مفهوم صنعت و توسعه صنعتی

صنعت

واژه صنعت از ریشه کلمه “صنع” به معنی ساختن یا آفریدن می باشد، منظور از ساخت ایجاد دگرگونی در نمود و شکل ظاهری یا دگرگونی در ترکیب و چگونگی جسم یا موادی است که نیازمندی انسان را برآورده نکرده و آدمی تنها به مدد تغییر شکل یا ترکیب می تواند از آنها به مثابه برآورنده نیازهای خود استفاده نمایند.

صنعت در زبان انگلیسی معادل واژه Industry است که از واژه لاتین Industria گرفته شده و به معنی بازرگانی یا ساخت و ساخت به طور کلی است.انقلاب صنعتی در عصر حاضر در بسیاری از صنایع اقتصادی، کشاورزی، نظامی و … بروز پیدا کرده است و گستره آن جهانی شده است.

صنعتی شدن، تجهیز شهر و یا منطقه از نظر صنعتی است، در سطح یک کشور به معنای گذشتن از یک مرحله فرایندهای زراعی است که تا پیدایی فرایند صنعت اساسی شناخته می شود و دستیابی به فعالیتهای صنعتی یعنی مجموعه فنون و حرفی که مواد اولیه را در جهت انطباق با نیازهای انسانی مورد استفاده قرار می دهند.جمهوری اسلامی ایران علاوه بر اینکه مصرف کننده غالب این صنایع است خود در تولید صنایع کارامد و تکنولوژی پیشرفته نقش داشته است.

ویژگی اصلی صنعتی شدن تولید به روش ماشینی است که پایه رشد فرایند توان تولید بهره وری و نیز تخصصی شدن اقتصاد در همه ابعاد به شمار می رود جامعه ای را صنعتی می خوانند که نه تنها در آن فعالیتهای مرتبط با صنعت در تمامی شاخه هایش فعالیت های غالب به شمار می روند، بلکه اکثر افراد با روحیه عقلانی و احراز کارایی صنعتی به کار بپردازند و نهادها نیز به چنین شیوه ای اداره شوند.

ایران به عنوان کشوری که در آن چرخه های صنعت به سرعت در حال چرخیدن است از نظر صنایعی مثل هسته ای یا نانو تکنولوژی جزو برترینهای جهان به شمار می رود.  مزایایی که کشور ایران برای صنعتی شدن دارد شامل موارد زیر است:

•  وجود منابع طبیعی فراوان و عظیم در کشور : مانند نفت و گاز و …
•  تجربه نسبتاً طولانی مدت حرکت در جهت صنعتی شدن در مقایسه با دیگر کشورهای منطقه
•  وجود نیروهای انسانی جوان متخصص و پر انرژی جهت ارائه ایده هایی نو

یکی از مزایای مهم صنعتی شدن برای هر کشوری تاثیر گزاری آن بر امنیت کشور است در دیدگاه کلاسیک امنیت همیشه از برون مورد تهدید قرار می گرفته است این تهدیدات در حوزه های مختلف سیاسی، اقتصادی و اجتماعی ظاهر می شود تضادها و گسل های قومی، رقابت های ملی درون یک کشور در بسیاری از کشورهای در حال توسعه نشان داده است که برای امنیت ملی عامل داخلی به مراتب تهدید کننده تر از دشمن خارجی بوده است،

هرگونه وابستگی اقتصادی و صنعتی به بیگانگان به شکنندگی امنیت کمک می کند زیرا وابستگی نیازمند سرسپردگی و تبعیت از دیگران و به نوعی خود فروشی است که نتیجه آن تسلط اجنوی است بر مصالح و اداره ملی؛ صنعت بر امنیت داخلی نیز موثر است امنیت ذهنی و آرامش فکری مردم منوط به آن است که افراد بدون دغدغه کالا و اجناس با کیفیت یا خدمات پس از فروش ارزان، متنوع و به اندازه کافی و مورد نیاز خود را در هر زمان و مکان خریداری نمایند.

با این تفاسیر وجود و گسترش صنعت برای هر کشوری از گام های اساسی توسعه به شمار آمده و برای پیشرفت هر کشوری ضروری است. وجود صنعت در هر کشور علاوه بر بعد اقتصادی در ابعاد فرهنگی و اجتمایی نیز می تواند موجب آرامش روحی و جسمی افراد آن جامعه گردد.

توسعه صنعتی

توسعه صنعتی در ایران بخاطر بزرگ بودن دولت و ملی شدن صنایع بعد از انقلاب یا از جانب دولت مورد توصیف اغراق آمیز واقع شده یا توسط مخالفان دولت مورد قهر و بی مهری قرار گرفته است فرایندی که پیامد آشکار آن صاحب صنعت بودن نه صنعتی بودن در طی نیم قرن اخیر بوده است .

بعد از انقلاب و در طول دوران جنگ تحمیلی توسعه صنعتی در کشور دستخوش لطمات جدی شد . از ویژگیهای توسعه صنعتی در ایران تشکیل مراکز صنایع حول چند محور صنعتی است:

•  محور اصفهان-تهران
•  محور تهران-تبریز
•  محور اهواز-اصفهان
•  قطب خراسان؛

 این امر سبب شده است تا برخی از مناطق کشور خالی از صنعت شده باشد بطور کلی اگر بخواهیم ویژگیهای توسعه صنعتی ایران را در یکصد سال گذشته تحلیل کنیم آن را باید بر چهار پایه مورد بحث و بررسی قرار دهیم شکل زیر گویای این وضعیت است . صنعتی شدن به عنوان یک ابزار برای رشد سریع اقتصادی و توسعه اجتماعی کشورهای در حال توسعه محسوب می شود .

در عصر حاضر کوشش برای صنعتی کردن کشورهای در حال توسعه بصورت یکی از نهضتهای جهان درآمده است، صنعتی شدن یکی از راههای اساسی است که کشورهای در حال توسعه امید دارند که با نیل به آن به مشکلاتی مانند فقر، عدم امنیت، تراکم بیش اندازه جمعیت و مسائل نابرابری های فضایی رهایی یابند .

امروزه تمامی کشورهای توسعه یافته و درحال توسعه دریافته اند که برای پیشرفت اقتصادی و ملی خود باید به صنعت اهمیت بدهند. صنایع این امکان را به دولت ها می دهند که در بازار جهانی با یکدیگر به رقابت پرداخته و حتی از یکدیگر پیشی بگیرند.یکی از مهمترین صنایع موجود در جهان صنایع نفت و گاز هستند که کشور ایران با بهره گیری از این موهبت الهی می تواند با برنامه ریزی صحیح بر بسیاری از مشکلات اقتصادی و اجتماعی خود فائق آید.

منبع

طاهری،حسنیه(1393)، تاثـیر اسـتقرار منطـقه ویـژه اقتصـادی انـرژی پـارس بر کیـفیت زنـدگی مـردم، پایان نامه کارشناسی ارشد،تحقیقات آموزشی،دانشگاه آزاداسلامی

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید