نقش و اهمیت مدیریت دانش

نقش و اهمیت مدیریت دانش ناشی از اعمال قدرت دانش برای کسب مزیت رقابتی پایدار است. تئوری‌پردازان بزرگ اقتصادی و تجاری دانش را به عنوان مزیت رقابتی­ نهایی برای سازمان ­های جدید و کلید پیروزی آن­ها بیان کرده­اند و استدلال می­ کنند که دانش تنها منبعی است که تقلید یا کپی نمی شود. عوامل زیر در ضرورت مدیریت دانش سهی م­اند:

مزیت رقابتی: عواملی همچون افزایش رقابت، جهانی­ شدن و اقتصاد نوین دانش، رشد پایدار کسب و کار را بیش از پیش دشوار ساخته است. افزایش در تنوع محصولات، رقبای بیشتر و تقلیل زمان، شرایط دشواری را برای رقابت ایجاد می­ کند. مشخصاً وارد عصری شده­ایم که در آن سازمان­ها دانش را به عنوان مهم­ترین مزیت رقابتی خویش می­ بینند.

فناوری: پیشرفت فناوری بر میزان تحول ما اثر گذاشته و مستلزم نیروی کار مناسب، منعطف، ماهر و تحصیل کرده است. کارها به طور روز افزونی پیچیده می­ گردند، که بخشی از آن به واسطه تغییرات تکنولوژیک و رقابت در کسب بیشتر است، لیکن همین تکنولوژی فرصت ­های را برای تسهیم اطلاعات به ما می­دهد که پیش از این هرگز سابقه نداشته است. تکنولوژی یکی از عوامل مهم در یادگیری و به مدیران حرفه­ای جهت تجدید نظر در چگونگی یادگیری افراد درون و بیرون سازمان کمک می­کند.

انعطاف­ پذیری در استخدام: دانش، بیش از پیش زودگذر و فرار شده، کارکنان اغلب مسیر شغلی خویش را توسعه داده و تغییرات شغلی برای خود خلق می­کنند. سازمان ­های که بر منابع برون سازمانی تکیه دارند، در خطر از دست دادن دانش حیاتی خود بوده و به مقدار زیادی به سازمان­های بیرونی وابسته می­گردند. اکنون شرایط کسب و کار، ما را به جایی رسانده تا به فرصت­ های مدیریت دانش، با خوش بینی نگاه کنیم. کاربرد مدیریت دانش منجر به پاسخ به تغییر و انطباق با آن، انعطاف­ پذیری بیشتر می­شود. بدین ترتیب مدیریت دانش ارتباط مستقیمی با اثربخشی سازمان­های امروزی دارد و دانش نقش میانجی را در این سازمان­ها ایفا می­کند. مدیریت دانش فرصت لازم را برای دسترسی، حفظ و بهسازی عملکرد نیروی انسانی و کسب مزیت رقابتی پایدار فراهم می­نماید.در واقع، هدف نهایی مدیریت دانش، کاربرد دانش به منظور بهبود عملکرد سازمانی است. دﻧﻬﺎمﮔﺮي (2000) ﻫﺸﺖ ﻣﺰﻳﺖ ﺑﺮاي ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ داﻧﺶ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از:

1).ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از اﻓﺖ داﻧﺶ: ﺳﺎزﻣﺎن را ﻗﺎدر ﻣﻲ­ﺳـﺎزد ﺗـﺎ ﺗﺨﺼﺺ ﻓﻨﻲ ﺣﻴﺎﺗﻲ ﺧﻮد را ﺣﻔﻆ ﻛﺮده از اﻓﺖ داﻧﺶ ﺣﻴــﺎﺗﻲ ﻛــﻪ ﺑﺎزﻧﺸﺴــﺘﮕﻲ، ﻛﻮﭼﻚ­ﺳــﺎزي ﻳــﺎ اﺧــﺮاج ﻛﺎرﻛﻨﺎن و ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺳﺎﺧﺖ ﺣﺎﻓﻈﻪ اﻧﺴﺎﻧﻲ ﻧﺎﺷـﻲ ﻣـﻲ­ﺷﻮد ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﻛﻨﺪ.

2). ﺑﻬﺒﻮد ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﻴﺮي: ﻧﻮع و ﻛﻴﻔﻴﺖ داﻧﺶ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز را ﺑﺮاي ﺗﺼﻤﻴﻢگیری­های اﺛﺮﺑﺨﺶ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻣﻲﻛﻨـﺪ و دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑـﻪ آن داﻧـﺶ را ﺗﺴـﻬﻴﻞ ﻣـﻲﺑﺨﺸـﺪ و در ﻧﺘﻴﺠــﻪ، ﺗﺼــﻤﻴﻤﺎت ﺳــﺮﻳﻌﺘﺮ و ﺑﻬﺘــﺮي ﻣــﻲﺗﻮاﻧــﺪ در ﺳﻄﻮح ﭘﺎﻳﻴﻦﺗﺮ ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ ﺻﻮرتﮔﻴﺮد.

3). اﻧﻌﻄﺎفﭘﺬﻳﺮي و اﻧﻄﺒﺎقﭘﺬﻳﺮي: ﺑﻪ ﻛﺎرﻛﻨﺎن اﺟﺎزه ﻣﻲ­دﻫﺪ درك ﺑﻬﺘﺮي از ﻛﺎر ﺧﻮد ﺑـﻪ ﻋﻤـﻞ آورده، راهﺣﻞﻫﺎي ﺟﺪﻳﺪ ﻣﻄﺮحﻛﻨﻨـﺪ ﺑـﺎ ﺳﺮﭘﺮﺳـﺘﻲ ﻣﺴـﺘﻘﻴﻢ ﻛﻤﺘﺮ ﻛﺎر ﻛﻨﻨﺪ و ﻛﻤﺘﺮ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﻣﺪاﺧﻼت داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ در ﻧﺘﻴﺠﻪ، ﻛﺎرﻛﻨﺎن ﻣـﻲﺗﻮاﻧﻨـﺪ در موقعیت­های ﭼﻨـﺪ وﻇﻴﻔﻪاي ﻓﻌﺎل ﺑﺎﺷﻨﺪ، و ﺳـﺎزﻣﺎن ﻣـﻲﺗﻮاﻧـﺪ روﺣﻴـﻪ ﻛﺎرﻛﻨﺎن را ﺑﺎﻻ ﺑﺒﺮد.

4).ﻣﺰﻳﺖ رﻗﺎﺑﺘﻲ: ﺳﺎزﻣﺎن­ها را ﻗﺎدر ﻣﻲﺳﺎزد ﺗـﺎ کاملاً ﻣﺸﺘﺮﻳﺎن، دﻳـﺪﮔﺎه­ها، و ﺑـﺎزار و رﻗﺎﺑـﺖ را درك ﻛـﺮده، ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﺷﻜﺎفﻫﺎ و ﻓﺮﺻﺖﻫـﺎي رﻗـﺎﺑﺘﻲ را ﺷﻨﺎﺳـﺎﻳﻲ ﻛﻨﻨﺪ.

5). ﺗﻮﺳﻌﻪ داراﻳﻲ: ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﺳﺎزﻣﺎن را در ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ­ﮔـﺬاري و ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﺑـﺮاي ﻣﺎﻟﻜﻴـﺖ ﻣﻌﻨـﻮي ﺑﻬﺒـﻮد ﻣـﻲ­ﺑﺨﺸﺪ در ﻏﻴـﺮاﻳـﻦ ﺻـﻮرت ﺛﺒـﺖ اﺧﺘﺮاﻋـﺎت، ﻋﻼﺋـﻢ ﺗﺠﺎري، اﺟﺎره ﻧﺎﻣﻪﻫـﺎ، ﺣـﻖ اﻧﺤﺼـﺎري اﺛـﺮ و اﺳـﺮار ﺗﺠﺎري ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ در زﻣﺎن درﺳـﺖ ﺑـﻪ ﻛـﺎرﮔﺮﻓﺘـﻪ ﻧﺸﻮد و ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﻛﻤﺘﺮ و ﻛﺎﻫﺶ ارزش ﺑﺎزار ﺑﺮاي ﻣﺎﻟﻜﻴﺖ ﻣﻌﻨﻮي ﺷﻮد

6). اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﺤﺼﻮل: ﺑﻪ ﺳﺎزﻣﺎن اﺟـﺎزه ﻣـﻲدﻫـﺪ ﻛـﻪ داﻧﺶ را در ﺧﺪﻣﺎت و ﻓـﺮآوردهﻫـﺎ ﺑـﻪ ﻛـﺎرﮔﻴـﺮد در ﻧﺘﻴﺠﻪ ارزش درك ﺷﺪه ﻣﺤﺼﻮل ﺑـﺎ ﻧﺴـﺒﺖ ﻣﺴـﺘﻘﻴﻢ ﻣﻴﺰان و ﻛﻴﻔﻴﺖ داﻧﺶ در ﻣﺤﺼﻮل اﻓﺰاﻳﺶ ﭘﻴـﺪا ﻣـﻲﻛﻨﺪ. ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻧﺮم اﻓﺰاري و ﺳﺎﻳﺮ ﻣﺤﺼـﻮﻻت داراي ﻋﻨﺎﺻﺮ نرم­افزاری از اﻳﻦ ﻧﻤﻮﻧﻪاﻧﺪ.

7).ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻣﺸﺘﺮي: ﺳﺎزﻣﺎن را ﻗﺎدر ﻣﻲﺳﺎزد ﺗﺎ ﺗﻮﺟـﻪ و ﺧﺪﻣﺖ ﺑﻪ ﻣﺸﺘﺮي را اﻓﺰاﻳﺶ دﻫﺪ داﻧﺶﻣﺸﺘﺮي ﺑـﺎﻋﺚ ﺳﺮﻋﺖ ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ﺳﻮاﻻت، ﺗﻮﺻﻴﻪﻫﺎ و ﺷﻜﺎیت­های ﻣﺸﺘﺮي ﻣﻲﺷﻮد اﻳﻦ اﻣـﺮ ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ ﺗﻀـﻤﻴﻦ ﻛﻨﻨـﺪه ﺳﺎزﮔﺎري و ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺑﻬﺘﺮ ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻪ ﻣﺸﺘﺮي ﻣﻲﮔﺮدد، راه­ﺣﻞ ﻣﺸﻜﻼت ﻋﺎدي ﺑـﻪ ﺳـﺎدﮔﻲ ﻗﺎﺑـﻞ دﺳﺘﺮﺳـﻲ اﺳﺖ

8) ﺑﻜــﺎرﮔﻴﺮي ﺳــﺮﻣﺎﻳﻪﮔــﺬاريﻫــﺎ در ﺑﺨــﺶ سرمایه انسانی: از ﻃﺮﻳﻖ ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﺑﺨﺸﻴﺪن و ﺳـﻬﻴﻢ ﺷـﺪن در درسﻫﺎي ﻳـﺎدﮔﺮﻓﺘـﻪ ﺷـﺪه، ﻓﺮاﻳﻨـﺪﻫـﺎي اﺳـﻨﺎد و ﺑﺮرﺳﻲ و ﺣﻞ اﺳﺘﺜﻨﺎﺋﺎت و در اختیار ﮔﺮﻓﺘﻦ و اﻧﺘﻘﺎل داﻧﺶ ﺿﻤﻨﻲ، ﺳﺎزﻣﺎن­ها ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻪ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ وﺟه در اﺳﺘﺨﺪام و ﻛﺎر­آﻣـﻮزي ﻛﺎرﻛﻨـﺎن ﺳـﺮﻣﺎﻳﻪﮔـﺬاري ﻛﻨﻨﺪ.

منبع

میری، سودابه(1395)، تاثیر استراتژی های فرایندی و زیر ساختی مدیریت دانش بر کسب مزیت رقابتی، پایان نامه کارشناسی ارشد مدیریت استراتژیک، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمانشاه.