ابعاد و تعاریف تعهد سازمانی

در مطالعات رفتار سازمانی، تاکید بر نگرش های مربوط به کار است و بیشتر این مطالعات در ارتباط با سه نگرش «وابستگی شغلی» «رضایت شغلی» و «تعهد سازمانی است. اخیراً توجهات زیادی به مطالعه رفتار سازمانی شده است. مانند خیلی از مفاهیم روان شناسی سازمانی، تعهد به شیوه های متفاوتی تعریف و اندازه گیری می شود اگر چه تعاریف متفاوتی از تعهد در ادبیات موضوع می توان یافت، ولی هر یک از آن ها یکی از سه موضوع کلی وابستگی عاطفی درک هزینه ها و احساس تکلیف را منعکس نمایند.

وابستگی عاطفی

عمومی ترین شیوه برخورد با تعهد سازمانی در ادبیات مربوط شیوه ای است که تعهد به عنوان وابستگی عاطفی و روانی به سازمان در نظر گرفته می شود. بر این اساس فردی که شدید متعهد است، خود را با سازمان تعیین هویت می کند، در سازمان مشارکت و در آن درگیری شود و از عضویت در سازمان لذت می برد. و همچنین بر اساس گفته های عوامل پیش بینی کننده تعهد عاطفی بطور کلی در سه مقوله جای می گیرد.

ویژگی های شخصی
ویژگی های سازمانی
تجربه های کاری

ارگان مقیاس چند بعدی از رفتار شهروندی سازمانی ocb ارائه کرد. این مقیاس متشکل از ابعادی پنجگانه است که ساختار را تشکیل می دهد، این پنج بعد عبارتند از

نوع دوستی: کمک به همکاران و کارکنان برای انجام وظایف در شرایط غیرمعمول
وظیفه شناسی: انجام وظایف تعیین شده به شیوه ای فراتر از آنچه انتظار می رود.
جوانمردی: تاکید بر جنبه های مثبت سازمان به جای جنبه های منفی آن.
فضیلت مدنی: مستلزم حمایت از عملیات های اداری سازمان است.
ادب و نزاکت : مشورت با دیگران قبل از اقدام به عمل، دادن اطلاع قبل از عمل، ورود و بدل کردن اطلاعات

جوانمردی و نزاکت مولفه هایی هستند که بیانگر اجتناب از وارد نمودن خسارت به سازمان هستند جوانمردی عبارت است از تمایل به شکیبایی در مقابل مزاحمت های اجتناب ناپذیر اجحاف های کاری بدون این که گله و شکایتی صورت گیرد. در حالی که نزاکت درباره اندیشیدن به این است که چطور اقدامات فرد بر دیگران تاثیر می گذارد. «پودساکف » در سال 2000 میلادی دسته بندی مفصلی از این گونه رفتارها انجام داده است که رفتارهای شهروندی سازمانی را در قابل هفت دسته تقسیم می نمایند.

رفتارهای یاری گرانه
جوانمردی
نوآوری فردی
فضیلت مدنی
تعهد سازمانی
خودرضایت مندی
رشد فردی

«مارکوزی» رفتار شهروندی سازمانی را به دو نوع تقسیم می کند.

یاری و کمک مثبت و فعال
اجتناب از رفتارهایی که به همکاران و سازمان فرد لطمه وارد می کند.

عملکرد شهروندی شامل فعالیت هایی است که کمک به دیگران در انجام کارشان، حمایت از سازمان و داوطلب شدن در انجام کارهای جانبی یا مسئولیت پذیری را شامل می شود. بطور خاص برای تبیین عملکرد شهروندی سازمانی مدلی پنج بعدی ارائه می نمایند که ابعاد عبارتند از :

پشتکار توام با شور و تلاش فوق العاده که برای تکمیل فعالیت های کاری بطور موفقیت آمیز ضروری است.
داوطلب شدن برای انجام فعالیت های کاری که به صورت رسمی بخشی از وظیفه کاری افراد نیست.
مساعدت و همکاری با دیگران
پشتیبانی، حمایت و دفاع از اهداف سازمانی

تقسیم بندی دیگر از رفتار سازمانی که پادساکوف و همکاران ارائه کردند عبارتند از: