ویژگی های فرهنگ خانواده

هرسکوتیس ویژگی های فرهنگ را در سه گزاره به ظاهر متناقض ارائه می کند .

1- فرهنگ عام ولی خاص است : فرهنگ به عنوان دستاورد بشری عام است یعنی در همه جوامع انسانی مشاهده می شود تمام گروه های انسانی برای تامین مایحتاج زندگی به فعالیت های اقتصادی روی می آورند ، همه جوامع و ملل برای زندگی و عقیده ای در مورد مرگ و ماوراء طبیع دارند ، برای ابراز احساسات خود دارای آواز ، ادبیات ، نقاشی و موسیقی هستند ، با این وصف تمام گروه های اجتماعی دارای فعالیت های اقتصادی ، مناسک اعتقادی ، زبان وادبیات خاص خود هستند.

در مورد خانواده نیز ویژگی فوق صدق می کند . در تمامی جوامع نهادی به نام خانواده وجود دارد ، اما خانواده مورد نظر مشترک نبوده بلکه خاص آن جامعه می بیاشد . برای نمونه خانواده همباشی / همخانگی در غرب رواج فراوان دارد حال آنکه همین پدیده در جوامع شرقی و اسلامی چندان مورد اعتنا نیست . شیوه چند همسری، چند زنی ، در جوامع اسلامی امری بهنجار و معمول تلقی می شود حال آنکه شیوه غالب در غرب تک همسری است.

محدوده ازدواج در ادیان مختلف متفاوت است. در جامعه یهود ازدواج با جد و جده ، پدر و مادر ، خواهر و برادر ، پسر و دختر و نوه ها ممنوع است . در اسلام علاوه بر موارد تحریم در بین یهودیان، ازدواج با عمو ، عمه ، دایی و خاله نیز حرام است ، در دین مسیحیت بر اساس تصمیم کلیسا علاوه بر موارد تحریمی دین یهود ودین   اسلام  ، ازدواج با فرزندان عمو وعمه و دایی و خاله ممنوع است. البته این قواعد و مقررات قاطع و خلل ناپذیر نبوده و استثناهایی بین آنها وجود دارد برای نمونه؛ مسیحیان اسپانیا در صورت موافقت کلیسا می توانند با عموزاده و برادر زاده خود ازدواج کنند یا مبادله خواهر و برادر که در اصطلاح بده – بستان خوانده می شود ، در جوامع اسپانیایی ممنوع است چرا که ازدواج اول باعث ایجاد رابطه ی همخونی بین آنان می شود و طبق مقررات اینگونه ازدواج منتفی است.

2 – فرهنگ متغیر ولی ثابت است : تمام پدیده های اجتماعی و غبر اجتماعی بنابر مقتضیات زمان و مطابق نیازها ، تغییر می یابند . ثبات در هیچکدام از جنبه های فرهنگی وجود ندارد . تغییر و تطور در زمینه های فرهنگی آرام صورت می گیرد و در مشاهدات روزمره محسوس نیست و تقریبا ثایپبت می ماند اما بررسی پدیده های فرهنگی در یک برش سی ساله حکایت از تغییردیده های اجتماعی – فرهنگی در مقایسه با گذشته دارد . برای نمونه می توان به گسترش میزان خانواده های هسته ای در مقایسه با گذشته اشاره کرد . گسترش میزان ازدواج براساس ارزیابی عاقلانه طرفین از همدیگر به جای الگوی انتخاب همسر براساس نظر والدین ، کاهش روابط خانوادگی نسبت به گذشته و تبدیل خانواده به خانوار نمونه هایی هستند که بیانگر تغییر ساختار خانواده نسبت به گذشته هستند .

3 – پذیرش فرهنگ اجباری ، ولی اختیاری است : فرهنگ ، تمام حیات اجتماعی ما را در بر می گیرد و خود را بر افراد تحمیل می کند انسان از بدو تولد ، اعمال متفاوت را در خانواده یاد می گیرد و رفتار خانواده ، طایفه و طبقه خود را درونی می کند ، اما انسان بنابر خصوصیات فکری ، روانی و اجتماعی که دارد یا به دست می آورددر چارچوب  آنچه که از جامعه خود می آموزد نمی ماند . تکامل اختراعات ، اکتشافات ، وقوع انقلاب های سیاسی در جوامع ، ظهور مکاتب و سبک های ادبی ، علمی اجتماعی ، ظهور فرقه های مذهبی جدید ، همگی گواه براین مدعاست که انسان ها در محدوده جبرمحیط و  زمان  خود نمی مانند برای نمونه ظهور خانواده های هسته ای نومکان ، در گذشته به دلیل عدم آگاهی زنان ، فقدان تحرک اجتماعی و ساده بودن زندگی اجتماعی و حاکمیت جمع گرایی ، چندان محلی از اعراب نداشت و حضور و زیست توامان مادر شوهر و عروس موجب کشمکش هایی می شد که موجب ارائه تصویری منفی از مادرزن می شد حال اینکه با بوجود آمدن شرایط جدید و ازبین رفتن شرایط قبلی میزان اینگونه خانواده ها زیاد شده و تصویر منفی از مادر زن کاهش یافته است.

منبع

افتخاری، عبدالله(1396)، بررسی تاثیر شبکه های مجازی بر فرهنگ خانواده های شهرستان ایوان غرب، پایان نامه کارشناسی ارشد علوم اجتماعی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد الکترونیک.

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید