مبانی رفتار سازمانی

مبانی رفتار سازمانی را در سه بعد (فردی، گروهی و سازمانی) مورد بررسی قرار می‌دهند که هر یک از این ابعاد دارای عواملی هستند که اجزای متشکل رفتار محسوب می‌گردند.

بعد فردی شامل عواملی است از قبیل شخصیت، توانایی، انگیزش، یادگیری، ادراک و بسیاری عوامل دیگر که در ارتباط و تعامل با یکدیگر سبب بروز رفتار فرد در سازمان می‌شوند. این عوامل در ابتدا به همراه وی وارد سازمان می‌شوند ولی به همین صورت باقی نمی مانند. حضور فرد در گروه سبب می‌شود وی رفتاری متفاوت از حالت فردی از خود بروز دهد زیرا عوامل دیگری مثل قدرت، سیاست، ارتباطات بین افراد در سازمان، ویژگیهای گروهی که فرد در آن کار می‌کند از قبیل اندازه و موقعیت گروه، تعارضاتی که بین افراد و گروهها در سازمان رخ می‌دهد و تأثیری که رهبری بر رفتار اعضای گروه می‌تواند داشته باشد نیز بر عوامل بعد فردی تأثیر گذارند. از طرف دیگر افراد و گروهها در سازمان به تنهایی کار نمی‌کنند. آنها به صورت رسمی در ساختار سازمانی عمل کرده و از تکنولوژی و استراتژهای سازمانی برای رسیدن به اهداف استفاده کرده  و از طرف دیگر ویژگیهای شغلی که در آن انجام وظیفه می‌کنند و نیز فرهنگی که بر گرفته از ارزشهای مشترک بین افراد است و جو حاصل از ادراکات آنها نسبت به سازمان و همکاران دیگر و رابطه سازمان با محیط آن و تأثیری که ویژگیهای محیطی دارد در بعد سازمانی بر رفتار گروهی و فردی آنها به صورت اجتناب ناپذیری تأثیر گذار است.

بنابراین تمامی ابعاد و عوامل مربوط به رفتار سازمانی در سه سطح مطرح شده با یکدیگر ارتباط و بر یکدیگر تأثیر دارند. از جمله اینکه در بعد فردی به عنوان مثال شخصیت افراد در چگونگی ادراک آنها در برابر محیط تأثیر دارد. از طرفی شخصیت مجموعه ای از ارزشهاست که رفتار فرد را در تعامل با دیگران تحت تأثیر قرار. هوش در متون نوعی توانایی ارزیابی می‌شود که فرد بر اساس آن با مسائل کنار می‌آید ولی از طرف دیگر هوش در انگیزش، انتخاب رهبری، تعارض بین افراد، نگرش های کاری و رفتارهای مخرب در سر کار تأثیر گذارند. از جمله موارد تأثیرگذار توانایی فرد در سازمان در طراحی شغلی است که فرد در آینده قرار است عهده دار آن شود. ارزشها و شخصیت نیز باهم در ارتباطند ولی به هم شبیه نیستند . از طرف دیگر ارزشها با تأثیر بر نگرش افراد رفتار آنها را تحت تأثیر قرار می‌دهد .  ادراک افراد نیز تحت تأثیر توانایی و شخصیت آنها، یادگیری، هوش، انگیزش، ویا سیاستها و روشهاو ساختارهای سازمانی است. یادگیری به علاوه بر نگرش افراد تأثیر می‌گذارد. کاربردیترین زوایای انگیزش در طراحی شغل مورد استفاده قرار می‌گیرد.

در بعد گروهی محققان عقیده دارند که برخی عوامل نظیر رهبری در ارتباط با ساختار سازمانی، فرهنگ، انگیزش و ارتباطات سازمانی قابل بررسی هستند. از طرفی نوع ساختار سازمانی به وسیله ارتباطات بین افراد و محیط سازمانی تعیین می‌شود . قدرت، سیاست و تضادهای سازمانی از جمله مواردی هستند که که به یکدیگر وابسته می‌باشند به این صورت که رفتار سیاسی ابزاری است که افراد به وسیله آن سعی دارند از قدرت استفاده کرده و این سبب بوجود آمدن نزاعهای سیاسی می‌شود که نتیجه آن پدیدار شدن تعارض در عمل است . گروتارت و همکاران ابعاد سرمایه اجتماعی را ارتباطات و عمل سیاسی می‌دانند. واتسن نیز از رابطه بین سرمایه و کیفیت ساختار روابط سخن به میان می‌آورد. از نظر وی بعد ساختاری در رابطه با ساختارها و فرایندهای مدیریتی و بعد کیفیت مشتمل بر پدیده هایی نظیر ارزش ها، نگرش ها، تعهدات، مشارکت و اعتماد است.

در بعد سازمانی هم‌چنین ساختار به تبیین وظایف، مسئولیتها، نقش های کاری و روابط و کانالهای ارتباطی می‌پردازد .از طرفی افرادی نظیر هال  و مولینز  باور دارند که ساختار سازمانی صحنه ای است که از طریق آن قدرت به مرحله اجرا در می‌آید و با تأثیر بر نگرش افراد بر رفتار آنها تأثیر می‌گذارد و با کاهش ابهام در ارتباطات سازمانی نیز تأثیر گذار است). از آنجایی که اهداف سازمانی از استراتژی سازمان نشأت می‌گیرد استراتژی سازمان باید ساختار را تعقیب کند تا از طریق آن به هدف مورد نظر دست یابد . از طرف دیگر ساختار سازمانی با تکنولوژی به کار رفته در آن ارتباط عمیقی دارد. زیرا آنچه تکنولوژیهای استفاده شده در سازمانهای مختلف را تعیین می‌کند درجه یکنواختی وظایف است. فرهنگ سازمان نیز شامل نگرش ها و ارزشهای مشترکی است که در بین افراد سازمان مورد قبول هستند که به صورت قوانین وسیاستهای سازمانی در آمده و به طور متقابل بر ارزشها و نگرشای افراد تازه وارد به سازمان تأثیر گذار است. به‌علاوه جو سازمانی از مفاهیم مرتبط با فرهنگ سازمانی است که می‌توان آن را از طریق ساختار سازمانی و ارتباط بین افراد در سازمان تعیین کرد که غالباً بیانگر نگرش ها، ادراکات و رفتار اعضای سازمان است. و بالاخره سازمان با تعیین ساختار خود کیفیت تعاملات خود با محیط را رقم می‌زند و بدین وسیله اسباب بقا و پیشرفت خود را در جامعه فراهم می‌آورد.

منبع

دهقان هراتی، فرزانه(1392)، تحلیل مقایسه ای مبانی رفتار سازمانی، پایان نامه ی کارشناسی ارشد، مدیریت آموزشی، دانشگاه شیراز

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید