ماهیت و تعریف توجه  

توجه وسیله‌ای است که با آن میزان محدودی از اطلاعات را از میان حجم عظیم اطلاعات، به صورت فعال پردازش می‌کنیم.

توجه شامل دو نوع فرایند است :

• هشیار(فرایندهای کنترل شده)
• تحت کنترل هشیارانه، ارادی و نیازمند تلاش.
• به صورت متوالی یکی پس از دیگری انجام می‌گیرند.
• نیاز به زمان بیشتر برای پردازش و نسبتاً «آهسته»
• غیر هشیار(فرایندهای خودکار)
• در بر گیرنده هیچ کنترل هشیارانه‌ای نیستند.
• به صورت همزمان انجام می‌گیرند.
• نیاز به زمان کمتر برای پردازش و نسبتاً سریع.

فرایند خودکارسازی سه ویژگی مهم دارد که عبارتند از هشیاری پنهان، غیرارادی، منابع توجه محدود.

توجه و هشیاری دو مجموعه تقریباً همپوش را تشکیل می‌دهند، اما توجه نمی‌تواند همان هشیارانه باشد زیرا برخی از پردازش‌های فعال اطلاعات حسی، اطلاعات یاد سپرده شده و اطلاعات شناختی ناشی از توجه است، بدون اینکه از آنها آگاهی هشیار داشته باشیم.

خودکارسازی در نتیجه تمرین رخ می‌دهد. فعالیت‌های خیلی تمرین شده می‌توانند خودکار شوند .

دو نظریه خودکارسازی:

1.در جریان تمرین، اجزای مراحل مختلف کارآمدتر می‌شود. کل فرایند به جای مجموعه‌ای از مراحل منفرد و مجزا به صورت رویه‌ای شدیداً یکپارچه در می‌آیند.

2.نظریه موردی لوگان ، به تدریج دانش مربوط به پاسخ‌های خاص به محرک‌های خاص روی هم انباشته می‌شوند.

اطلاعاتی که در دسترس پردازش شناختی ما قرار دارد، ولی در حال حاضر خارج از آگاهی هشیار ماست، در سطح پیش هشیار آگاهی ما وجود دارد. اطلاعات پیش هشیار شامل محفوظات ذخیره شده‌ای است که از آنها در یک زمان معین استفاده نمی‌کنیم، ولی در وقت نیاز می‌توانیم آنها را فرا بخوانیم.

آماده سازی زمانی اتفاق می‌افتد که بازشناسی محرک معینی، تحت تاثیر ارائه پیشین همان محرک یا محرک شبیه آن قرار می‌گیرد.

اغلب آماده سازی‌ها مثبت‌اند. ارائه پیشین محرک، بازشناسی بعدی آن را تسهیل می‌کند. اما آماده سازی ممکن است در مواردی منفی نیز باشد و مانع بازشناسی بعدی شود .

اشتباهات انسان را می‌توان به دو دسته تقسیم کرد:

1. خطا: اشتباه در انتخاب یک شی یا مشخص ساختن وسیله دستیابی به آن. در برگیرنده اشتباه‌های مربوط به فرایندهای قصد شده و کنترل شده.
2. سهو: اشتباه در بکار بستن وسیله مورد نظر برای رسیدن به هدف. در برگیرنده اشتباه‌های مربوط به فرایندهای خودکار.

زوج‌های بسیار مفید فرایند خودکار، خوگیری و متضاد مکمل آن، رفع خوگیری می‌باشند.

خوگیری شامل عادت کردن به محرکی خاص است به نحوی که به تدریج کمتر و کمتر به آن توجه می‌کنیم. در خو گیری نیازی به تلاش هشیار و منابع توجه نداریم.

عوامل تأثیرگذار بر خوگیری: میزان تغییرات درونی محرک در طول زمان، انگیختگی ذهنی.

ویلیام جیمز، بین حالات فعال و منفعل توجه تمایزی قائل شد.توجه در زمانی فعال است که به واسطه انتظارات یا اهداف فرد به روش از بالا به پایین کنترل می‌شود ولی در زمانی منفعل است که به واسطه محرک‌های خارجی : چون،یک صدای بلند به روش پاین به بالا کنترل می‌گردد.

منبع

برقی ایرانی،زیبا(1392)، اثر بخشی شناخت_رفتار درمانگری سالمندی(CBTO)بربهبود نشانه­های مرضی، همبسته­های شناختی،پایان نامه کارشناسی ارشد،روانشناسی عمومی،دانشگاه پیام نور

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید