کارایی در آموزش

امروزه ضرورت و نقش دورهِ آموزش و پرورش ابتدايي را فقط در توسعه مهارت ها و قابليت‌هاي شناختي به طور اعم و آموزش و آماده كردن كودكان براي ورود به مدارج تحصيلي بالاتر خلاصه نمي‌كنند، بلكه آن را به طور اخص عامل و اساس هرگونه تحول آغازين در عرصه رشد و توسعه اجتماعي، فرهنگي و اقتصادي مي‌دانند. مجامع بین المللی بر ضرورت دسترسی به آموزش ابتدایی همگانی تأکید دارند. بنا بر گزارش یونیسف، علیرغم تلاش های ملی وبین المللی فراوانی که در جهان برای دسترسی همه‌ی افراد واجب التعلیم گروه سنی دوره ابتدایی صورت می گیرد اما هم چنان 115 میلیون کودک در جهان خارج از مدرسه بوده و به آموزش و پرورش دسترسی ندارند.

از طرفی در چند سال گذشته، سازمان بین المللی برنامه ریزی آموزشی ، اعلام نموده است کیفیت آموزشی به طور جدی و عملاً در تمام کشورهای در حال توسعه ودر بسیاری از کشورهای صنعتی زیر سؤال رفته است. فقط والدین، معلمان و کارفرمایان نیستند که از پایین آمدن استانداردهای آموزشی سخن می‌گویند، بلکه مدیران، برنامه ریزان و سیاستمداران نیز از این وضعیت گله دارند و نیاز به بهبود را گوشزد می‌کنند.این عبارت به خوبی بیان گر اهمیت مطالعه در خصوص کارایی نظام های آموزشی است و نشان می‌دهد که این موضوع به صورت یک مسئله جهانی مطرح است. انجام تحقیقات مستمر در خصوص کارایی نظام های آموزشی و تعریف شاخص های مناسب برای انجام این پژوهش ها و اطلاع از تعداد دانش آموزانی که یک دوره ی تحصیلی را با موفقیت به پایان می رسانند و نیز تعدادی که در هر سال تحصیلی از نظام آموزشی خارج می شوند و به اصطلاح ترک تحصیل می کنند، برنامه ریزان را قادرمی سازد که برخی از تنگناهای موجود را در رسیدن به اهداف آموزشی و پرورشی شناسایی کنند و با بررسی علل و عوامل، نسبت به برطرف کردن آن ها اقدام کنند. ونیز این امکان را به وجود می آورد که مدیران و سیاست گذاران آموزشی بتوانند وضعیت مدارس یا مناطق آموزشی را در سال های مختلف با یکدیگر مورد مقایسه قرار دهند.

معنی ومفهوم کارایی

واژه لغوی کارایی به معنای به منصه ظهور رسیدن است. از لحاظ تاریخی صفات کار یا عملی بوده است که در طی آن پاره ای استعدادهای بالقوه به بالفعل تبدیل شده، به لحاظ تاریخی لغت کارایی حداقل از زمان آدام اسمیت، پدر علم اقتصاد مورد توجه اقتصاددانان قرار گرفته است. برخی کارایی را به کیفیت بهتر معنی کرده اند. از آن جا که مفهوم کارایی مفهومی نسبی است شاید بهتر باشد آن را شاخص شناسایی عملکرد مطلوب از بین چند عملکرد مشاهده شده معرفی کرد علاوه برآن با توجه به این که عملکرد کلی یک تولید کننده اجزاء مختلف دارد، شایسته است که متناسب با هر جزء شاخص مناسب کارایی آن جزء نیز تعریف شود. در مفهوم جدید کارایی به معنی تلف نکردن منابع است که از نسبت ستانده به کل نهاده به دست می‌آید.

تعاریف کارایی:

• هارینگتون ، کارایی را انجام کار به بهترین وجه و طریق ممکن می داند. وی معتقداست که کارایی به بهترین طریق به وسیله فرد حائز شرایط در بهترین محل ودر مناسب ترین وقت. کارایی یعنی شرایط آسودگی آور برای کارگران چه به طور فردی و چه به طور دسته جمعی نه فقط برای کارفرمایان، بلکه برای شرکت ها و بالاخره برای تمام کشور.
• مولینز، در یک جمله بسیار کوتاه، کارایی را «انجام دادن صحیح کار» تعریف کرده است.
• ژوزف پروکوپینکو، در کتاب خود تحت عنوان؛ مدیریت بهره وری از کارایی تعریف کاملتری را ارائه داده و می گوید کارایی، تولید کالاهایی با کیفیت بالا ودر کوتاه ترین زمان ممکن است .

اما بازرگان، بیان می دارد که کارایی یک مفهوم اقتصادی است که ابتدا در فعالیت های مهندسی مطرح شده است و تعریف اولیه ای که از کارایی در فرآیندهای تولید صنعتی به عمل آمده، عبارت بوده است از بیشینه(ماکزیمم) کردن ترکیبی مطلوب از عوامل برون داد(اثربخشی) برای سطح معینی از درون داد(هزینه). به تعبیر دیگر، کمینه( مینیمم) کردن درون داد برای دستیابی به ترکیب مطلوب برون داد. از این تعریف باید به این نکته پی ببریم که مفهوم اثر بخشی، این که تا چه اندازه برون دادهای مطلوب حاصل شده اند در درون مفهوم کارایی( اثر بخشی به نسبت هزینه) واقع شده است.

با توجه به این تعریف، وقتی به نشانگرهای درون داد، فرایند و پیامد توجه می شود منظور ارزیابی کارایی است. اما وقتی به نشانگرهای برون داد نهایی یا برون داد واسطه ای توجه می شود منظور اثر بخشی است. به عبارت دیگر منظور از ارزیابی کارایی آموزشی قضاوت در باره آن است که برای سطح مطلوب برون داد (دانش آموخته، آثار علمی، خدمات تخصصی)، چه حداقلی از درون داد( ویژگی های یادگیرنده، ویژگی‌های معلم، بودجه و…) و فرآیند (یاددهی- یادگیری و…) کفایت می‌کند. براین اساس، با توجه به مفهوم کارایی آموزشی، می‌توان به این سؤال پاسخ داد که چگونه برای میزان معینی از ویژگی های عوامل درون داد نظام آموزشی نتایج بیشتر یا بهتری از نظام آموزشی به دست آورد؟ از طرف دیگر، به کمک مفهوم اثر بخشی به این سؤال پاسخ داده می شود که تا چه اندازه برون داد نظام آموزشی از مطلوبیت مورد نظر برخوردار است؟

منبع

باقری،بابک(1391)،بررسی کارآیی درونی آموزش ابتدایی،پایان نامه کارشناسی ارشد،برنامه ریزی آموزشی،دانشگاه آزاداسلامی دزفول

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید