« بیشتر تلاش می کنیم تا با ما مطمئن پژوهش کنید. »انواع روشهای تامین مالی خارجی
تأمین مالی خارجی شیوه ای است، که به موازات تأمین مالی داخلی برای رفع نیازهای مالی شرکت بکار گرفته می شود. شرکت ها در تأمین مالی از محل منابع خارجی فقط از یک منبع مالی خاص استفاده نمی کنند و سعی می نمایند که منابع مالی متعددی را مورد استفاده قرار دهند؛ زیرا هریک از منابع, دارای معایب و مزایای خاص خود است. در یک تقسیم بندی می توان شیوه های تأمین مالی را از نقطه نظر زمانی به اقسام کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت تقسیم کرد. علت تاکید بر تامین مالی بلند مدت این است که منابع مالی حاصل از تامین مالی کوتاه مدت و بلندمدت به سرعت سررسید می شوند و معمولاً برای عملیات جاری شرکت ، نه سرمایه گذاری های بلندمدت مورد استفاده قرار می گیرند. بحث تأمين منابع مالي مورد نياز پروژه ها از مباحث اصلی انجام پروژه‌ها است.
در اين میان موضوع جذب منابع مالي خارجي راهكاری مورد توجه برای تأمين مالي پروژه‌های با حجم مالي بالا مي‌باشد. در كشوري مانند ايران که نياز به ساختارهاي زير بنايي دارد، جذب منابع مالي خارجي امری بسیار ضروری است. آنچه به کشورها در جذب منابع خارجی کمک می‌کند وجود ثبات و امنيت در زمينه‌هاي اقتصادي، سياسي، قوانين و مقررات و عوامل و زمينه هاي مورد توجه هر صنعت و كشور براي جذب منابع خارجي مي‌باشد. تأمين مالی مي‌تواند در حالت كلي به دو شكل استقراض از بانک‌های خارجی يا موسسات مالی بين‌المللی يا به شكل سرمايه‌گذاری خارجي باشد. در ادامه روشهاي مختلف تأمين مالي خارجي بررسی مي‌شود.
روشهای قرضی استقراضی
در روشهای استقراضی كشور سرمايه‌پذير وامي را از كشور يا موسسه وام‌دهنده دريافت ميكند و مکلف است که در سررسيدهای مقرر اقساط را بپردازد. در اين نوع روش‌ها كشور يا موسسه وام‌دهنده هيچ‌گونه ريسكي را نمي‌پذيرد و تمام ريسک‌ها متوجه وام‌گيرنده است؛ روشهای قرضي كه مي‌توان از آنها به عنوان وام نام برد عمدتا با تضمين بازپرداخت همراه مي‌باشند وجه مشخصه اين روش‌ها آن است كه بازپرداخت منابع مالي از سوي دولت يا بانک‌های تجاری تضمين مي‌شود. به عبارت ديگر ريسک برگشت سرمايه متوجه سرمايه‌گذار يا تامين‌كننده منابع مالي نيست و دريافت‌كننده منابع مالي از طريق ضامن كه همان دولت يا بانک تجاری مي‌باشد، ضمانتنامه‌ای مبني بر تعهد بازپرداخت منابع در سررسيد يا تعهد جبران خسارت بر اثر قصور دريافت‌كننده منابع به تامين‌كننده منابع مالي ارائه ميكند. كليه وام‌هاي تضميني خارجی، تسهيلات اعتباری و فاينانس و … که توسط بانک‌های بین المللی، سازمان‌های پولی و مالی غیر بانکی، بانک جهانی، بانک‌های توسعه‌ای و منطقه‌ای مانند توسعه اسلامی، سایر موسسات مالی و حتی دولت‌ها ایجاد می‌شود، در اين طبقه‌بندی جاي مي‌گيرند. منابع مالي موضوع اين طبقه‌بندی بخاطر تضميني كه بر آن مترتب است در تراز پرداخت‌های كشور به عنوان بدهي دولت و سيستم بانكي تلقي مي‌شوند . عمده‌ترين اين گونه وام‌ها عبارتند از:
فا ينان س
قراردادهای فاينانس بدين مفهوم هستند كه يک بانک يا موسسه تجاری خارجي وامي را به منظور عمليات معيني به كشور و يا شركت مشخصي پرداخت كرده و در واقع كنترلي روي هزينه كردن آن ندارد و بنابراين تعهدی نيز برای به ثمر نشستن طرح نداشته و در سررسيدهای تعيين‌شده‌ای اصل و فرع آن را از طرف قرارداد و يا بانک تضمين‌كننده قرارداد دريافت ميكند . روش فاينانس يک روش كوتاه‌مدت انتقال سرمايه به كشور است، زيرا پس از فرا رسيدن موعد بازپرداخت وام، می‌بايست اصل سرمايه به همراه سود آن برگشت داده شود؛ بنابراين مهم‌ترين شرط در دريافت وام ارزی، تخصيص آن به طرح‌هايی است كه داراي توجيه اقتصادی بوده و نرخ بازگشت سرمايه معقولی را داشته باشند. به طور كلی دو روش شامل فاينانس خودگردان و غير خودگردان براي تامين مالي پروژه‌ها مورد استفاده قرار مي‌گيرد. در روش خودگردان، شركت دريافت‌كننده اعتبار بايد توانايي صدور كالا براي بازپرداخت اقساط تسهيلات به صورت ارز را داشته باشد. اما در روش فاينانس غيرخودگردان، سرمايه لازم براي اجراي پروژه اقتصادی مشخص، توسط موسسه اعتباری و يا بانک عامل خارجی تامين مي‌شود. مدت استفاده از منابع در اين روش حدود 10 الي 12 سال است و نرخ بهره سالانه آنها بر حسب شرايط اقتصادی و ريسک كشور تعيين مي‌شود كه حدود 1 الي 4 درصد بيشتر از نرخ بهره بين بانكي لندن ؛ لايبور ؛ میباشد.
ریفا ینا نس
به موجب بخشنامه شماره 1113/60 مورخ 31/6/1383 بانك مركزي استفاده از خطوط اعتباري كوتاه مدت بين بانكي حداكثر يكساله جهت گشايش اعتبارات اسنادي بابت واردات كالا را اصطلاحاّ ريفاينانس گويند. كليه وارد كنندگان كالا و خدمات مي توانند اقدام به گشايش اعتبارات اسنادي با استفاده از خطوط اعتباري بين بانكي نمايند. ريفاينانس نوعی گشایش اعتبار اسنادی می باشد که فروشنده؛ ذینفع در زمان معامله اسناد طبق شرایط اعتبار وجه اسناد را به صورت نقد از بانک کارگزار دریافت می نماید و خریدار با توجه به قرارداد منعقده با بانک در زمان تعیین شده در قرارداد اقدام به پرداخت وجه اسناد می نماید. حداکثر مهلت خریدار برای پرداخت وجه اسناد یک سال می باشد. وارد كننده ايراني مي تواند نسبت به خريد كالا به صورت مدت دار اقدام نمايد و وجه كالاي وارداتي را بصورت اقساطي پرداخت نمايد. در حاليكه فروشنده، وجه كالاي خود را به صورت نقدي در زمان ارائه اسناد حمل دريافت مي نمايد .
فاينانس خودگردان
فاينانس خودگردان روش ويژه اي براي تامين اعتبار پروژه هاست كه ابتدا در سالهاي دهه 1930 متداول گشت. فاينانس خودگردان به عنوان ابزار مناسبي براي تامين منابع مالي موردنياز پروژه هاي توسعه منابع نفت، گاز و پتروشيمي در كشورهاي زيادي مورد توجه قرار گرفته است. فاينانس خودگردان نسخه از قبل پيچيده اي نيست كه بتوان آن را تحت هر شرايطي و براي تمامي پروژه ها به كار بست. وجود ساختارهاي قراردادي جامع و سازوكارهاي ضمانتي اساسي از عناصر اصلي براي تضمين موفقيت اجراي روش فاينانس خودگردان است. فاينانس خودگردان محدود به پروژه هاي توسعه منابع نفت و گاز نيست. ساير بخشهاي صنعتي، توليد برق، توسعه شبكه هاي حمل و نقل عمــومي و پروژه هاي ساختماني نيز مي توانند براي تامين منابع مالي موردنياز خود از ساختارهاي مشابه در چارچوب انواع قراردادهاي ساخت استفاده كنند .
مــوضـوع تامين منابع مالي؛ فاينانس ؛ پروژه هاي توسعه اي به طور اعم و بحث تامين منابع مالي به اتكاء پروژه فاينانس خودگردان به طور اخص در سالهاي اخير مورد توجه دست اندركاران و متوليان برنامه هاي توسعه اقتصادي و صنعتي ايران قرار گرفته است. مع ذالك منابع اطلاعاتي در اين زمينه به زبان فارسي محدود و كمياب بوده و اصولاً واژه ها و برگردانهاي مناسبي براي تعابير و مفاهيم رايج در مقوله تامين منابع مالي در زبان فارسي موجود نيست . در عين حال به لحاظ محتوايي نيز به جز معدود دست اندركاران و كارشناسان سيستم بانكي كشور و بخش هاي توسعه منابع نفت و گاز و پتروشيمي و نيرو اصولاً آشنايي كمتري با مفاهيم و اصول و كليات مسائل تامين منابع مالي و بويژه ؛ فاينانس خودگردان ، در بنگاههاي اقتصادي اعم از بخشهاي دولتي و يا غيردولتي وجود دارد. برنامه هاي گسترده توسعه اقتصادي در بخشهاي مختلف، محدوديت تامين منابع مالي ؛ ازطريق روشهاي متعارف و مشاركت سرمايه گذاران خارجي در توسعه بخشهاي مختلف اقتصادي، ضرورت رويكرد به روشهاي تامين منابع مالي به اتكاء پروژه يا اشكال مختلف ؛ فاينانس خودگردان ، را ايجاب مي كند .
يوزانس
يوزانس در اصطلاح سرمايه‌گذاری به معني توافق بر پرداخت قيمت فناوری و تجهيزات دريافت شده در قبال ارائه برات مدت‌دار میباشد. يكي از روشهای استقراض كوتاه‌مدت، يوزانس ؛ ورود كالا و خدمات به شكل نسيه ، میباشد كه معمولا بازارهاي پولي و مالي كشورهاي صنعتي برای حمايت از فروش توليدات كشور خود آن را تامين يا تضمين مي‌كنند و از بدترين نوع استقراض به‌ويژه برای استقراض در حجم زياد به حساب مي‌آيد. زيرا زمان بازپرداخت اين نوع از استقراض‌ها بسيار كوتاه‌مدت بوده و معمولا حتي در صورت تبديل آنها به سرمايه توليدی فرصت كافي برای به گردش درآمدن چرخه توليد همان سرمايه وجود ندارد و بنابراين كشور متعهد، مكلف است از ساير منابع مالي خود براي تامين بازپرداخت وام اقدام كند که این امر موجب می‌شود که در كوتاه‌مدت منابع مالي كشور وام‌گیرنده به شدت تحت فشار قرار گيرد. معمولا هزينه‌های مالي اين نوع از استقراض‌ها سنگين بوده و تامين‌كننده اين منابع تضمين‌های كافی برای برگشت اصل و فرع را از طريق دولت‌ها مطالبه ميكند .
خطوط اعتباری
در اين حالت دريافت‌كننده خط اعتباری بدون پرداخت هيچ‌گونه پولی اجازه مي‌يابد به اندازه معينی از توليدات يا خدمات اعطاكننده خط اعتباری استفاده كرده و مطابق توافقات قبلی اقدام به بازپرداخت آن كند.
وام‌های بين‌المللی
اين روش به برقراری مشروط و مشخص براي استفاده از وام و اعمال كنترل موسسه وام‌دهنده بر نحوه هزينه شدن وام در زمان اجرای پروژه برمي‌گردد. در اين گونه موارد می‌بايست مطالعات امكان‌سنجی الزام شده توسط وام‌دهنده به انجام رسيده و توجيه فني و اقتصادی پروژه مورد قبول وی قرار گيرد .
روشهای غير قرضی (سرمايه‌گذاری)
در روشهای غیر قرضی برگشت اصل و سود از سوی سیستم بانکی و یا دولت تضمین نمی‌شود و ریسک برگشت سرمایه و منابع به عهده سرمایه‌گذار است. روشهای غیر قرضی همان روشهای سرمایه‌گذاری هستند. در روش سرمايه‌گذاری تامين‌كننده منابع مالي ؛ سرمايه‌گذار، با قبول ريسک ناشي از به كارگيری منابع مالي در فعاليت يا طرح مورد نظر، برگشت اصل و سود منابع سرمايه‌گذاری شده را از عملكرد اقتصادی طرح انتظار دارد، استفاده از روشهای سرمايه‌گذاری به چهار صورت زير انجام مي‌گيرد:
سرمايه‌گذاری مستقيم خارجی
سرمايه‌گذاری مستقيم خارجی نوعي از سرمايه‌گذاری خصوصی است كه با هدف حفظ كنترل بر سرمايه، حداقل 10 درصد سهام دارای حق رای را در يک شركت خارجي به‌دست آورده است. منظور از سرمايه‌گذاری مستقيم خارجي، مشاركت مستقيم خارجي در سرمايه سهمي ؛ سرمايه ثبت شده، شرکت هدف است. در عمل مي‌توان سرمايه‌گذاری مستقيم خارجي را نوعی سرمايه‌گذاری تعريف كرد كه در كشوری به جز كشور مبدا انجام مي‌شود و هدف از آن كسب منافع پايدار در كشور مقصد است جذب اين نوع سرمايه‌گذاری در كشورهای در حال توسعه با هدف جست‌وجوی منابع، جست‌وجوی بازار و جست‌وجوی كارآيي مي‌باشد.
مزايای سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی
- انتقال دانش فني
- افزايش توانمندی نيروي انساني
- مشاركت در سود و زيان
- اشتغال‌زايی
- عدم نياز به سپردن تعهد مالي
- كسب تجربه‌های مديريتي
انواع روشهای سرمايه‌گذاری مستقيم خارجی
- تملک يا خريد
- ايجاد شعبه فرعي از شركت
- سرمايه‌گذاري مشترک
- مشاركت در توليد
- مشاركت زماني
- مشاركت در سود
سرمايه‌گذاری غيرمستقيم خارجی
به بيان ديگر هر نوع سرمايه‌گذاری كه در آن سرمايه‌گذار خارجي مايل يا واجد شرايط لازم برای داشتن سهمي از سرمايه و مالكيت مشترک نباشد در اين طبقه وسيع كه با عنوان سرمايه‌گذاری غيرمستقيم شناخته مي‌شود قرار مي‌گيرد. در اين نوع از سرمايه‌گذاری، كشور يا موسسه خارجي از طريق اوراق بهاداری نظير سهام، اوراق قرضه بلندمدت، اوراق مشاركت بين‌المللی و… در تامين مالي پروژه مشاركت ميكند. تفاوت اين روش با سرمايه‌گذاری مستقيم در اين است كه در اينجا سرمايه‌گذار در روند اجراي پروژه دخيل نشده و نظارتي ندارد و از نظر مالي تيز تعهداتی نمي‌سپارد؛ تنها در صورت سود يا زيان پروژه، بر اساس سهم‌الشراكه داده شده، سود دريافت ميكند .
معاملات جبرانی
در اين نوع از سرمايه‌گذاری كه به آن معاملات متقابل نيز مي‌گويند، كشور يا موسسه سرمايه‌گذار در قبال فراهم‌سازی منابع نقدی ؛ سرمايه لازم برای خريد تجهيزات و نيروهای توليد و غير نقدی ؛ تجهيزات، تكنولوژي، دانش فني و… مورد نياز برای اجراي پروژه، اصل سرمايه ؛ مالي و غير مالي ، خود را به همراه سود انتظاری از محل محصولات يا خدمات توليدی همان پروژه يا طرح‌های داخلي ديگر و يا در برخي موارد به صورت معادل ارزی مي‌نمايد . مهم‌ترين روشهای معاملات جبرانی:
معاملات تهاتری
مبادله مستقیم کالاها بدون انتقال پول.
خريد متقابل
قرارداد جداگانه ای است که از یک سو بر فروش کالا و از سوی دیگر بر تعهد صادرکننده به خرید از طرف تجاری خود تاکید می نماید .
افست
صادر کننده تجهیزات ؛ غالبا هواپیمایی و نظامی، تعهد می نمایند که قطعات مورد استفاده در این تجهیزات یا محصولاتی دیگر از کشور واردکننده خریداری نموده یا موجبات خریداری آنها را فراهم نمایند .
بيع متقابل
این نوع سرمایه گذاری که به آن معاملات متقابل نیز می گویند، مجموعه ای از روشهای تجاری است برای توسعه تجارت که در این معاملات صادرکننده ؛ واردکننده، متعهد می گردد در قبال کالاهایی که به کشور دیگر صادر؛ وارد می کنند, یا موسسه سرمایه گذار در قبال فراهم سازی منابع نقدی : سرمایه لازم برای خرید تجهیزات و نیروهای تولید .و غیر نقدی :تجهیزات، تکنولوژی، دانش فنی و … مورد نیاز برای اجرای پروژه، کالای مرتبط یا غیر مرتبط با کالای اولیه را وارد؛ صادر نماید. یا موسسه سرمایه گذار اصل سرمایه ؛ مالی و غیر مالی، خود را به همراه سود انتظاری از محل محصولات یا خدمات تولیدی همان پروژه یا طرح های داخلی دیگر و یا در برخی موارد به صورت معادل ارزی آن دریافت نماید .
صکوک
کشورهایی که درصدد اجرای معاملات غیر ربوی هستند برای پاسخ به نیازهای مالی خود در صدد توسعه بازار بدهی جانشین بوده تا با معیارهای غیر ربوی مطابقت داشته باشد. در چند سال اخیر اوراقی تحت عنوان صکوک رشد چشمگیری داشته است. صکوک جمع کلمه عربی صک میباشد که آن هم معرب واژه چک در زبان فارسی است. در عرف زبان عربی این واژه، حواله، انواع سفته، سند و هر آنچه را که تعهد یا اقراری از آن برداشت شود در بر می‌گیرد و به طور معمول، به عنوان اوراق قرضه اسلامي تعريف مي‌شود. این اوراق با درگیر کردن یک دارایی مشخص فیزیکی و به میان آوردن قراردادهایی مانند اجاره و مضاربه منطبق با قانون بانکداری بدون ربا است.
صکوک در تعریف ؛ سازمان حسابداری و حسابرسی نهادهای مالی اسلامی ، عبارت است از: گواهی‌هایی با ارزش اسمی یکسان که پس از اتمام عملیات پذیره‌نویسی، بیانگر پرداخت مبلغ اسمی مندرج در آن توسط خریدار به ناشر است و دارنده آن مالک یک یا مجموعه‌ای از دارایی‌ها، منافع حاصل از دارایی و یا ذینفع یک پروژه یا یک فعالیت سرمایه‌گذاری خاص می‌شود ، یکی از ابزارهای مناسبی که می تواند جایگزین خوبی برای اوراق قرضه باشد، صکوک است. واژه‌های صک‌الوکاله به معنای وکالت‌نامه و صک‌الکفاله به معنای کفالت‌نامه نیز در زبان عربی رواج یافته است. صکوک انواع مختلفی دارد که سازمان حسابداری و حسابرسی نهادهای مالی اسلامی، 14 نوع آن را معرفی کرده است. از بین انواع صکوک تعدادی از آنها مانند صکوک اجاره، مضاربه و استصناع از اهمیت بیشتری برخوردار است و بیشتر مورد استفاده قرار گرفته است .
منبع
حیدری،الهام(1392)، تأثیر ابزارهای تأمین مالی بر ارزش شرکتهای پذیرفته شده در بورس، پایان نامه کارشناسی ارشد،مدیریت بازرگانی،دانشگاه آزاداسلامی
از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید
دیدگاهی بنویسید