشان می­دهند. مهمترین عامل خطر اقدام به خودکشی در نوجوانان وجود اختلالات روانی است. با این حال وجود اختلال روانپزشكی علت  لازم براي اقدام به خودكشي است، ولی علت کافی نیست. مطالعات روی نوجوانان بدون سابقه اختلال روانپزشكی که اقدام به خودکشی می­کنند، نشان می­دهد اغلب این نوجوانان پیش از اقدام به خودکشی  مشکلات انطباقي و تعارض با قوانین اجتماعی یا خانوادگی دارند، تکانشی تر رفتار می کنند و دسترسی بیشتری به سلاح های گرم دارند .

سنجش تعیین خطر اقدام خودکشی مساله بغرنجی است. نتایج پژوهش ها نشان می­دهد حتی استفاده از مقیاس های استاندارد سنجش انگیزه خودکشی مانند مقیاس انگیزه خودکشیبک توانایی تشخیص درست اقدام خودکشی را در طولانی مدت ندارد؛ چه اینکه براساس نتایج آزمون انگیزه خودکشی بک، 96٪ از افرادی که در یک پی گیری سه ساله اقدام خودکشی کرده بودند نمره شان در مقیاس انگیزه خودکشی از نمره برش خطر خودکشی بالاتر  بود، در حالیکه 74٪ از افرادیکه نمره شان پایین تر از خطر خودکشی بود، اقدام خودکشی کرده بودن .

 برای تعیین خطر احتمال خودکشی پژوهشگران تا کنون از دو شیوه استفاده کرده اند. یک گروه معتقدند هر قدر رفتارهای خودآسیب رسانی غیر مستقیم مانند خطر جویی جسمی، خطر جویی جنسی، سوء مصرف الکل، سوء مصرف مواد بیشتر باشد احتمال خودکشی نیز بیشتر خواهد بود.لوینسون و همکاران در سال 1996 در تعریف خودآسیب رسانی، آن را تمایل به انجام رفتار خودکشی گرایانه تعریف کرده اند و رفتارهای خودکشی گرایانه را شامل دو دسته رفتارهای خودتخریب گرانه ظریف یا غیرآشکار مثل رفتارهای خطرجویانه، خشونت،سوء مصرف مواد و قماربازی و رفتارهای کاملاً آشکار مانند اقدام خودکشی در نظر گرفته­اند و براین اساس مقیاسی دربردارنده 4 حوزه رفتارهای مرتبط با مرگ، رفتارهای کمک کننده به حیات، رفتارهای مرتبط با زخمی­کردن و جراحت ایجاد کردن و رفتارهای مرتبط با خویشتن طراحی کردند.

در مقابل، گروه دیگری از پژوهشگران معتقدند شاخص احتمال خودکشی را می­توان براساس وضعیت هر فرد در عوامل خطر اقدام خودکشی تعیین کرد. در همین راستا کال و گیل در سال 2002 ابزاری را برای تعیین شاخص احتمال خودکشی ساختند که در بردارنده چهار عامل خطر اقدام خودکشی شامل افکارخودکشی، ناامیدی، تکانشوری-خصومت و خودارزیابی منفی است. براساس نمره کلی که هر فرد در این شاخص می­گیرد، می توان شدت احتمال خودکشی را از سطح غیربالینی تا شدید مشخص کرد. شواهد تجربی از قدرت متوسط این ابزار در پیش بینی احتمال خودکشی حمایت می کند. برای مثال نمره­های نوجوانان در زیر مقیاس های مقیاس احتمال خودکشی حدود 48% از واریانس اقدام خودکشی، گفت و گو درباره خودکشی و انجام رفتارهای خودتخریبی خفیف را به صورت طولی پیش بینی­می­کند.

احتمال خودکشی در خودآسیب رسانی مستقیم و غیر مستقیم

اقدام خودکشی در نوجوانانی که رفتارهای خودآسیب رسانی مستقیم مانند خودجرحی دارند بسیاز زیاد است  یافته های پژوهش های طولی از نقش قوی خودجرحی در پیش بینی اقدام خودکشی حمایت می کنند.احتمال خودکشی با افزایش فراوانی رفتارهای پر­خطر و سوء مصرف مواد افزایش می­یابد   همچنین در جوانان با خود آسیب رسانی غیر مستقیم نیز احتمال خودکشی بیشتر از جوانانی است که سبک زندگی سالم تری دارند .در رفتارهای مرتبط با طبقه خودآسیب رسانی غیر مستقیم مانند خطرجویی ممکن است انگیزه آشکار نوجوان اقدام خودکشی نباشد، اما  یکی از علل مرگ نوجوانان رفتارهای خطرجویی است. در مطالعه­ای بر روی 133 پرونده از نوجوانانی که  در فاصله سال های 1996 تا 2000 بر اثر رفتارهای خطرجویانه جان خود را در کشور استرالیا از دست داده بودند سه زیرگروه  شناسایی شدند که عبارت بودند از:

-گروه دارای مشکلات پایدار در حوزه­های مختلف زندگی اعم از سلامت روانی، تحصیل و خانواده

-گروهی که در زمان رفتارخطرجویی، تجربه ناخوشایند مهمی مانند قطع رابطه با دوستان و مرگ یکی از اعضای خانوده را پشت سر می­گذاشتند و

-گروهی که با هدف تجربه کردن یک کار جدید رفتارخطرجویی انجام داده بودند.

 برخی از انواع خطرجویی مانند خطرجویی جنسی با اقدام خودکشی رابطه دارد. سابقه اقدام خودکشی در نوجوانانی که از کاندوم در رابطه جنسی استفاده نمی کنند دوبرابر بیشتر از سایر نوجوانان است.این یافته­ها پژوهشگران را برانگیخته است تا رفتارهای پرخطر جنسی را به عنوان نشانه ای از یک نوع خودجرحی منفعلانه در نظر بگیرند.همچنین برخی از علل خطر جویی نوجوانان مانند حس جویی حتی بیشتر از افسردگی،  اقدام خودکشی را در نوجوانان پیش بینی می­کند.

به نظر می رسد هر چه فراونی و شدت خود جرحی بیشتر می شود احتمال خودکشی افزایش می­یابد. برای مثال در یک مطالعه بر روی سه گروه از نوجوانان بستری در بخش روانپزشکی مشخص شد تفاوتی از حیث احتمال خودکشی بین خودجرحی کنندگان خفیف(1 یا 2 بار)و گروه بدون سابقه خودجرحی وجود ندارد ؛ولی تفاوت معناداری بین گروه خودجرحی­کنندگان شدید (بیش از 3 بار) با گروه بدون خودجرحی و همین طور بین گروه با خودجرحی خفیف و شدید از لحاظ خرده مقیاس­های ناامیدی، افکار خودکشی و نمره کلی احتمال خودکشی وجود نداشت. با این حال یافته های ناهمگونی درباره عوامل مرتبط با اقدام خودکشی در این گروه از نوجوانان وجود دارد. برای مثال اغلب محققان علت بالا بودن نرخ اقدام خودکشی در افراد خودآسیب رسان را بالا بودن سطح تکانشوری می دانند، اما نتایج یک پژوهش طولی گزارش کرده است که برعکس نوجوانان خودجرحی کننده ای که تکانشوری آنها از بقیه کمتر است و از خودجرحی برای تنظیم درونی هیجان های شان استفاده می کنند در معرض خطر بالاتری برای اقدام خودکشی هستند .

یافته ها در بزرگسالان نیز از ارتباط بین انجام رفتارهای پرخطر و افزایش احتمال خودکشی حمایت می­کند. در یک مطالعه ملی در کشور فرانسه که از مصاحبه­های تلفنی استفاده شده بود و گروه نمونه شامل 27 هزار نفر از جمعیت 15 تا 85 سال کشور آمریکا مشخص شد انجام رفتارهای پرخطر جنسی مانند روابط جنسی کنترل نشده، سوء مصرف مواد، شروع زودهنگام رابطه جنسی، سیگار کشیدن و مصرف الکل با بیشتر بودن افکار خودکشی و سابقه اقدام خودکشی رابطه دارند .شواهد پژوهشی یکی از علل بیشتر بودن نرخ اقدام خودکشی را  در افراد مبتلا به اختلال های خوردن، مبادرت به رفتارهای خودآسیب رسانی مانند رژیم گرفتن، استفاده از ملین­ها، تخلیه زوری مواد غذایی می­دانند و این نوع رفتارها عامل متصل کننده اختلال های خوردن به ویژه از نوع پرخوری-تخلیه با رفتار خودکشی است.

عده­ای از پژوهشگران تلاش کرده­اند برای تببین رابطه اقدام خودکشی و خودجرحی از نقش ادراک درد استفاده کنند.نتایج پژوهشی درباره ادارک درد در افراد با خود آسیب رسانی مستقیم و غیر مستقیم نشان داده است که در هر دو گروه تحمل درد و آستانه درد به یک اندازه و بیشتر از گروه کنترل است، براساس این یافته، محققین این پژوهش با استناد به نظریه بین فردی خودکشی جوینرنتیجه گیری کرده اند که در هر دو گروهی که خود آسیب رسانی انجام می دهند به تدریج جرات تحمل درد بیشتر و جرات مواجهه با مرگ بیشتر می شود و احتمال خودکشی هر دو به یک میزان است.نتایج این پژوهش ها نشان می دهد هر دو گروه با خود آسیب رسانی مستقیم و غیر مستقیم به نحوی در معرض خطر بالای اقدام خودکشی نسبت به نوجوانان جمعیت عادی هستند اما رابطه خودآسیب رسانی مستقیم با اقدام خودکشی به نظر قوی تر و شدیدتر از گروه غیرمستقیم است.

خودآسیب‌رسانی و اقدام به خودکشی در نوجوانان ایرانی

تنها در یک پژوهش رفتارهای خودآسیب‌رسانی در نوجوانان دختر تهران بررسی شده بود. یافته‌ها نشان داد در نمونه 350 نفری دختران دوم و سوم دبیرستان، شیوع یک‌ساله رفتارهای خودآسیبی، شامل بریدن، سوزاندن، کتک زدن خود، کوبیدن سر به دیوار، فرو کردن سوزن در بدن، حکاکی روی بدن و زخم کردن پوست، 17 درصد بود و 11 درصد آنها بیش از یک بار در سال مرتکب این رفتارها شده بودند. در این پژوهش، احساس تنهایی و دلبستگی ناایمن پیش‌بینی‌کننده­های رفتارهای خودآسیب­رسان بودند در چهار پژوهش، موضوع خودکشی نوجوانان بررسی شده است .در نوجوانان ایلامی، شیوع افکار شدید خودکشی 4/21 درصد و فراوانی سابقه اقدام به خودکشی 7 درصد گزارش شده است،در حالی ‌که شیوع افکار خودکشی در دختران مناطق پرخطر خودکشی در ایران، شامل کرمانشاه، ایلام و همدان، 7 درصد و شیوع اقدام به خودکشی در این مناطق 5 درصد برآورد شده است.عوامل خطری که در پژوهش­های مرتبط با خودکشی نوجوانان در ایران شناسایی شده است عبارتند از: سابقه اختلال‌های روانپزشکی، داشتن سابقه اقدام به خودکشی در بستگان، فقدان افراد محبوب در زندگی، شروع زودهنگام رابطه با جنس مخالف، مشکلات تحصیلی، ترک تحصیل و اختلاف خانوادگی.

منبع

خانی پور،حمید(1393)، رفتارهای خود آسیب رسانی در نوجوانان:ماهیت،احتمال خودکشی و نقش عوامل روانشناختی و همسالان ،پایان نامه دکتری روانشناسی ،دانشگاه علامه طباطبایی

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید