مکانیسم های دفاعی

مکانیسم های دفاعی به ما اجازه ی انعطاف پذیری با موفقیتهای مختلف را می دهد و شامل رفتار پسندیده و حتی برای مقابله با محرومیت هم لازم می باشد. ولی افراط در این رفتارها ممکن است به ناراحتی های روانی منجر شود. بر اساس نظریه فروید ، من در مقابله با خواهشهای نهاد، جهان خارج، و من برتر عاجز نیست  اضطراب زنگ خطری برای فرد در مقابل تهدیدهایی از قبیل وجود تعارضهای شدید خود آگاه یا تمایلات نامطلوب است. اگر این اضطراب نتواند منتهی به عمل مستقیمی شود.اگر خواسته ی فرد نتواند ارضاء گردد، من دفاعهای ناخود آگاه را برای دور  ساختن تعارض از خود آگاه به کار می گیرد.عکس العملهای دفاعی گوناگون برای مقابله با خطر وجود دارد چون همه افراد خطراتی را تجربه می کنند بنابر این استفاده از مکانیزم های دفاعی جزء خصوصیات ویژه رفتار ناسازگار محسوب نمی شود افراد در مواقع مختلف یک مکانیسم دفاعی یا ترکیبی از آنها را به کار می برند میزان رفتار ناسازگار یک فرد  به  ویژگیهاومجموعه ی دفاعی وی بستگی دارد.

ویژگیهای مکانیسم های دفاعی

مکانیسم های دفاعی از بعضی جهات مشابهند و با یکدیگر عناصر مشترک دارند نخست اینکه در همه آنها دو مسئله خود فریبی و فرار از حقیقت نقش مهمی به عهده دارند و دیگر آنکه طبعاً عملیات دفاعی با شناخت و مواجهه با مسائل منافات دارند، یعنی اولاً شخصی که دایم برای موجه جلوه دادن اشتباهات خود دلیل می تراشد نمی تواند واقف شود و از آن عبرت بگیرد و دوم آن که چون سازش متضمن رد و بدل افکار و احساسات است طبعاً  برای کسی که پیوسته در پی یک سنگر دفاعی زندگی می کند، امکان آن بسیار کم است.

ویژگیهای مشخص مکانیسم های دفاعی عبارتند از :

• تمام این مکانیسم ها جنبه ناخود آگاه دارند و فرد ظاهراً از فعالیت آنها در رفع اضطراب آگاه نیست، حتی کسانی که از مکتب فروید تبعیت نمی کنند معترف اند که انگیزش رفتار، هنگام به کارگیری مکانیسم های دفاعی ناخود آگاه است.
• مکانیسم های دفاعی قدرت سازگاری دارند زیرا سبب کاهش اضطراب و اثرات سوء آن می گردد و به فرد فرصت سازگاری و تطابق بهتری با عوامل نامساعد محیطی می دهند.
• علی رغم قدرت سازگاری ، مکانیسم های دفاعی در حقیقت نوعی تسکین تلقی می شوند و جنبه گول زدن و خدعه و فریب آدمی در آنها نمایان است استفاده از آنها با سلامت فکر آدمی موافقتی ندارد و باعث می شود نتواند با استفاده از منطق و دلیل مشکلات را حل نموده و سازگاری مناسبتری با محیط به دست آورد.
• استفاده شدید و مکرر از مکانیسم های دفاعی سبب دوری و جدایی از واقعیات می گردد و به ویژه در ناهنجاریهای روانی ، به شدت به کار برده می شوند و امکان دسترسی به بیماران دشوار می کند.
• باعث حفظ واپس زنی تعارضات می شوند.
• اعتقاد بر این است که مکانیسم های دفاعی از ده سالگی به خوبی شکل می گیرند.
• مکانیسم های دفاعی نوعی یادگیری معمولی بیش نیستند و انتخاب و سنجش آگاهانه ای در اتخاذ آنها مطلقا صورت نمی گیرد.

تقسیم بندی مکانیسم های دفاعی :

کوششهای بسیاری برای طبقه بندی مکانیسم های دفاعی انجام شده که به توافق یکسانی منجر نشده است.سیموندز، بر حسب نوع فعالیت مکانیسم های دفاعی را به چهار گروه تقسیم کرده :

• ممانعت از ظاهر شدن تمایلات ؛ سرکوبی
• فرار از شرایط تحریک کننده و با ایجاد کننده ی تمایلات :برگشت ، انکار، خیالبافی ، ترس و فراموشی
• استتار منبع تمایلات :جابه جایی، درون فکنی ، همانندسازی ، فرافکنی، دلیل تراشی
• تغییر ماهیت ظهور تمایلات:تصعید ، عکس العمل سازی، جبران

ویلنت ، مکانیسم های دفاعی مورد استفاده آزمودنیهای طرح گرانت، را بر اساس میزان تحریف واقعیت به سه دسته تقسیم کرد:

1.  مکانیسم های دفاعی ناپخته : شدیداً واقعیت را تحریف می کردند :انکار، فرافکنی، رویای روز برای حل مشکلات
2.  مکانیسم های دفاعی روان رنجور: صرفاً یک تحریف متوسط از واقعیت به عمل می آورند:توجیه عقلی ، واپس رانی، جابه جایی و واکنش وارونه
3. مکانیسم های دفاعی پخته : تحریف بسیار کمی از واقعیت دارند: والایش ، فرونشانی ،نوعد دوستی ، انتظار، پیش بینی و شوخ طبعی.

منبع

مهدی زاده میاندهی،فاطمه(1394)، رابطه سبک های دلبستگی ،مکانیسم های دفاعی و سلامت روانی،پایان نامه کارشناسی ارشد،روانشناسی عمومی،دانشگاه آزاداسلامی

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید