کاربرد آموزشی فناوری اطلاعات

کاربرد اطلاعات و ارتباطات در آموزش درحال افزایش است. بهره گیری از تکنولوژی­های جدید اطلاعاتی و ارتباطی همانند اینترنت و ابزارهای چندرسانه­ای بعنوان ابزارهایی برای بهبود آموزش و یادگیری و فراهم نمودن زمینه­ های همکاری و تعامل از راه دور، نظام­های آموزشی را قادر ساخته تا بتوانند آموزش خود را گسترش دهند. آموزش از راه دور(آموزش الکترونیکی) که از بکارگیری تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات در آموزش بدست آمده نوعی جدید از آموزش است که در آن به حضور فراگیران در کلاس­ها نیازی نیست. کامپیوتر و تکنولوژی­های اطلاعات در آموزش چهار مرحله­ی زیر را طی کرده است:

1. اواخر سال1970 و اوایل1980 میلادی یا برنامه نویسی.
2. اواخر سال1980 و اوایل1990 یا آموزش براساس کامپیوتر.
3. اواخر سال1990 و اوایل2000 یا آموزش براساس اینترنت.
4. اواخر سال2000 به بعد یا نرم افزارهای گروهی و ارتباط آزاد و باز.

در صورت کاربرد درست از تکنولوژی­های اطلاعات و ارتباطات، فرآیند آموزش بهبود می­یابد. به برخی از قابلیت­های تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات در آموزش از جمله به موارد زیر می­توان اشاره کرد:

• با عرضه­ی مواد آموزشی چندرسانه­ای، امکان یادگیری از طریق حواس مختلف فراهم می­شود.
• انگیزه یادگیرندگان افزایش می­یابد و در فرآیند یادگیری فعال­تر می­شوند.
• مفاهیم انتزاعی با زندگی افراد ادغام می­شود.
• مهارت­ها و فرآیندهای شناختی سطح بالا از قبیل تفکر انتقادی بهبود پیدا می­کند.
• برای یادگیری مهارتهای اساسی برپایه سرعت یادگیری افراد، فرصت­هایی را فراهم می­آورد.
• به دانش آموزان اجازه می­دهد برای حل مسائل، اطلاعات لازم را بدست آورند.
• سبب ایجاد ارتباط، از راه دور، بین معلمان و دانش آموزان می­شود تا بتوانند به مبادله­ی اطلاعات پرداخته، در پژوهش­ها و فعالیت­های دیگر نیز با یکدیگر مشارکت کنند.

آموزش از راه دور

آموزش از راه دور سابقه­ای طولانی دارد. بطور تقریب در اواسط1800میلادی نخستین مدارس مکاتبه­ای در اروپا بوجود آمد که از طریق پست به آموزش می­پرداختند. آموزش از راه دور به برنامه­های آموزشی گفته می­شود که در آن فاصله زمانی و مکانی میان فراگیر و آموزشگر وجود دارد و فراگیر در کنترل فرآیند یادگیری آزاد است. در این نوع آموزش، ارتباطی بین دانشجو و معلم از طریق تکنولوژی برقرار می­شود. آموزش از راه دور دارای روشی است که طبق اصل خودآموزی بوده و در آن تهیه مواد آموزشی خودآموز نیز دارای اهمیت بسزائی است. از بهترین ویژگی­های آموزش از راه دور می­توان از جمله موارد زیر را نام برد:

• جدائی یاددهنده و یادگیرنده(معلم و شاگرد) از یکدیگر از نظر مکانی و زمانی.
• عرضه­ی آموزش از طریق یک سازمان پشتیبانی کننده.
• استفاده از فناوری نوین آموزش.
• برقراری تعامل بین یادگیرنده و یاددهنده.
• یادگیری متفاوت با شکل سنتی آن در کلاس.
• انفرادی کردن یادگیری و قرار گرفتن کنترل یادگیری در دست یادگیرنده.
• کاهش هزینه سرانه­ی افراد یادگیرنده به نسبت افزایش تعداد آنان.

تاریخ مختصر آموزش از راه دور

نخستین شکل آموزش از راه دور آموزش مکاتبه­ای بوده است. آموزش مکاتبه­ای برای چندین نسل، جریان اصلی بخشی از آموزش بزرگسالان بوده است. تحصیلات مکاتبه­ای با استفاده از سیستم پستی فراگیر گردید. آموزش مکاتبه­ای که ره آورد نیمه­ی دوم قرن نوزدهم بود بدلیل کمبود ارتباط بین فراگیر و یاددهنده که در آموزش ضروری است نتوانست گسترش یابد و بصورت آموزش ضمنی و فرعی باقی ماند. با پیدایش تکنولوژی ارتباطی جدید، امکانات تازه­ای برای آموزش فراهم آمد و درنتیجه، از آغاز نیمه­ی دوم قرن بیستم، با تحول آموزش مکاتبه­ای شکل دیگر آموزش بانام آموزش از راه دور پا به عرصه وجود گذاشت. یکی از عوامل پیدایش این آموزش را می­توان پیشرفت تکنولوژی دانست. درحقیقت آموزش از راه دور به موازات تکامل فناوری جدید، از دل آموزش مکاتبه­ای پدید آمد.

آموزش از راه دور با تغییر شکل از متون نوشتاری به تلویزیون آموزشی، شاهد تحول بزرگ بوده است و جای آموزش مکاتبه­ای که تا آن زمان بصورت مطلوب پذیرفته شده بود را گرفت  و به این ترتیب، تلویزیون و رادیو آموزشی به شهرت رسید. با رشد سریع تکنولوژی، تجهیزات وسیعی در آموزش از راه دور ایجاد شد، بطوریکه اوایل1970 میلادی با اختراع اینترنت، استفاده از کامپیوتر به منظور ارائه آموزش از راه دور مطرح و مورد توجه قرار گرفت. این استفاده محدود به پست الکترونیکی و گروه­های مباحثه­ای بود تا اینکه در اوائل دهه­ی1990 میلادی با اختراع وب جهان گستر(www) و ظهور نسل جدیدی از تجهیزات سخت افزاری و نرم افزاری آموزشی از راه دور به شیوه­ی جدید و با تکیه بر آموزش­های مبتنی بر وب فراگیر شد که این امر با نگاه آماری به افزایش دانشگاههای متوالی آموزش از راه دور قابل مشاهده است .

اصول آموزش از راه دور

برخلاف نظام­های معمول دانشگاهی که”  استاد محور” است. آموزش از راه دور” فراگیر محور” یا ” دانشجو محور” است. در این نظام، دانشجویان در مرکز فعالیت­های آموزشی قرار دارند و توجه بیشتری به شایستگی­ها و قابلیت­های آنان می­شود. این موضوع نشان می­دهد که از میان اصول آموزش از راه دور، چندین اصل زیر اهمیت بیشتری برخوردار است که مستقیم و غیرمستقیم در تحقق هدف­های آموزش از راه دور تاثیر دارند؛

1. اصل یادگیری کامل یا یادگیری درحد تسلط:

مطابق این اصل، شرایط یاددهی- یادگیری بعنوان کانون فرآیند آموزش طوری تنظیم و فراهم   می­شوند که همه دانشجویان بتوانند همه قابلیت­های تعیین شده را بطور کامل کسب کنند. توجه به این اصل یکی از ضرورت­های اساسی نظام آموزش از راه دور محسوب می­شود.

2. اصل فعالیت یادگیرنده:

مطابق این اصل، یادگیرنده برای کسب دانش و آگاهی لازم تا سطوح کار بستن و خلاقیت باید از توانائی­ها و قابلیت­های فردی خود حداکثر استفاده را بکند و در این راه به کمترین کمک معلم متکی باشد .

3. اصل یادگیری توزیعی:

در این اصل، محیط آموزشی توزیعی، رویکردی” فراگیر محور” دارد و در این محیط با استفاده از تکنولوژی­های مختلف، فرصتی برای انجام فعالیت­های با ایجاد تعامل میان مکان و زمان فراهم می­آید.

4. اصل حفظ فاصله بین فراگیر و آموزشگر:

این اصل ضمن تاکید بر حفظ و تقویت تعامل بین عناصر آموزش در نظام آموزش از راه دور، هرگونه ارتباط آموزشی را در فرآیند یاددهی- یادگیری از طریق رسانه بصورت غیرمجاورتی و در حداقل ارتباط­های حضوری تعریف کرده است. ممکن است بنظر آید که رعایت چنین اصولی منحصر به آموزش از راه دور نیست ولی با توجه به تفاوت­های نظام آموزش از راه دور با نظام­های سنتی، روشن می­شود که باوجود یکسان بدون محتواها، اهداف و انتظارات، بدلیل ماهیت این نظام و کارائی روش­های آن، توانائی آن برای حرکت بر مبنای اصول فوق بیشتر از نظام­های سنتی است. بویژه اینکه زمان، مکان و سرعت یادگیری در این نظام مناسب با توانائی­ها و امکانات خود یادگیرنده تعیین می­شود.

مزایای آموزش از راه دور

آموزش از راه دور می­تواند پاسخگوی بسیاری از نارسائی­های نظام آموزش سنتی باشد و می­تواند در تعدیل نابرابری­های اجتماعی نیز ثمربخش گردد. آموزش از راه دور امکان دریافت آموزش عالی را برای همه مردم کشورهای جهان فراهم می­نماید . می­توان تمایل کشورهای درحال توسعه به ارائه آموزش از راه دور را در موارد زیر ذکر نمود:

• آموزش از راه دور مقرون به صرفه است.
• رسانه­های مهم در مورد استفاده نظام آموزش از راه دور قدرت پوششی بسیار زیادی دارند. کتاب­های درسی خودآموز و رادیو و تلویزیون از بااهمیت ترین رسانه­های این نظام هستند و کاربرد گسترده­ای دارند.
• در صورت اشتغال دانشجویان، برنامه­های آموزشی موسسات از راه دور به صورتی تنظیم شده است که اوقات فراغت دانشجویان را پرمی­کند. از این جهت در نظام آموزشی از راه دور، دانشجویان هم در زمان تحصیل برای جامعه مفیدند و هم پس از تحصیلات.
• نظام آموزش از راه دور، انعطاف زیادی دارد. مقررات آموزشی موسسات آموزش از راه دور به دانشجویان اجازه می­دهد که در زمان دلخواه خود به تحصیل بپردازند.
• موسسات آموزش از راه دور به اعضای هیات علمی تمام وقت نیاز کمتری دارند. کمبود کادر آموزشی یکی از معضلات است. اما این نظام آموزش از راه دور این کمبود را با رسانه­های دیگر از قبیل کتاب خودآموز، تلویزیون و کامپیوتر جبران کرده است.

رسانه ­های نوین و نقش آنان در آموزش از راه دور

تکنولوژی اطلاعات و رسانه­های جدید آموزشی در از بین بردن محدودیت ارتباط بین معلم و فراگیر راهگشا هستند. رسانه­های نوینی مانند ماهواره­های ارتباطی، شبکه­های کامپیوتری، دیسک­های تعاملی، ویدئو کنفرانس و یا سیستمVOD کمک می­کند که بر موانع چیره شد. سیستمVOD به دانش آموزان امکان می­دهد که خودشان بتوانند یاد بگیرند. این سیستم به استفاده کنندگان امکان می­دهد که در هر زمان که مایل باشند از آن استفاده کنند. مزیت عمده این سیستم علاوه بر تعاملی بودن آن، درقبال ذخیره شدن آن نیز هست. درحالیکه در سیستم تلویزیونی چنین امری امکانپذیر نیست و در هر زمان فقط از یک کانالی می­توان استفاده نمود و از دیدن سایر برنامه­ها محروم ماند. درحال حاضر، تکنولوژی بلحاظ کمی و کیفی رشد می­یابد. در همین رابطه می­توان گفت که رسانه­هایی مانند مواد مکتوب، رادیو، تلویزیون، نوارهای صوتی، اورهد، انواع پروژکتورها و موادی از اینگونه، قدیمی شده­اند. رسانه­های نوینی بوجود آمده­اند که بویژه برای آموزش از راه دور نویدبخش می­باشند که از جمله می­توان به موارد زیر اشاره نمود:

1. بزرگراه اطلاعاتی: از طریق این بزرگراه، داده به سرعت در شبکه قرار می­گیرد.
2. کنفرانس­های صوتی: از طریق این کلاس­ها افراد می­توانند با هم تماس بگیرند و صحبت کنند.
3. ویدئو کنفرانس­ها
4. کنفرانس شنیداری یک سویه و دوسویه: در این روشها تعامل از طریق فاکس و یا تلفن امکانپذیر است.
5. کنفرانس­های کامپیوتری
6. گرافیک­های صوتی.
7. پست الکترونیکی.
8. سیستم­های کامپیوتری چندرسانه­ای از طریق شبکه.
9. تلویزیون کابلی.
10. تلکس و ویدئو تللکس و غیره

رسانه در نظام آموزشی از راه دور بطور معمول از سه عامل منشاء می­گیرد که عبارتند از:

1. ویژگی­های فراگیران.
2. تحلیل و تعریف محتوی.
3. ویژگی­های خاص رسانه.

الف) کامپیوتر و آموزش

شبکه ­های کامپیوتری باعث تغییر شکل جوامع گردیده است. روش زندگی، چگونگی انجام کار، تفریحات و بالاخره ماهیت روابط انسانی بطور معناداری تغییر گردیده است. آموزش نیز از این تغییر دور نبوده است. اکنون زمان و مکان وقوع یادگیری، ماهیت تجارب یادگیری و آنچه که معلمان و دانش آموزان انجام می­دهند بطور معناداری دچار تغییر شده است. درس خواندن تغییر نموده و همه افراد در سراسر عمرشان فراگیر شده­اند و بطور مداوم در فعالیت­های یادگیری مختلفی چه رسمی و چه غیررسمی شرکت می­نماید. این تغییرات بیشتر مدیون ساخت و گسترش کاربرد کامپیوتر می­باشد. بکارگیری کامپیوتر در آموزش در بیشتر موارد به آموزش به کمک کامپیوتر یا آموزش کامپیوتر محور گفته می­شود. ایده اصلی این بوده که کامپیوتر می­تواند آموزش فردی را ارائه دهد. درواقع آنچه در این فرآیند، معلمان و فراگیران را تحت تاثیر قرار داده است توانایی برقراری تعامل الکترونیکی و جستجو در ذخائر اطلاعاتی است.

پایه­ی اساسی استفاده از کامپیوتر در آموزش، شناسایی و تعیین اهداف رفتاری آموزشی و سپس تعیین این مسئله است که کدام استراتژی بطور اثربخش­تری به فراگیران در دستیابی به این اهداف کمک خواهد نمود، می­باشد. اگر کامپیوتر فراهم کننده­ی بهترین و موثرترین راهبرد و ساختاردهی زمان یادگیری تحصیلی می­باشد، بنابراین از کامپیوتر باید استفاده شود. استفاده دقیق و هوشمندانه از کامپیوتر در کلاس درس به اهداف رفتاری معلم و شیوه­ی آموزش و تدریس بستگی خواهد داشت. با توجه به نوع برنامه آموزشی، می­توان نرم افزارهای موجود برای کاربرد آموزشی را به آموزش انفرادی یا للگی، تعلیم و مشق دادن، شبیه سازی و کاربرد ابزاری، دسته بندی نمود.

1. آموزش انفرادی یا للگی

عملکرد این نوع، مانند عملکرد معلم یا کتاب مرجع در شرح دادن اطلاعات یا مفاهیم برای فراگیران می­باشد. در بهترین برنامه­های آموزشی کامپیوتری، آموزش انفرادی یا للگی، از راهبردهایی بنام آموزش برنامه­ای شاخه­ای استفاده شده است.در این روش کامپیوتر، اطلاعات را بصورت بخش بخش روی صفحه، نمایش می­دهد. بعد از نمایش چندبخش اطلاعات، از فراگیران سوالاتی پرسیده می­شود و شروع گام بعدی کامپیوتر به صحت پاسخ فراگیران بستگی دارد. در این نوع برنامه آموزشی، کامپیوتر فراگیر را ملزم می­کند که به سوال پاسخ دهد و سپس آموزش بعدی را برطبق پاسخ فراگیر، تنظیم می­کند.

2. مشق دادن

بعضی از معلمان براین عقیده دارند که تکنیک مشق دادن بی­استفاده است. اما اگر آنرا تحت عنوان تمرین و بازخورد دادن برای اهداف رفتاری از قبل تدوین شده به حساب می آوریم.معلوم می گردد که نقش مهمی در آموزش مهمی در آموزش ایفاء می کند. یک تکلیف مشتق کردن خوب،صرف نظر از اینکه توسط شخص،کامپیوتر یا سایر ابزارها ارائه شود باید دارای معیارهای زیر باشد:

• به روشنی روی یک هدف رفتاری آموزشی مناسب متمرکز باشد.
• سوال یا مشکل را طوری مطرح نماید که شاگرد بداند چه کار کند.
• عاری از دادن سرنخ و یا کلیدهای نامربوط و نامناسب باشد.
• وسیله ابزار، یا اطلاعات پیشنیاز برای پاسخ دادن را بطور صحیح و مناسب ارائه نماید.
• به پاسخ فراگیر فوری بازخورد دهد.
• در صورت ضرورت، اطلاعات اضافی ارائه نماید.
• از سوالات آسان به سخت پیش بروید. همانطوریکه پاسخ فراگیر نشان می­دهد.
• تا زمانیکه فراگیر تسلط به هدف رفتاری موردنظر را نشان دهد، تمرین را ادامه دهد.

3. شبیه سازی

بعضی از فعالیت­های آموزشی خاص هستند که با اینکه مفید نیز می­باشند ولی نمی­توان آنان رابطور مستقیم در کلاس درس به نمایش گذارد. زیرا که دارای مشکلاتی از قبیل خطرناکی، زمانبر بودن، گرانی و یا غیرممکن بودن می­باشند. در اینگونه موارد، کامپیوتر می­تواند این فعالیت­های آموزشی را به طرقی ایمن، ارزان و در محیطی عملی، شبیه سازی کند. شبیه سازی باید بر پایه یک مدل صحیح از پدیده­ی تحت مطالعه باشد و فراگیران با آن تعامل داشته باشند. بعد از تعامل فراگیر، بایستی بازخوردی صحیح، فوری و اطلاعات دهنده ارایه شود. برای جلب توجه فراگیران نیز به نکات مهم و کلیدی از نمودارها و علائم برای جلب آنان استفاده شود.

4. کاربرد ابزاری

اگر معلم خود با کامپیوتر بعنوان یک ابزار، آشنایی داشته باشد آنرا به برنامه ریزی درسی خود نیز منتقل می­سازد. برای مثال می­توانند از کامپیوتر بجای ماشین تحریر استفاده کند. اغلب می­توان از کامپیوتر، جهت حل مسائلی که پیش از آن، بدون آن حل می­شد استفاده کرد. بخش جالبی از پیشینه کامپیوتر در آموزش، مربوط به کار سیمور پاپرت است که مربوط به انسیتوی تکنولوژی ماساچوست می­شود. از فعالیت او در قلمرو آموزش می­توان به توسعه و ترویج زبان برنامه نویسی لوگو اشاره کرد. مفهوم اساسی لوگو این بود که روش را پیش پای بچه­ها قرار دهد تا با نوشتن برنامه ­های کامپیوتری و محول کردن کنترل آنها به خود کامپیوتر به کشف اندیشه­ها و نظرات بپردازند. این کار بیشتر به بازی­های کامپیوتری و نقش فعالیت کامپیوتری در محیط خانواده متکی بود. کارهای پاپرت، در ایجاد تغییرات در آموزش، نقش اساسی داشته­اند زیرا او بطور مستمر بر نقش فناوری بعنوان ابزارهایی برای رشد ذهنی کودکان تاکید کرده است. کارهای او درنهایت، حوزه­ی کامپیوتر در آموزش را به مسیرهای مختلفی هدایت کرد. در ادامه مهمترین ویژگی­های کامپیوتر در آموزش را می توان اینگونه برشمرد :

• کامپیوتر به تنهایی برای آموزش قابل استفاده است.(با کمک برنامه­های ضبط شده بر روی حافظه سخت کامپیوتر یا لوح فشرده).
• قابلیت ارائه محیط های چند رسانه­ای که تمامی امکانات مورد نیاز برای آموزش را به صورت مجتمع در اختیار کاربر قرار می­دهد.
• کاربر قادر است آموزش خود را کنترل کند.
• قدرت، سرعت و حجم انتقال اطلاعات آموزشی در کامپیوتر بالا و اتصال به شبکه جهانی اینترنت نیز امکانپذیر است.
• اصلاح و تغییر مواد درس امکانپذیر و ساده است.
• امور جانبی و اداری آموزش(ثبت نام، ثبت و نگهداری سوابق و پیشرفت­های تحصیلی، آزمون­ها و غیره) بطور خودکار انجام می­شود.

اما با اینکه کامپیوترها به حل بسیاری از مشکلات آموزشی کمک می­کنند، اما آموزشگران را با مشکلاتی مواجهه ساخته است. بدست آوری و بکارگیری و اداره نرم افزارها و سخت افزارها کامپیوتری در آموزش یکی از وظایف حساس و مشکل می­باشد. معلمان و مدیران باید در این مورد تعلیم دیده و در بعضی موارد نیاز به رفع مقاومت در مقابل کاربرد کامپیوتر در آموزش از طرف آموزشگران است. نرم افزارها بایستی در برنامه درسی گنجانده شوند و فردی باید استفاده فراگیران از نرم افزارهای آموزشی را هماهنگ و نظارت کند.

بکارگیری غلط کامپیوتری می­تواند منجر به اتکای نامعقول و نسنجیده به ماشین، تفکر غیرقابل انعطاف و ماشینی و پذیرش کورکورانه آن شود. این عواقب منفی را می­توان بوسیله درک صحیح از ماهیت مشکلات مواجهه شده و مسائل ارائه شده و اقدام فعالانه در پیشگیری از مشکلات رفع نمود. تعدادی از مشکلات احتمالی استفاده از کامپیوترها در آموزش را از جمله می­توان، گرانی کامپیوتر، نیاز به نگهداری از آن، نیاز به آموزش معلمان برای استفاده از کامپیوتر، مشکل انتخاب نرم افزار مناسب، اتکای نسنجیده به ماشین، عدم دسترسی همه فراگیران بطور یکسان به کامپیوتر و غیره ذکر کرد.همچنین از دیگر مشکلات استفاده از کامپیوتر در آموزش و پرورش ، نگرانی معلمان در مواجهه با کامپیوتر است. از نگرانی­های متعدد معلمان در مواجهه با کامپیوتر می­توان از جمله به موارد زیر اشاره نمود:

1. ترس به علت عدم اطمینان به خود

معلمان ممکن است بسیار از اینکه چیزی را قادر نباشند در حضور فراگیران انجام دهند ترس داشته باشند. در اولین مواجهه با کامپیوتر بعنوان ابزار کمک آموزشی در اکثر معلمان این احساس وجود دارد. معلمان بایستی در مورد چگونگی استفاده از ابزارهایی که در کلاس درس جهت تدریس بکار می­گیرند، بخوبی تعلیم ببینند.

2. ترس از تغییر روابط بین معلم و شاگرد

توانایی­های کامپیوتر، می­تواند انگیزه فراگیران را ارتقاء داده و مهارتهای پایه را تقویت کند. توجه افراد را جلب، محیط را شبیه سازی، محاسبه و بازخورد فوری دهد. این همان کارهایی است که توقع می­رود معلم در کلاس درس انجام دهد. معلمان اغلب مشاهده می­کنند که فراگیران نسبت به کار با کامپیوتر اشتیاق بیشتری دارند تا با خود او. کامپیوترها توان ذخیره اطلاعات بسیاری دارند و بطور حتم در مورد هر موضوعی ممکن است از معلم بیشتر بدانند. بعضی از معلمان از تغییر روابط معلم- شاگرد نگران بوده و از این امر ناراضی هستند.

3. نگرانی از مسئولیت خود

اندازه گیری میزان بهره وری را کامپیوترها از طریق تمرکز بر اسناد ثبت شده آسان نموده­اند. نمرات فراگیران را می­توان بررسی و میزان موفقیت معلم را بر پایه این نمرات تعیین کرد. حتی بهترین معلمان در امر کامپیوتر، در مورد چگونگی ارزشیابی مهارتهای حل مسئله فراگیران که با کامپیوتر فرا گرفته­اند، نگران می­باشند. از جمله محدودیت­ها و موانع زیر را نیز می­توان برای استفاده از کامپیوتر در آموزش نام برد:

• خرید رایانه و سخت افزار و نرم افزار مرتبط با آن برای آموزش، هزینه دارد.
• پیشرفت تکنولوژی تراشه­ها بسیار سریع است و تجهیزات رایانه­های موجود خیلی سریع قدیمی و کهنه می­شوند.
• در خیلی از نقاط هنوز استفاده از رایانه و اینترنت عمومی نشده است.
• برای استفاده از خدمات آموزش با رایانه، لازم است دانشجویان و آموزگاران نحوه کار با کامپیوتر را فراگیرند.

 ب) اینترنت

واژه اینترنت ازInternet Working گرفته شده است. اینترنت بزرگترین و معمولی­ترین شبکه­ای است که از ارتباط و اتصال فراوان هزاران هزار شبکه و رایانه بوجود آمده است. اینترنت از اتصال و ارتباط بین شبکه­ها و رایانه­ها با یکدیگر از طریق خطوط مخابراتی مانند تلفن، آنتن­های ماهواره­ای، کابل­های نوری و غیره حاصل می­شود. اینترنت بزرگترین شبکه­ای است که بدون مدیریت مرکزی خدمات گوناگون خود را ارائه می­دهد و بطور خلاصه، اینترنت مادر همه شبکه­هاست.

اواخر دهه­ی1950 میلادی، اتحاد جماهیر شوروی سابق، با پرتاب فضای پیمای خود به فضا، ثابت کرد که می­تواند با استفاده از موشک­های قاره پیمای خود براحتی تاسیسات ایالات متحده آمریکا و از جمله شبکه­های ارتباطی را مورد حمله قرار دهد. در پاسخ به این مسئله، در سال1968 آژانس پروژه­های تحقیقاتی پیشرفته پروژه­ای تحت نام آرپانت را شروع نمود. این پروژه بتدریج توسعه یافت و کاربردهای دیگری پیدا کرد. آرپانت بطور رسمی در روز5 دسامبر1969 میلادی با اتصال چهار کامپیوتر(IBM) در چهار دانشگاه کار خود را آغاز کرد. اتصال کامپیوتری این چهار دانشگاه، پروژه آرپانت را از هدف صرف نظامی خود دور کرده و به آن ابعاد علمی نیز بخشید.

در سالهای اولیه، هدف دست اندکاران آرپانت، ساخت و توسعه­ای واحد و فراگیر برای اتصال کامپیوترها به یکدیگر بود. این شبکه در ابتدا تنها می­توانست حداکثر به63 کامپیوتر متصل گردد، اما در اواسط دهه­ی1977 این نکته مشخص گردید که هیچ شبکه­ی منفرد و واحدی قادر به تأمین نیاز کلیه­ی افراد نیست. بنابراین تکنولوژی جدیدی در دستور کار قرار گرفت که بتواند انواع گوناگون شبکه­ها را به یکدیگر متصل کند. تا سال 1985، تعداد مراکز علمی، صنعتی، دولتی و نظامی آمریکا که از طریق شبکه با هم ارتباط داشتند فقط به170 مرکز رسیده بود. کارآیی ایده­ی اتصال کامپیوترها از طریق شبکه، بنیاد علوم ملی آمریکا را نیز واداشت تا در اوایل دهه­ی80 شبکه­ای را برای اتصال کامپیوتری خود با توان بالای انتقال اطلاعات، ایجاد کند. بنیاد علوم آمریکا، اینکار را جهت استفاده محققان آمریکایی از اطلاعات موجود در برابر کامپیوترهای خود انجام داد.

پیش از این، امکان حضور تمام محققان در سایت­های کامپیوتری این مرکز وجود نداشت و علاوه بر آن قرار دادن کامپیوتر در تمام مراکز پژوهشی و دانشگاهها بطور تقریب غیرممکن بود. کارشناسان تکنولوژی اطلاعات، این اقدام را نقطه عطفی در امر گسترش اینترنت می­دانند. زیرا از این مقطع، اینترنت وارد مرحله دوم عمر خود یعنی مرحله­ی استفاده آکادمیک شد و دیگر یک پروژه­ی نظامی محض نبود. درسال1970 پست الکترونیک(E-Mail) ابداع شده بود. پس از ایجاد و توسعه­ی سریع شبکه اینترنت، امکان مبادلات اطلاعاتی بین متحققان و مراکز علمی را فراهم کرد و با سرعت بار اصلی ترافیک شبکه را به خود اختصاص داد. توسعه­ی مراکز اتصال به اینترنت عاقبت پای بنگاههای اقتصادی و بازرگانی را به این دنیای مجازی باز کرد و به این ترتیب وارد سومین مرحله­ی حیات خود یعنی مرحله­ی تجاری یا تجارت الکترونیک شد.

منبع

جوانمرد، اعظم(1393)، تاثیر فناوری اطلاعات بر فرصت های برابر آموزشی، پایان نامه کارشناسی ارشد ،علوم تربیتی،دانشگاه مازندران

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید