مدل‌هاي پنج عاملي شخصيت

اين مدل توافقي است ميان روانشناسان صفات، که پنج بعد يا عامل اصلي در توصيف همه صفات شخصيت وجود دارد. اين پنج بعد گسترده و دو قطبي پنج عامل بزرگ  خوانده مي‌شوند و اين بزرگي نه به دليل عظمت آن‌ها، بلکه به دليل گستردگی و انتزاعي بودن آن هاست  .اين مدل از سوي دو روانشناس ايالات متحده به نام کاستا و مک گري، در اواخر دهه 80 ميلادي ارائه شد و در اوايل دهه 90 مورد ارزيابي مجدد قرار گرفت. زير بناي اين نظريه در درجه اول کارهاي آيزنک بود. ماتيوز   و ديري ،  اشاره دارند که اين نظريه از جهاتي داراي پايه‌هاي منطق کلامي، و از زوايايی داراي زيربناي آماري است .

پنج عامل اصلي يا بزرگ عبارتند از: روان آزرده خويي (N)، برونگرايي (E)، پذيرا بودن به تجربه (Q)، سازگاري (A) و مسئوليت پذيري (C). از بين اين عوامل، دو عامل برونگرايي و سازگاري به صفات شخصيتي داراي ماهيتي بين فردي است و عامل مسئوليت پذيري، صفات رفتاري هدف گرا و نيز کنترل تکانه‌ها به شکل جامعه پسند را در بر مي‌گيرد. عامل روان آزرده خويي به پايداري هيجاني در برابر گستره اي از هيجانات منفي مانند غم، تحريک پذيري، تنش عصبي و غيره مربوط مي‌شود. در نهايت عامل پذيرا بودن به تجارب به گستردگي، عمق و پيچيدگي وجوه فکري و تجربيات فرد مربوط است .

بسياري از تحقيقات در زبان‌هاي مختلف و با ابزارها و نمونه‌هاي متفاوت، بنيادي بودن اين پنج عامل را تاييد کرده‌اند. هر کدام از اين عامل‌ها يک بعد هستند نه يک گونه يا نوع  مانند تيپ‌هاي شخصيت، بدين معنا که تفاوت افراد در هر بعد و مولفه، تفاوت کمي و درجاتي است.

منبع

محمدی،سیمین(1391)،بررسی میزان رضایت زناشویی وویژگی های شخصیتی ازدواج زنان قبل از17سالگی وبعداز 25سالگی ، پایان نامه کارشناسی ارشد،روانشناسی عمومی،آموزشهای نیمه حضوری پردیس علامه طباطبایی

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید