پیامدهای تعلل ­ورزی

هرچند تعلل­ورزی گذرا و موقتی نتایج مثبتی مانند کاهش فشار روانی زمان انجام کار و پیشگیری از بیماری­های جسمانی دارد، اما تعلل­ورزی مداوم به نتایج و پیامدهای رفتاری همچون ارائه­ی دیر هنگام تکالیف، یادگیری شتاب­زده، اضطراب امتحان، هراس اجتماعی، استفاده از استراتژی خود پیش­گویی نتیجه ؛کنترل توهمی ، ترس از شکست و پیشرفت تحصیلی پایین منجر شده و در بلندمدت به آسیب­های روانی همچون افسردگی و اضطراب منتهی می­شود .

همچنین می­توان به دو نوع پیامد درونی و بیرونی که با تعلل­ورزی مرتبط است اشاره کرد. پیامدهای درونی دامنه­ای از آزردگی و ندامت تا خودسرزنشی و ناامیدی شدید را شامل می­شود. تعلل­ورزی ممکن است فقط به پیامدهای درونی منجر نشود بلکه می­تواند پیامدهای بیرونی را هم به دنبال داشته باشد، برخی از این پیامدها خفیف هستند مثل جریمه­های کم برای تأخیر در تکالیف، اما برخی افراد تعلل­ورز شکست­های بزرگی را در کار، دانشگاه، خانه یا در روابط اجتماعی تجربه می­کنند .

لزوم غلبه بر تعلل و درمان تعلل­ورزی

انجام دادن کارها در دقایق آخر، تقریباً توانایی فرد را برای انجام درست آن کار کاهش می­دهد. تعلل­ورزان هیچ­گاه کار مطلوب یا ضروری را انجام نمی­دهند ؛آنها آنقدر منتظر یا معطل می­کنند که دیر می­شود. تعلل­ورزی موجب افزایش استرس و کاهش بهزیستی و اعتماد به­نفس است و تأخیرهای روزانه در کارهای مطلوب یا ضروری منجر به نگرانی­های مزمن می­شود. در حالی که غلبه بر تعلل­ورزی مزایایی دارد و موجب بروز حالت­هایی در فرد می­شود که وی را برای ادامه­ی کار و فعالیت برمی­انگیزد. برخی از این حالت­ها عبارتند از: آسودگی خیال، احساس خوشایند قدرت و کنترل اوضاع در فرد؛  فرد از اینکه بالاخره از پس کار برمی­آید به خود می­بالد، احساس رها شدن و آزادگی، احساس سبک­بالی و پایان یافتن استرس­ها .

تعلل­ورزی مجموعه­ی وسیعی از عناوین و اولویت­های تحقیقاتی را به خود اختصاص داده، رابطه­ی آن با انواع اختلالات شخصیتی به تأیید رسیده است به طوری که پیشرفت تعلل­ورزی در کارها در درجات بالا جنبه­ی مرضی و بیمارگونه به خود گرفته است که نه تنها سلامت جسم و روان فرد را تهدید می­کند، بلکه صدمات جبران­ناپذیر اقتصادی و اجتماعی را ایجاد می­نماید . تعلل­ورزی زمانی به یک مسئله تبدیل می­شود که مانع رسیدن به اهداف و فعالیت­های مهم زندگی گردد و متعاقب آن منجر به افزایش استرس و پیامدهای منفی در زندگی شخصی و شغلی افراد شود. بر این اساس شناسایی علل و استفاده مؤثر از راهبردها برای غلبه بر تعلل­ورزی ضروری است .

علل تعلل­ورزی برای هر فرد می­تواند متفاوت باشد، روانشناسان از زوایای مختلف ؛ شناختی، رفتاری  شیوه­های درمانی و تکنیک­هایی را برای غلبه بر تعلل­ورزی ارائه داده­اند که در بحث درمان می­توان به شیوه­هایی چون: تلاش برای ایجاد انگیزه و پرهیز از تنبلی و بی­حالی، پرهیز از توجیه، تلقین درمانی، تنبیه و شرطی شدن اجتنابی، تغییر محیط، ایجاد عشق و علاقه، یافتن دوست منضبط، بازی با احتمالات، خودتنظیمی و یادآورها، استفاده از شیوه­های هم­پیمانی، عدم انتظار پیشرفت سریع، روش هیجانی غلبه بر تعلل­ورزی اشاره کرد .

برای غلبه بر تعلل­ورزی چهار مرحله­ی اساسی مطرح شده است:

• آگاهی شخص از رفتارهای تعلل­ورزانه.
• ایجاد رفتارهای هدف­مدار برای انجام تکالیفی که از آنها اجتناب شده است.
• تعهد به تحمل ناراحتی­های کوتاه­مدت به منظور رسیدن به دستاوردهای بلندمدت.
• مداومت در حفظ نگرش ضد تعلل­ورزانه.

همچنین سولسمان و ناسان؛  به منظور کاهش و مقابله با تعلل­ورزی راهکارهای زیر را پیشنهاد کرده­اند:

حس ضرورت: یعنی داشتن انگیزه­ی درونی برای شروع و ادامه­ی یک هدف. حس ضرورت در مقابل تعلل قرار دارد و قوی­ترین عامل برای فائق آمدن بر مشکلات می­باشد. دلیل اصلی برای تعلل­ورزی این است که هدف خاصی وجود ندارد که در فرد چنان اشتیاق شدیدی ایجاد کند که اقدام به کاری کند و تلاش کند تا آن را به اتمام برساند.

تعیین اهداف مشخص: داشتن اهداف مشخص، جهت، مسیر حرکت و تصمیم­گیری را مشخص می­کند. هنگامی که اهداف نامشخص است، جهت­گیری صحیحی برای انجام آنها وجود ندارد. در این صورت انجام یک عمل بسیار دشوار است. تعیین اهداف بلندمدت و کوتاه­مدت به فرایند تصمیم­گیری و غلبه بر تعلل­ورزی کمک شایانی می­کند.

اولویت­بندی اهداف: یکی از عوامل مهم در کارآیی فردی، توانایی تعیین اولویت از میان اهداف، وظایف و فعالیت­هاست؛ لذا ضروریست فرد بتواند اهداف کم­اهمیت، مهم و فوری را از هم تفکیک کرده و آنها را رتبه­بندی کند.

پرداختن به یک کار واحد: پرداختن به یک کار واحد مستلزم این است که فرد زمانی که کاری را شروع می­کند، تصمیم بگیرد تا پایان انجام آن روی کار متمرکز شود. این روش یکی از مؤثرترین تکنیک­های مدیریت زمان است.

پذیرش مسؤلیت کامل نتایج: پذیرفتن مسؤلیت کامل یک تکلیف، منجر می­شود که فرد بهانه­ها و دلایل تعلل­ورزی را نپذیرد و روی توانایی­های خود متمرکز گردد.

تمرین تعلل سازنده: از آنجایی که افراد قادر نیستند تمام کارهایی که مجبور به انجام آن هستند در یک بازه­ی زمانی تمام کنند، در انجام کارها تعلل­ می­ورزند. بر این اساس می­توان با انضباط فردی کارهای کم­ارزش و نامربوط را برای انجام کارهای مهم و ضروری به تأخیر انداخت. تفاوت بین افراد کارآمد و ناکارآمد در این است که افراد کارآمد در تکالیفی که ارزش زیادی ندارند تعلل می­ورزند اما افراد ناکارآمد روی وظایفی تعلل می­ورزند که موجب تحول در زندگی­شان می­گردد .

بارتلین ؛در مورد مدیریت زمان و نحوه­ی کاهش تعلل­ورزی به موارد زیر اشاره نموده است:

مدیریت زمان: زمان­بندی موجب کاهش استرس و آزاد شدن انرژی می­گردد. برنامه­ریزی و تنظیم کارهای روزانه، هفتگی و ماهانه منجر به این می­شود که فرد احساس کند بر زندگی خود مسلط است. همچنین اعتماد به نفس و قدرت فردی نیز افزایش می­یابد.

انجام کارها در ساعات اوج آمادگی: ساعت اوج آمادگی درونی، ساعاتی از روز است که طبق ساعت زیستی تنظیم می­گردد، یعنی زمانی که در فرد بیشترین هوشیاری و آمادگی وجود دارد. ضروریست افراد از ساعت اوج آمادگی درونی خود آگاهی داشته باشند و مهمترین کارهای خود را در آن ساعت برنامه­ریزی کنند.

تعیین محدودیت زمانی: تعیین مهلت برای انجام وظایف و اهداف مهم، فرد را وادار می­کند تا سخت­تر و مؤثرتر کار کند. برای تکلیفی که زمان تعیین نگردد هیچ اجباری برای پایان آن وجود ندارد و به راحتی تا آخرین لحظات به تأخیر می­افتد.

مقاومت در برابر میل به کمال­گرایی: یکی از دلایل مسامحه و تعلل در انجام کارها، کمال­گرایی است. دانستن این نکته ضروریست که هیچ کاری بار اول کامل و بی­نقص نیست، اما با انجام اصلاحات و تغییرات در انجام تکلیف به مرور زمان می­توان آن را به صورت بی­نقص و کامل انجام داد.

پیش­بینی موانع: پیش­بینی نمودن، این فرصت را به افراد می­دهد تا موانع و مشکلات احتمالی که ممکن است در فرایند انجام تکالیف با آن روبه­رو شوند را به حداقل ممکن برسانند. همچنین قادر خواهند بود قبل از بروز مشکلات، روش­های لازم برای مقابله با آن را تعیین نماید و آماده­ی مبارزه با عواملی شود که منجر به تأخیر در انجام وظایف می­گردد.

بازنگری و تجدید برنامه: این مرحله چگونگی انجام کار را منعکس می­کند. نظارت و بازنگری بر روند انجام تکالیف به افراد آگاهی می­دهد تا حیطه­هایی که نیاز به اصلاح و بازنگری دارند را مشخص سازند و براساس آن اهداف و برنامه­های خود را مجدد سازماندهی کنند.

منبع

سلمانی،منصور(1394)، نقش واسطه­ای باورهای انگیزشی در رابطه­ ادراک از جوّ کلاس،پایان نامه کارشناسی ارشد،روانشناسی تربیتی، دانشکده علوم­تربیتی و روانشناسی

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید