مولفه های خوش‏ بینی از دیدگاه مکس مور

مکس مور با طرح مفهوم «خوش ‏بینی پویا» می‏گوید:اگر کسی صرفا معتقد باشد که همه چیز به خوبی پیش خواهد رفت و هیچ اقدام مؤثری انجام ندهد، خود را در یک «خوش ‏بینی احمقانه»، قرار داده است. برای اینکه خوش‏بینی قدرت غلبه بر محدودیت‏های زندگی را در اختیار ما قرار دهد، باید به طور درست واقعیت‏ها را بشناسیم نه اینکه از آنها مخفی شویم. وی خوش‏بینی پویا را این‏گونه تعریف می‏کند: «نگرش اختیاری، فعال و سازنده که با تمرکز بر روی امکانات و فرصت‏ها، شرایط موفقیت را فراهم می‏سازد.» از نظر وی، خوش‏ بینی ‏پویا، دوازده ویژگی کلیدی ‏داردکه در دو مؤلفه‏کلی قرار می‏گیرند:

تفسیر رویدادها به صورت مثبت

برخی از ویژگی‏های افراد خوش‏بین به گونه‏ای است که فرد در قالب آنها تجربیات و رویدادها را به صورت مثبت تفسیر می‏کند:

توجه انتخابی: تأکید و تمرکز فرد بر جنبه‏های باز، سازنده و ثمربخش زندگی.
اجتناب از شکایت: اجتناب از نق زدن و شکایت‏های بی‏فایده درباره مشکلات خود، در نظر گرفتن دنیا به صورتی که هست، نه‏شکایت‏ازاینکه‏جهان‏منصفانه نیست.
به چالش کشیدن محدودیت‏ها: یک رویکرد سازنده که باورهای محدودکننده موجود در خود ما، افراد مرتبط با ما و جامعه ما، توسط آن به چالش کشیده شود؛ یک برخورد باز و خلاق نسبت به امکانات.
احساس سرشار بودن: فرد احساس کند که توسط اوضاع و شرایط یا افراد دیگر کنترل نمی‏شود و آزاد است که هر کاری بخواهد انجام می‏دهد؛ دریابد که جهان سرشار از فرصت‏هاست، و بودن برای اشیا نه بر ضد آنها.
شوخ طبعی: عبارت است از دیدن نقاط ضعف خود با یک احساس شوخ‏طبعی، بروز شوخ طبعی صمیمانه و سلامت‏بخش در جهت نشان دادن دیدگاه‏های تازه و مقابله با اندیشه‏های جزم‏گرایانه.

تحت تأثیر قرار دادن پیامدها به صورت مثبت

از آن‏ جا که خوش‏بینی پویا بدون اقدام مؤثر، خوش‏بینی واقعی نخواهد بود، مؤلفه دوم ویژگی‏هایی را دربر می‏گیرد که فرد در چارچوب آنها پیامدها را به صورت مثبت تحت تأثیر قرار می‏دهد:

عقلانیت: عقلانی و منطقی بودن، نه هدایت شدن توسط ترس‏ها و تمایلات، ارزیابی موقعیت‏ها به صورت عینی، اقدام و عمل پس از شناخت واقعیت‏ها، آن‏گونه که هستند به دور از گرایش‏های خود.
خود بهبودبخشی: افراد خوش‏بین خود را به صورت یک فرایند می‏بینند و در جست‏وجوی بهبودبخشی مداوم هستند. خودبهبودی آنان توسط ترس‏ها هدایت نمی‏شود، بلکه یک خودانگاره رغبت‏برانگیز آن را سوق می‏دهد.
تجربه‏گرایی: غالبا رویکردهای تازه را می‏آزمایند، کارایی خود را از دست‏نمی‏دهند،فعالانه در جست‏وجوی راه‏های مؤثری برای رسیدن به هدف هستند.
اعتماد به نفس: معتقدند که ما می‏توانیم به چیزهای بهتر دست یابیم، اعتقادی بنیادی در مورد شایستگی خود در زندگی دارند.
خودارزشمندی: باور به اینکه فرد ارزش موفقیت و شادکامی را دارد. بدون این ویژگی، فرد انگیزه لازم را برای تلاش در جهت بهبود بخشیدن به زندگی خود نخواهد داشت.
احساس مسئولیت: پذیرفتن مسئولیت و ایجاد شرایط موفقیت، آگاه بودن از اینکه چگونه ما خود امکان موفقیت را فراهم می‏سازیم. این امر به طور جدی، مستلزم یکپارچگی است: زندگی بر اساس ارزش‏های خود.
انتخاب محیط: جذب شدن به افراد و شرایط مثبت، در جست‏وجوی افرادی که حمایت‏کننده و رغبت‏برانگیزاند، نه افراد دلسرد، آشفته و بی‏حال.

ارزیابی دیدگاه مکس مور

الف. مکس مور دو مؤلفه کلی برای خوش‏بینی مطرح کرده است: یکی تفسیر و دیگری دخالت در نتایج. تفسیر را نمی‏توان به عنوان اولین مؤلفه خوش‏بینی دانست افراد خوش‏بین پیش از آنکه به تفسیر بپردازند، به صورت انتخابی برخی چیزها را مورد توجه قرار می‏دهند و از برخی غفلت می‏ورزند. و در مرحله بعد، چیزهایی را که مورد توجه قرار داده‏اند تفسیر می‏نمایند.

ب. تحت تأثیر قرار دادن نتایج نمی‏تواند در درون مؤلفه‏ های خوش‏ بینی باشد، بلکه از پیامدهای آن است؛ زیرا دخالت در نتایج جنبه رفتاری دارد که به دنبال نگرش خوش ‏بینانه به وجود می‏آید، نه اینکه خودش جزء نگرش خوش‏بینانه باشد.

ج. ویژگی‏های شخصیتی که برای هر مؤلفه بیان شده است، مؤلفه موردنظر، نمی‏تواند آنها را پوشش دهد. برای مثال، اعتماد به نفس، خودارزشمندی و عقلانیت از ویژگی‏ های دخالت در نتایج معرفی شده است. دخالت در نتایج جنبه رفتاری دارد، اما این سه ویژگی بیشتر حالت شناختی دارند تا حالت رفتاری. یا مثلاً، توجه انتخابی در مؤلفه اول، چیزی خارج از تفسیر است. اینکه فرد به چه رویدادی توجه کند یا نکند هرچند میانجی‏های ذهنی و شناختی در آن دخالت دارد، اما تفسیر مرحله بعد از توجه است. ابتدا فرد به چیزی توجه می‏کند، سپس به تفسیر آن می‏پردازد.

منبع

تعجبی، محمود(1395)، الگوی علّی احساس عدالت سازمانی با درگیری شغلی؛ آزمون نقش میانجی هویت سازمانی و خوش بینی، پایان نامه دکتری مدیریت آموزشی، دانشگاه ارومیه.

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید