« بیشتر تلاش می کنیم تا با ما مطمئن پژوهش کنید. »مراحل ارزشیابی
- تعیین اطلاعات لازم: ارزشیابی به اطلاعات نیاز دارد. هر قدر اطلاعات موثقتر باشد، ارزشیابی از کیفیت بهتری برخوردار خواهد بود. نباید فراموش کرد که بهعلت کثرت و وسعت اطلاعات مجبور به انتخاب هستیم. برای انتخاب به این نیاز داریم که ماهیت موضوع ارزشیابی را بهخوبی بشناسیم و ضرورتها را تشخیص دهیم. مثلاً باید معلوم کنیم که آیا قصد داریم همه عوامل و مؤلفههای برنامه درسی را ارزشیابی کنیم؟ آیا در هر یک از عناصر برنامه درسی به جنبهها و نکات خاصی توجه داریم؟ بهطور کلی وسعت و حدود قضاوتهای خود را باید تعیین کنیم، تا بتوانیم اطلاعات ضروری را گردآوری کنیم و از گردآوری اطلاعات وسیع بیفایده صرفنظر نماییم.
- جمعآوری اطلاعات: اینکار از طریق پرسشنامه، مصاحبه یا روشهای مربوط انجام میشود. دربارهی عناصر مختلف برنامه درسی داوری میشود تا نسبت به اصلاح، تکمیل و یا تغییر آنها اقدام شود. اینکار در دو سطح و از طریق ارزشیابی تکوینی و ارزشیابی تراکمی انجام میگیرد. در ارزشیابی برنامه درسی اطلاعات مربوط به اهداف برنامه درسی، محتوای برنامه درسی، روشهای یاددهی-یادگیری، امکانات اجرایی برنامه، اعلام حمایت یا مخالفت با برنامه و ارزشیابی پیشرفت تحصیلی جمعآوری میشود.
- تجزیهوتحلیل: آنچه از ارزشیابی در مرحله گردآوری اطلاعات بهدست میآید، اطلاعات خام است و باید تجزیه و تحلیل شود و به اطلاعات قابل استفاده و کاربردی تبدیل گردد. سؤالاتی که در طرح ارزشیابی منظور نشده، در تبدیل اطلاعات خام به اطلاعات مفید و قابل استفاده میتواند مؤثر باشد.
- نتیجهگیری و قضاوت: پس از دستیابی به اطلاعات مفید، داوری دربارهی ابعاد مختلف برنامه مطرح میشود. داوری، صدور حکم در مطلوب بودن یا نبودن عناصر برنامه است و با توجه به هر بخش از اطلاعات میتوان دربارهی بعدی از اهداف قضاوت کرد. قابل ذکر است که هر قدر اطلاعات بهنحو بهتری تجزیه و تحلیل و طبقهبندی شود، قضاوت آسانتر انجام میپذیرد.
- گزارش نتایج ارزشیابی: پس از انجام همهی مراحل، گزارش نهایی تنظیم میشود و به تصمیمگیرندگان و مخاطبان ارزشیابی ارائه میگردد. ممکن است لازم باشد به تناسب نیازهای مخاطبان گزارشهای متعدد با حجم کم تهیه گردد. برنامهریزان عمدتاً به اطلاعات و گزارشهای مربوط به عناصر اصلی برنامه شامل اهداف، محتوا، روش و ارزشیابی نیاز دارند.
- تصمیمگیری و اقدام: وظیفه گروه ارزشیابی ارائه گزارش نهایی به مسئولین است، تا با بررسی گزارش، اصلاحات لازم را در بخشهای مختلف بهعمل آورند. هر قدر مسئولین از بصیرت و باور آموزش برخوردار باشند، حساسیت و علاقه بیشتری به اعمال نتایج ارزشیابی در برنامه درسی نشان میدهند .
رویکرد پیشنهادی که میتواند مبنای طراحی برنامه درسی تربیت معلم فکور قرار گیرد، رویکردی عام است که با تمرکز بر پرورش کیفیت ادراک معلمان، بخصوص ادراک زیبایی شناختی آنان، صبغهای هنری پیدا نموده است، امتیاز این رویکرد نسبت به سایر رویکردها، همان عام بودن آن است که با توجه به نیازها و اهداف معلمان و دورهها، و مراحل مختلف فعالیت آنان، میتواند برای تحقق سطوح گوناگون تدریس فکورانه مورد استفاده قرار گیرد.
با اتخاذ این رویکرد عام و فراگیر، لازم بود که چارچوب مفهومی (نظری) برنامه درسی مبتنی بر این رویکرد نیز مشخص شود، در نتیجه روان شناسی وجودگرای ادراکی، رویکرد یاددهی- یادگیری ساخت و سازگرایی،کارورزی فکورانه،توجه به تربیت هنری، بعنوان اضلاع چارچوب نظری برنامهدرسی تربیت معلم فکورتعیین شدند.
براین مبناویژگیهای رویکردمطلوب برای پرورش معلمان بشرح زیر است:
ویژگیهای رویکرد مطلوب
1-عام است: یعنی به گونهای است که با پرورش قابلیتهای اساسی و عام در افراد، آنها را قادر میسازد تا بتوانند با استعانت از این قابلیتها به سطوح گوناگون تأمل دست پیدا نمایند. این ویژگی باعث خواهد شد تا این رویکرد، فراگیر نه یک رویکرد التقاطی، تمامی رویکردهای تدریس فکورانه را در برگیرد.
2-مبتنی بر ادراک است: این رویکرد برای پرورش نحوهی ادراک دانشجو معلمان، با تأکید بر روان شناسی ادراکی و رویکرد یاددهی–یادگیری سازندهگرایی بعنوان مبنای طراحی برنامهی درسی تربیت معلم فکور، این نکته را نیز مدنظر قرار میدهد که در روند پرورش معلمان، اهداف و مراحل گوناگونی وجود دارد که استفاده از سایر مکاتب روان شناسی و رویکردهای یاددهی–یادگیری را ناگزیر میسازد.
3-این رویکرد مبتنی بر پرورش هنرمندی حرفهای در معلمان است و با تأکید بر جنبهی هنری تدریس فکورانه برای تحقق این هنر، بر دو بعد اساسی تأکید دارد که باید مبنای طراحی برنامه درسی تربیت معلم فکور قرار گیرند:
- هنر حرفهای یعنی هنر چارچوببندی مسئله. هنر اجرا و هنر بداههپردازی چه بعنوان واسطهای برای بهکارگیری علوم کاربردی و تکنیک در عمل به کار گرفته شود و چه بعنوان هنر خلق قوانین جدید، راهکارهای ابتکاری و دانش جدید، در موقعیتهای غیر منتظره عمل نماید، درتأمل در عمل تبلور یافته است، که نوعی گفتوگوی فکورانه با موقعیت است که بعنوان ویژگی عام کارگزاران فکوردرصلاحیت حرفهای آنان نقش اساسی بازی میکند.رویکرد پیشنهادی که از طریق یادگیری بوسیلهی انجام دادن و عمل همراه با تأمل و کارورزی فکورانه میتوان این صلاحیت، هنرمندی و یاقابلیت عام را در معلمان محقق ساخت.
- ادراک عمیق و متکثر. خلاقیت برای چارچوببندی مسائل از منظرههای گوناگون و ارائهی راهحلهای خلاقانه برای آنها و قدرت قضاوت، از قابلیتهای عام مورد نیاز برای تدریس فکورانه میباشد. رویکرد پیشنهادی از طریق تقویت ادراک زیبایی شناختی و توجه به تربیت هنری دانشجو معلمان موجب رشد این قابلیت عام در آنها خواهد شد. با توجه به نتایج این پژوهش پیشنهاد میگردد:
- برنامههای درسی تربیت معلم بهنحوی طراحی شود که دانشجویان از بدو تحصیل، با حضور در مدارس و با کارورزی فکورانه بتوانند دانش دریافت شده را درمحیط واقعی کلاس درس اجرا نموده وبروی آن تأمل نمایند.
- برنامههای درسی تربیت معلم، به منظور ایجاد ادراک زیبایی شناختی و گسترش دایرهای ادراکات، همچنین رشد خلاقیت و نیروی قضاوت در دانشجویان، توجه ویژهای نماید و هنر بعنوان فرا برنامه بر تمامی اجزای برنامه درسی تربیت معلم احاطه داشته باشد.
- برنامه درسی تربیت معلم تلاش خود را بر گسترش ادراکات دانشجویان قرار داده و با توجه به اهمیت خود پنداری بر همهی نمودهای زندگی شخصی و حرفهای فرد، به دانشجویان کمک نماید تا نحوهی نگرش به خویشتن را بعنوان یک معلم در جهت مثبت تغییر دهند و به تبع آن نسبت به حرفهی معلمی نیز نگرش مثبت داشته باشند.
- برنامههای درسی تربیت معلم باید در ارزشیابیها، ضمن تأکید بر خودارزیابی توسط دانشجویان، سنجش فرآیند تأمل را در موقعیتهای عملی و در جریان کارورزی بهمنظور تعیین میزان پایبندی آنها به تأمل، بعنوان هدف اساسی تربیت معلم مورد توجه ویژه قرار دهند.
منبع
سنچولی،محمود(1394)، ارزشیابی برنامه درسی دانشگاه فرهنگیان،پایان نامه کارشناسی ارشد،علوم تربیتی مدیریت آموزشی، دانشگاه سیستان بلوچستان
ازفروشگاه بوبوک دیدن نمایید
دیدگاهی بنویسید