« بیشتر تلاش می کنیم تا با ما مطمئن پژوهش کنید. »مبانی نظری اخلاق حرفه‌ای در اسلام
الگوهای رفتاری در سطح نهادها و سازمان‌های اجتماعی، وحدت‌بخش جامعة دینی است. تعریف كلی الگوهای اخلاقی و رفتار ارتباطی، مسئولیت‌پذیری در برابر حقوق افراد است. جامعة دینی از حیث تعامل سازمان‌ها و نهادهای اجتماعی در آن و نیز از نظر رفتار ارتباطی افراد، متضمن مسائل فراوانی است. این مسائل از تعیّن دینی چنین جوامعی سر برمی‌آورند و با تعیین دینی نیز باید پاسخ یابند. اخلاق، سامان‌دهندة رفتار ارتباطی در مقیاس فرد، سازمان، جامعه و روابط جهانی است.
رفتار ارتباطی درون‌شخصی و برون شخصی فرد در زندگی شخصی و زندگی شغلی، از طریق اخلاق سامان و انسجام می‌یابد. همچنین رفتار ارتباطی سازمان با محیط و نیز تعامل نهادهای اجتماعی با یكدیگر، در دو سطح ملی و جهانی، بر مبنای اخلاق قوام می‌یابد. برای تعیین مؤلفه‌های کاربردی اخلاق حرفه‌ای(اسلامی)، می‌توان از اصول راهبردی اخلاق حرفه‌ای در اسلام استفاده کرد؛ اصول راهبردی اصلی (در اسلام) عبارت‌اند از: احترام اصیل و نامشروط به انسان‌ها، رعایت آزادی انسان‌ها، برقراری عدالت در مورد انسان‌ها، امانت‌ورزی در رفتار و بینش شخصی.
اخلاق حرفه‌ای در نظام اداری جمهوری اسلامی باید هویت اسلامی داشته باشد و مبتنی بر اخلاق اسلامی شكل بگیرد. برای داشتن هویت اسلامی اخلاق حرفه‌ای در كشورمان، به چهار دلیل می‌توان اشاره كرد: الف) از لحاظ فرهنگی به دلیل وابستگی تودة مردم كشورمان به نظام عقیدتی اسلام؛ ب) از لحاظ دینی به دلیل جداناپذیری اخلاق از دین در متن دین اسلام؛ ج) نیاز به پویایی درون فرهنگ اسلامی با توجه به مواجهة آن با چالش جهانی‌شدن؛ د) از لحاظ نظام حكومتی، الزام به حكومت دین‌مدار در نظام حكومت دینی و از لحاظ قانونی، به تأكید قانون اساسی ـ در اصل هشتم ـ بر تصویب قوانین اسلامی در كشور.
نظام اخلاق اسلامی به گونه‌ای است كه با اخلاق حرفه‌ای در هم آمیخته و تفكیك‌ناپذیر است؛ زیرا در این نظام ملاك نهایی و نهایت سعادت بشری، الله است و انسان در مقام خلیفه و جانشین الهی در زمین، محور توجهات اخلاقی است؛ بدین معنا كه خشنودی انسان و خدمت به او موجب رضایت و تقرب به خداوند می‌شود؛ از این‌رو، نظام اخلاق اسلامی با توجه به ملاك نهایی، در صدد است با ارائه دستورالعمل‌ها و آیین‌نامه‌های اخلاقی در سطح حرفه و زندگی اجتماعی و همچنین با در نظر گرفتن پیشرفت‌های مادی در جهت بهبود زندگی انسان‌ها، زمینة سعادت و كمال حقیقی بشر را فراهم آورد.
دربارة مورد اخیر باید گفت در اخلاق حرفه‌ای اسلامی، ملاك نهایی اخلاق همانا خواست خداوند ـ خیر مطلق ـ است. مهم‌ترین اصول راهبردی كه می‌توانند منشأ شكل‌گیری مؤلفه‌های كاربردی اخلاق حرفه‌ای (اسلامی) شوند، عبارت‌اند از: الف) كرامت انسانی؛ ب) آزادی فردی؛ ج) عدالت اجتماعی در مفهوم عام قرار دادن هر امری در جایگاه شایسته آن؛ د) امانت‌ورزی در دو سطح امانت‌داری و بینش در این بین، اصل چهارم مهم‌ترین اصل (اصل‌الاصول) است. مفهوم امانت‌داری در کسب‌وکار، قابل تجزیه به سه پرسش است:
1-چه چیزی در کسب‌وکار مورد امانت قرار می‌گیرد؟ 2. مراد از امانت‌داری در قبال آن امور چیست؟ 3. صاحبان امانت کیستند؟ البته امانت‌داری در حرفه نمی‌تواند به معنای عدم تصرف باشد؛ زیرا تصرف و به‌کارگیری مقوم کسب‌وکار است؛ بلکه تصرف در حرفه دو گونه است: امانت‌دارانه و غیرامانتدارانه. در این زمینه تصرف امانت‌دارانه استفاده بهینه و شایسته است. ضامن امانت‌داری در نگرش اسلامی این بینش است که عالم همه محضر خداست. با این نگاه، فرد با بصیرت ایمانی به امانت‌نگری در جهان هستی می‌رسد و همه چیز از جمله خود را امانت خداوند می‌داند. پس در مواجهه با همه چیز و در استفاده از همة امور، راه امانت‌داری را می‌پیماید و چنین حزم و احتیاطی تقوا است. اصول منشور اخلاقی در اسلام، در همة حرفه‌ها مشترك است؛ ولی تفاوت حرفه‌ها در فروع است. بدین ترتیب، اصولی را كه از منابع اسلامی به دست می‌آید، می‌توان در تمامی حرفه‌ها جاری ساخت. پس باید اخلاق اداری و سازمانی جزو برنامه‌های آموزش در سازمان قرار گیرد.
منبع
عباسی، نریمان(1397)، طراحی و تببین مولفه های اخلاق حرفه ای(مورد مطالعه: دبیران آموزش و پرورش استان آذربایجان غربی)، پایان نامه دکتری مدیریت آموزشی، دانشگاه ارومیه.
از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید
دیدگاهی بنویسید