ادبیات و مبانی نظری بازار ارز در ایران

بازار ارز در ایران: نظام نرخ ارز در ایران را می­توان به سه دوره تقسیم کرد. دوره­ي اول قبل از انقلاب است که نظام نرخ ارز در ایران ثابت بوده و در این دوره­ي حاشیه­ي ارزي(شکاف بین نرخ ارز رسمی و بازار سیاه) وجود نداشته است. در دوره­ي دوم بعد از انقلاب است که اگر چه نظام نرخ ارز هنوز هم ثابت است ولی حاشیه­ي ارزي در این دوره افزایش چشمگیري یافته است. اگر چه این افزایش از یک طرف به نفع دولت بود به طوریکه دلارهاي نفتی را در بازار غیر رسمی به قیمت بالایی می­فروخت و یک منبع درآمدي عمده براي دولت به حساب می­آمد و در بودجه در قسمت سایر درآمدها و با نام فروش پول­هاي خارجی توسط بانک مرکزي در بازار سیاه لحاظ میشد(به طوریکه سهم سایر درآمدها در سالهاي انقلاب و دوره جنگ از 14 درصد در چهار بعد از جنگ به 5/36 درصد افزایش یافته است). ولی از طرف دیگر افزایش بیش از حد حاشیه ارزي که زمینه رانتخواري و سوء استفاده دلالان بازار ارز را آماده کرده بود، باعث شد دولت براي برگرداندن تعادل در بازار مبادلات خارجی و تشویق صادرات غیر نفتی، ارزش یک دلار را به 1750 ریال افزایش دهد زیرا گسترش حاشیه ارزي منجر به قیمت­گذاري بیش از حد واردات و قیمت­گذاري کمتر از حد صادرات می­شد که این امر به نوبه خود باعث کاهش انگیزه صادرات رسمی و تشدید قاچاق صادرات و فرار سرمایه از مجاري بازار موازي ارز را در پی داشت.

از سوي دیگر افزایش حاشیه­ي ارزي انتظارات، عدم امکان تداوم سیاست رسمی ارزي اعلام شده توسط مقامات پولی را در آحاد مردم تقویت نموده و این امر به نوبه خود بر نوسانات نرخ ارز رسمی دامن می­زند. از این رو دولت به منظور کاهش شکاف میان نرخ­هاي رسمی و بازار موازي ارز به کرات به افزایش نرخ رسمی ارز مبادرت ورزید(در سال­های 1364، 1367، 1377). همچنین دولت در این سال­ها مجبور شد یک سیستم چند نرخی ارز را در تخصیص منابع ارزي کمیاب به کار بگیرد. به طوریکه مثلاً در دوره­ي جنگ تعداد نرخ­هاي به کار رفته براي گروه­هاي مختلف کالاهاي وارداتی و صادراتی به 7 عدد رسید؛ اما باید گفت که این سیستم موفق نبود. پدیدار شدن نرخ­هاي دوگانه و چندگانه ارزي در این سالها و پذیرش آن در اقتصاد ایران اگر چه براي جلوگیري از تهی شدن ذخایر کشور در هنگام مواجهه با مازاد تقاضاي ارز و حفظ تعادل در ترازپرداخت­ها صورت گرفت، اما تجربه رژیم­هاي دوگانه ارز در ایران و سایر کشورهاي در حال توسعه، دلالت بر ناکارآمدي و کوتاه بودن مدت اثرات آن دارد. در دوره­ي سوم به منظور جلوگیري از مشکلات وجود حاشیه­ي ارزي بزرگ و نظام­هاي چندگانه ارزي، درسال 1381 سیاست یکسان سازي نرخ ارز انجام گرفت که گام بزرگی در شکل­گیري یک نظام ارزي واقعی در ایران بود. در عین حال باز هم به دلیل وابستگی بازار ارز به درآمدهاي نفتی هنوز هم با بازار واقعی ارز در ایران فاصله داریم.

مشخصات

نوشتار حاضر حاصل مطالعه گروه تخصصی بوبوک می باشد که به منظور مطالعه و آشنایی بیشتر پژوهشگران عزیز با ادبیات نظری موضوع ارائه شده در اختیار آنها قرار گرفته شده است.

تعداد صفحات:20 صفحه فایل WORD

مقدمه: دارد

مبانی نظری: دارد
بحث و نتیجه گیری: دارد

منابع: دارد

در صورت بروز هر گونه مشکل می توانید در هفت روز هفته و 24 ساعت شبانه روز با تیم پشتیبانی بوبوک از طریق راه های ارتباطی زیر ارتباط برقرار کنید.

Site: www.bobook.ir

Phone number: 09194448186 – 09059793565

Telegram number: 09059793564

Email: bobook.team@gmail.com