نظریه یادگیری اجتماعی شخصیت

نظریه پردازان یادگیری اجتماعی که به رفتارگرایی وفادارند، بر جنبه ای از رفتار، که رفتارگرایان از آن غافل مانده اند، یعنی بر چگونگی پردازش اطلاعات درباره ی دنیای اجتماعی، تأکید می کنند و در این باره، فرآیندهای شناختی را حلقه ارتباط بین محیط و رفتار می دانند. فرآیندهای شناختی با صفات درونی یکی نیستند و این نظریه پردازان فقط صفات درونی را انکار می کنند.

برجسته ترین نظریه روان شناسی که در این زمینه اظهار شده است مربوط به آلبرت بندورا کانادایی است. نظریه یادگیری اجتماعی بندورا، عملکرد روانی را براساس تعامل دوسویه و دائم، اثرات رفتاری، شناختی و محیطی به تصویر می کشد. این مفهوم درباره رفتار انسان، افراد را نه در نقش گروگان هایی که تحت کنترل نیروهای بیرون هستند، مطرح می کند و نه عوامل آزادی که قادرند هرچه خواستند، بشنوند. بلکه این تأثیر دوسویه، نیروهای رفتاری و محیطی است که برجسته شده و یک فرآیند پویا و سیال که در آن عوامل شناختی، نقش اصلی را در سازمان دادن و تنظیم فعالیت انسان بازی می کند را فراهم می آورد .

نظریه تعامل صفات و شرایط

یکی از نظریه پردازان یادگیری اجتماعی، یعنی والتر میشل ، با تلفیق بعضی از دیدگاه ها روش صفات و بعضی از دیدگاه های موقعیت گرایی، دیدگاهی به وجود آورد که رویکرد تعامل صفات و شرایط نامیده می شود. میشل می گوید: تغییر شخصیت فرد با تغییر موقعیت ها و حالات مختلف، این نکته را به ذهن متبادر می سازد که شخص دقیقاً از موقعیت های مختلف خارجی آگاه بوده، می داند چگونه از آن اطلاعات برای کنترل بیشتر در زندگی استفاده کند و چنین نیست که کاملاً تحت کنترل موقعیت ها باشد. تأکید دیدگاه میشل، بر آن است که اگر شخص را بعنوان یک چاره یاب فعال و آگاه که جهان را می سازد و بر آن تأثیر می گذارد بنگریم، آنگاه بهتر میتوانیم شخصیت او رابشناسیم، نه اینکه صرفاً اورا در برابر موقعیتها پاسخ دهنده ای منفعل فرض کنیم.

درباره ارتباط موقعیتهای ویژه با صفات شخصیت فرد، نکاتی ذکر شده که به نقل و بررسی آن ها می پردازیم:

هر چه صفت جزئی و محدودتر باشد به نظر می رسد بهتر می تواند رفتار را پیش بینی کند.برخی از افراد در بعضی از صفات ثابتند و برخی دیگر در صفات دیگری ثبات نشان می دهند. این نکته به خوبی قابل فهم است که همه افراد در یک ویژگی به طور یکسان ثابت یا متغیر نیستند.

وقتی فشار موقعیت کمتر است، صفات شخصیت تأثیر بیشتری بر روی فرد می گذارد. تعمیم این مشاهدات به همه مراحل رشد شخصیت مشکل به نظر می رسد؛ زیرا شخصیت کودک در ابتدا سادگی خاصی دارد و به همین دلیل می توان در حالت فشار و حالت های معمولی تفاوت هایی را مشاهده کرد، ولی در نوجوانی، جوانی و همچنین بزرگسالی که شخصیت ترکیب پیچیده تری می یابد، بهتر است به جای تأثیر منفی موقعیت فشارزا به تناسب موقعیت ها اشاره می شود. بنابراین چه بسا موقعیت های فشارزا، نه فقط دارای اثرات منفی نباشد، بلکه برای بروز و رشد بعضی از صفات شخصیت نیز بسیار مناسب باشد .

نظریه ی روان تحلیل گری شخصیت ؛ روان کاوی

یکی از پیشگامان برجسته نظریه های روان کاوی زیگموند فروید، اتریشی است. او معتقد بود که ساخت روانی انسان دربرگیرنده سه مولفه ساختاری است: نهاد، خود و فراخود که:

نهاد: هسته غریزی شخص را نشان می دهد.

خود: مولفه منطقی شخصیت و تحت فرمان اصل واقعیت است.

فراخود: ساختار پیشرفت نهایی و شاخه اخلاقی شخصیت ؛ وجدان است.

این تقسیم بندی سه گانه شخصیت تحت عنوان مدل ساختاری زندگی روانی شناخته می شود و فروید اعتقاد داشت که این ساختارها به این علت ساختارهای فرضی در نظر گرفته شده که حوزه کالبدشناسی عصبی برای تعیین محل آن ها در سیستم عصبی مرکزی به اندازه کافی پیشرفته نبوده است. کل نهاد ناهوشیار است در حالی که خود و فراخود هر دو، مواد ترتیب دهنده ناهوشیار، نیمه هوشیار و حالت های تجربی هوشیار هستند. ناهوشیار دربردارنده هر سه ساختار شخصیت است. اگرچه بخش عمده آن از تکه های نهاد ساخته شده است

نظریه پدیدارشناختی شخصیت

کارل راجرز، یکی از روان شناسان معروف در زمینه پدیدار شناختی است، وی اعتقاد دارد که رفتار فرد کاملاً بستگی به این دارد که چگونه وی دنیا را درک می کند. بدین معنا که رفتار، نتیجه بی واسطه رویدادهایی است که توسط فرد ادراک و تفسیر می شود. چنین رویکردی نسبت به روان شناسی صرفاً بر خویشتن و ویژگی های آن تأکید می کند . مفهوم خویشتن مهم ترین پدیده و عنصر اساسی در نظریه راجرز است. خویشتن عبارت است از الگوی سازمان یافته ای از ادراکات انسان.

روان شناسی راجرز، با تجارب ذهنی شروع می شود و با آن خاتمه می یابد. از نظر وی تجارب ذهنی، اساس تمام قضاوت ها و رفتار فرد را تشکیل می دهد که این همان پدیدار شناختی است، یعنی برتری واقعیت درونی بر بیرونی که در تعیین رفتار نقش کلیدی ایفا می کند.

منبع

سیده آزاده باقرزاده(1392)، کیفیت زندگی بیماران دچار ضایعه نخاعی ومراقبان آنها،پایان نامه کارشناسی ارشد،روانشناسی عمومی،دانشگاه شهیدمدنی آذربایجان

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید