شخصیت شناسی

شخصیت می‌تواند به صورت ریشه‌های عمیق و مرتبط در الگوهای فکری،احساسی و رفتاری تعریف شود. شخصیت،عمومأ برای هر شخص یکتاست.خصوصیاتی که هر شخص را از دیگران مجزا می‌سازد. افکار، احساسات و رفتارهایی که یک شخصیت را تشکیل نمی‌دهند بلکه بیشتر چیزهایی هستند که این عناصر را تاکید می‌کنند. شخصیت بر حالت‌هایی دلالت دارد که یک شخص در شرایط مختلف براساس آن رفتار خواهد کرد یا واکنش نشان خواهد داد. نظریه پردازان بر جنبه‌های متفاوت شخصیت تاکید دارند و در ساختار،رشد و ظهور آن در رفتار با هم اختلاف نظر دارند یکی از تأثیرگذارترین نظریه در نظریه‌های روان شناختی نظریه زیگموند فروید و پیروان اوست.آنها معتقدند:

اگرچه فردی که نسبت به این تکانه‌ها و ساخت‌ها آگاهی ندارد سعی در اظهار خود می‌کند یک نظریه تأثیر گذاردیگر درباره ی شخصیت این است که شخصیت از رفتار شناسی مشتق می‌شود. این دید توسط متفکرانی چون ب. اف اسکینر روانشناس آمریکایی پیشنهاد شد. اسکینر رفتارهای انسانی را به صورت گسترده ای محدود شده توسط نتایج آن بیان می‌کند. اگر رفتاری مورد تشویق واقع شود تکرار می‌شود و اگر مورد تنبیه واقع شود شانس تکرار آن کمتر است .

اختلالات شخصیت

اختلالات شخصیّت با اختلالات روانی از قبیل روان رنجوری  و روان پریشی تفاوت دارند.این الگوهای اختلالی رفتارهایی هستند که برای دیگران زیان‌آور بوده یا منبع پاداش دهندۀ آنها از نظر اجتماعی مضرّ یا غیر قانونی شناخته شده است.عمده ترین اختلالات شخصیّت عبارتند از:

شخصیّت نافعال ـ پرخاشگری با وجود ظاهری همکاری کننده و پذیرش، با طفره رفتن، سماجت و ناکارآمدی مشخص می‌شود. شخصیّت ناکارور عدم کارآیی او است نه خصومت داشتن که مختص شخصیّت نافعال پرخاشگر است.شخصیّت هیستریابی با عدم ثبات عاطفی، خود نمایشی، خود محوری و اتکاء به دیگران مشخص می‌شود.شخصیّت ادواری خوی که بیشتر در مردان دیده می‌شود از یکسو شبیه شخصیّت هیستریابی و از سوی دیگر شبیه به شخصیّت اسکیزوئیدی است در واقع این تیپ شخصیّتی نمایشگر شکل ملایمی‌از شیدائی ـ افسردگی است.

اختلالات طبقه اول

• شخصیّت اسکیزوئیدی که عملاً با خود بیگانه است، خجول بودن، حساسیت بیش از حد و مردم گریزی بعضی از دیگر از مشخصات شخص اسکیزوئید هستند.
• شخصیّت ضعیف علاوه بر داشتن حالت اسکیزوئیدی علائم دیگری چون زود خسته شدن، فقدان اشتیاق و علاقه و سطح انرژی پائین را دارند.
• شخصیّت پارانویایی ویژگیهایی از جمله حسادت، مشکوک بودن، خشک و انعطاف ناپذیر بودن و حساس بودن بیش از حدّ را دارند.شخصیت اسکیزوتایپال ویژگی‌های این اختلال آن است که از طریق افکار،ادراک،ارتباط،و رفتار بیگانه و دوام دار توصیف می‌شود. گرچه این حالات و بیگانگی‌ها بدان حد هستند که مورد توجه واقع شوند ولی تا آن اندازه شدید و جدی نیستند که بتوان تشخیص اسکیزوفرنی بر آن نهاد.

 اختلالات طبقه دوم

• اختلال شخصیت مرزی ویژگی‌های آن بی ثباتی و ناپایداری در زمینه‌های مختلف شخصیت رفتار و خلق خود پنداری است.
• اختلال شخصیت هیستریانیک ویژگی آن خواهان جلب توجه دیگران نسبت به خود است.
• اختلال شخصیت خود شیفتگی ویژگی‌های آن احساس عجیبانه و بیگانه وار فرد نسبت به اهمیت خویشتن است.
• اختلال شخصیت ضد اجتماعی ویژگی‌های آن یک نگرش درنده خویی نسبت به دیگران و بی احساسی مزمن و بی تفاوتی نسبت به حقوق آنان که به صورت دروغ و دزدی و سوء رفتار جلوه گر می‌شود.

اختلالات طبقه سوم

• اختلال شخصیت اجتنابی ؛ دوری گزین ؛هسته ی اصلی آن دوری گزیدن از مردم،تجربه‌های جدید و حتی تجربه‌های قبلی می‌باشد.
• اختلال شخصیت وابسته در گیری با مسئله پذیرفته شدن از طرف دیگران است.
• اختلال شخصیت وسواسی که یک کوشش فراگیر و گسترده برای کمال طلبی در مقایسه با دیگران مشخص می‌شود.
• اختلال شخصیت انفعال-پرخاشگری که مقاومتی خاص در برابر اجرای الزامات شغلی و اجتماعی ابراز می‌دارد.

منبع

واعظی،سارا(1394)، رابطه بین ویژگی‌های شخصیتی و تفکر انتقادی با صلاحیت اجتماعی در دانشجویان، پایان نامه کارشناسی ارشد،روانشناسی عمومی،دانشگاه آزاداسلامی

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید