همکاري­هاي علمي

همکاري علمي ويژگي مهم ساختار پژوهش علمي معاصر است، اما کار گروهي علمي از قرن بيستم منشأ نگرفته است و در واقع همکاري علمي مفهومي تازه نيست، بلکه واکنشي در برابر پديده “حرفه اي شدن” علم است. حرفه­اي شدن فرايندي است که گروهي از افراد را با مجموعه­اي ازگرايش­ها- گرايش­هايي که هم فراگير و هم منحصر به فرد هستند- سازمان مي­دهد، به اين معني که حرفه­اي شدن قواعد، حقوق و راه و رسم دسترسي به يک گروه را در برمي­گيرد؛ چه به اين صورت که اعضاي يک گروه را به سوي هم آورد و يا آنکه آنها را از ساير افراد در جامعه بزرگتري جدا سازد. بدين ترتيب، بنا به نظر بيور و روزن، ريشه پژوهش­هاي مشارکتي را بايد در زمان تولد علم نوين؛ انقلاب علمي قرن 17 و در سازمان­هاي ارتباطي انقلاب علمي، يعني مجلات علمي و محتويات آنها که همان مقالات علمي هستند، جست وجو کرد.

صاحب­نظران مختلف تلاش کرده­اند تا انواع همکاري­هاي علمي را در قالب الگوهايي تعريف کنند. ونگ و همکاران در مقاله­اي با عنوان “همکاري علمي در چين” انواع همکاري­هاي ممکن در ميان نويسندگان مقالات را به صورت زير ذکر کرده اند:

  • مقالات تک نويسنده
  • مقالاتي که به صورت مشترک توسط نويسندگان در مؤسسات مختلف در يک استان يا منطقه جغرافيايي يکسان نوشته مي­شوند.
  • مقالاتي که به طور مشترک توسط نويسندگان در استان­ها يا مناطق مختلف يک کشور نوشته مي­شوند.
  • مقالاتي که به طور مشترک توسط نويسندگان در کشورهاي متفاوت نوشته مي­شوند.

ايشان بر همين اساس الگوهاي همکاري علمي در چهار گروه به شرح زير طبقه­بندي کرده­اند:

  1. همکاري درون­مؤسسه اي
  2. همکاري درون­منطقه اي
  3. همکاري ميان­منطقه اي
  4. همکاري بين­المللي

پژوهش­ها نشان داده­اند که نسبت همکاري درون مؤسسه­اي بيشتر از ساير انواع است.طبق نظر زوکر و ديگران از آنجا که مؤسسات تحقيقاتي و دانشگاهي اغلب متخصصان و دانشمندان با علايق يکسان و مشابه را در يک­جا جمع مي­کنند، همکاري درون مؤسسه­اي درصد بالاتري را نسبت به ساير همکاري­ها خواهد داشت. او علت اين امر را اعتماد افراد در ارائه و تبادل اطلاعات ذکر مي­کند. به عبارت ديگر، عواملي مانند هدف مشترک، علايق يکسان، و سازمان واحد موجب افزايش همکاري مي­شود. شناخت نسبتاً طولاني افراد يک سازمان نسبت به هم و اطمينان بيشتر ميان آ­ن­ها نيز عامل تأثيرگذار ديگري در اين زمينه به شمار مي­رود.دلايل اصلي مطالعه همکاري­هاي علمي به شرح زير مي­باشد:

  • همکاري علمي، اغلب نمايشي از کيفيت کار پژوهشگران همکار و نيز گروه­هاي پژوهشي است.
  • بسياري از پژوهشگران در مطالعات خود به افزايش همکاري­هاي علمي پي برده و همکاري علمي را به عنوان يکي از ويژگي­هاي اصلي نظام پژوهشي که به سرعت در حال تغيير است، در نظر گرفته­اند.
  • همکاري پژوهشي اغلب به عنوان راه­حل مؤثري در دستيابي به دانش و فناوري علمي پيشرفته براي کشورهاي در حال توسعه در نظر گرفته مي­شود.

در بند 20 سند چشم­انداز بلندمدت جمهوري اسلامي ايران درباره سياست­هاي کلي نظام در امور فرهنگي بر “توسعه همکاري­هاي همه جانبه با کشورهاي دوست، منطقه و اسلامي و مشارکت بين­المللي براي حفظ صلح” تأکيد شده است.

منبع

طاهري، پروين (1392)، تحليل وضعيت بروندادهاي علمي در اولويت هاي منتخب علم و فناوري، پایان نامه کارشناسي ارشد، علم اطلاعات و دانش‌شناسي،دانشگاه شاهد

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید

اگر مطلب را می پسندید لطفا آنرا به اشتراک بگذارید.

دیدگاهی بنویسید

0