تعریف مهارت تصمیم گیری: عبارت است از فرآیند برسی، پیش بینی وارزیابی نتایج از راه حل های موجود و انتخاب قطعی یک راه حل برای رسیدن به هدف را تصمیم گیری می گویند.این توانایی به فرد کمک میکند تا بنحوی مؤثر در مورد مسایل زندگی خود تصمیم گیری کند چنان چه کودکان یا نوجوانان بتوانند فعالانه در مورد اعمال خود تصمیم بگیرند و جواب راه حل های که می توانند انتخاب کنند را برسی و پیامدهای هر انتخاب را ارزیابی نمایند آن گاه خواهند توانست از سطح بیشتری از سلامت روانی برخوردار شوند، تصمیم گیری هنر و شاخص مهمی برای شناخت رشد عقلی،عاطفی، اجتماعی و روانی افراد می باشد کسانی که به چنین رشدی نرسیده اند، احتمال بیشتری وجود دارد که اجازه دهند که دیگران برای آنها تصمیم گیری کنند از این رو تصمیم گیری خود از مهارت های زندگی محسوب می شود.

نقش و اهمیت تصمیم گیری

• زمینه رشد عاطفی، اجتماعی و روانی بیشتری را در تصمیم گیری فراهم می آورد.
• تصمیم گیری درست و سنجیده، کسب موفقیت و در نتیجه احساس رضایتمندی هر چه بیشتر را در فرد فراهم مدی اورد.
• حس مسئولیت پذیری  فرد را توسعه داده و به او کمک می کند تا پیامد های تصمیم گیری خود را شخصا به عهده بگیرد.
• نیاز به استقلال طلبی فرد را ارضإ می نماید.
• موجب افزایش اعتماد به نفس و خود باوری در فرد می شود.

مراحل تصمیم گیری

• مشخص کردن موضوع یا چالش: در این مرحله موضوع یا مشکل را تعریف و مشخص می کنیم، در مواقعی که فرصت لازم وجود داردبت یاداشت کردن موضوع اصلی و تقسیم کردن به اجزاء تشکیل دهنده آن به بررسی دقیق تر می پردازیم.
• جمع آوری اطلاعات: در این مرحله تمامی تمامی راه حل های موجود را از طریق بارش فکری جمع آوری می کنیم، تمامی راه حل ها چه خوب وچه بد را که به ذهنمان می رسد را یادداشت کرده و از هر یک را ارزش گذاری کرده یا نمره می دهیم.
• بررسی عواقب هر انتخاب: در این مرحله تلاش می کنیم تا با استفاده از نیروی فکر و تجارب ذهن و همچنین نظرات دیگران به بررسی و پیش بینی پیامدهای مثبت و منفی هر یک از انتخاب های خود در مرحله قبلی بپردازیم.
• اجرای تصمیم گیری: در این مرحله بهترین راه حل بررسی شده از میان انتخاب های قبلی را به مرحله اجرا می گذاریم و تصمیم خود را عملی می کنیم.
• ارزشیا بی مجدد: در این مرحله تصمیم گرفته شده را پس از اجرا ارزیابی می کنیم اگر به نتایج مفید و مثبت دست یافتیم نشانه آن است که تصمیم گیری ما درست و موفقیت آمیز بوده است. ولی اگر به نتیجه مورد نظر دست نیافتیم، راه حل های قبلی را مجددأ بررسی می کنیم تا تصمیم گیری مناسب تری اتخاذ گردد.

راه کارهای تصمیم گیری درست و منطقی:

• در تصمیم گیری بهتر است با افراد آگاه، و متخصص و با تجربه مشورت نماییم.
• در مورد تصمیم گیری گروهی یا خانوادگی بهتر است نظر تمامی افراد گروه را جویا شویم.
• برای اینکه تصمیم گیرنده خوبی باشیم، سعی کنیم خود آگاهی خود را افزایش دهیم.
• در مورد مسایل شخصی با حفظ و تقویت اعتماد به نفس، اجازه ندهیم دیگران برای ما تصمیم بگیرند.
• مسئولیت پیامدهای تصمیم خود را شخصاً به عهده بگیریم.
• با مدیریت و کنترل هیجان های خود تصمیمات منطقی تری بگیریم. همان طور که حضرت علی(ع) فرمودند: هنگام خشم، نه تصمیم، نه تنبیه، نه دستور
• در تصمیم گیری های خود به تمام جوانب موضوع توجه کنیم.
• سعی کنیم قبل از اجرای تصمیم خود تمام پیامدهای مثبت و منفی آن را بررسی کنیم و امتیاز بدهیم.
• نگاه مثبت، توام با فکر وشناخت باعث می شود که تصمیم های درست تر و منطقی تربگیریم.
• فرصت تصمیم گیری را از دیگران، به ویژه فرزندانمان دریغ نکنیم وبه آنها اجازه دهیم در مسایل مربوط به خودشان تصمیم گیری داشته باشند.
• شهامت تصمیم گیری را در خود و دیگران تقویت کنیم.
• به عوامل موثر در تصمیم گیری مانند اطلاعات درست، تأثیر فشار گروه ها و دوستان، هنجارهای: جامعه، فرهنگ، مذهب، رسانه های جمعی و… توجه نماییم.
• بمنظور جلب توجه فرزندان به پیامدهای هر تصمیم گیری در مورد برخی از مخاطره آمیزترین دوره نوجوانی با آن‌ها گفت وگو کنیم.
• هدف گذاری در زندگی مقدمه ی تصمیم گیری است. بعبارت دیگر افرادی که اهداف کوتاه مدت خود رادرکلیه شئونات زندگی مشخص کرده وراحتتر و مناسبتر تصمیم گیری می کنند.
• مطالعه زندگی نامه افراد موفق در عرصه علم ادب و اقتصاد و… می تواند زمینه ی تصمیم گیری های مناسب تر را در فرد مهیا سازد.

روش های معمول در تصمیم گیری

افراد مختلف به شیوه های مختلفی تصمیم می گیرند. برخی افراد خیلی زود تصمیم می گیرند و برخی نیز در بسیاری از موقعیت ها خیلی دیر تصمیم می گیرند. به طور کلی روشهای مختلف تصمیم گیری عبارتند از:

تصمیم گیری احساسی

در این نوع تصمیم گیری فرد بر اساس احساسات خود نسبت به یک موقعیت یا مساله وبر اساس پیش داوری های خودتصمیم گیری میکند.

تصمیم گیری آنی

فرد در یک لحظه بدون تفکر زیاد، تصمیم می گیرد. این افراد در مورد تصمیم های خود زیاد فکر نمی کنند.

واگذاری تصمیم گیری به دیگران

این قبیل افراد همیشه به کسی احتیاج دارند تا برای آنها تصمیم بگیرد. برخی از این افراد به دلیل فرار از مسؤولیت پذیری وترس از شکست، مسؤلیت تصمیم های خود را به دیگران واگذار می کنند. به عبارت دیگر به دیگران اجازه می دهند در مورد آنان تصمیم بگیرند.

پشت گوش انداختن

این افراد تصمیم گیری را مرتب به تعویق می اندازند تا زمانی که مجبور به تصمیم گیری شوند.

تصمیم گیری منطقی

این تصمیم گیری بر اساس تجزیه و تحلیل موقعیت(مشکل)، بررسی مزایا و معایب راه های مختلف، ارزیابی نقاط قوت و ضعف انتخاب های مختلف انجام می شود.تصمیم گیری، پس از ارزیابی و بررسی تمام راه حل های ممکن، بهترین روش تصمیم گیری است.

منبع

مستشاری،معصومه(1393)،اثربخشی آموزش مهارتهای زندگی برسلامت روان دانش آموزان،پایان نامه کارشناسی ارشد،مشاوره وراهنمایی، دانشگاه آزاداسلامی کرمانشاه

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید