عوامل موثر بر عملکرد تحصیلی کدامند ؟  

ناکافی بودن امکانات داخل خانه

فراهم کردن امکاناتی از قبیل میز و صندلی و اتاق مخصوص برای خانواده هایی که در یک اتاق زندگی می کنند بسی دشوار است برخی از دانش آموزان جای مناسبی برای درس خواندن در خانه ندارند و مجبور می شوند برای پیدا کردن مکانی آرام و بی سروصدا برای مطالعه به کتابخانه یا مدرسه بروند بیرون رفتن دانش آموزان از خانه به هر سنی که باشد ممکن است مشکلاتی را برای آنان و خانواده هایشان بوجود آورد.برخی از دانش آموزان عادت دارند شب ها مطالعه کنند.شلوغ بودن خانه و نداشتن امکانات باعث می شود که آنان نتواند به خوبی از عهده انجام تکالیف خود برآیند و در نتیجه دچار افت تحصیلی شوند.بنابرانی فراهم کردن امکانات می تواند در پیشرفت تحصیلی فرد تاثیر بسزایی داشته باشد

فقر اقتصادی

فقر اقتصادی خانواده توان اولیا را در تامین بهداشت، خوراک و پوشاک،کتب و وسایل کمک آموزشی به صفر می رساند.این چنین مشکلاتی باعث می شود دانش آموزان آمادگی لازم را برای یادگیری و فعالیت کلاسی نداشته باشند و در نتیجه انگیزه و رغبت برای یادگیری را از دست می دهد.می توان گفت که وضعیت اقتصادی و میزان درآمد خانواده نیز می تواند نقش موثری در پیشرفت تحصیلی فرد داشته باشد.چون خانواده هایی که از توان اقتصادی بالایی برخوردارند می توانند وسایل،امکانات و شرایط مناسب تری را جهت رشد فرزندان خود فراهم آورند. امروزه ثابت شده است که غنی سازی محیطی، در جنبه های مختلف رشد از قبیل رشد فیزیکی، رشداجتماعی، رشدشناختی، رشدعاطفی و رشداخلاقی تاثیر مثبتی دارد.به هر حال رفاه حال  اقتصادی اگر چه عامل مهمی در راه رشد پرورش فرد است اما برای ایجاد این رفاه، والدین نباید از جهت های دیگری به کودکان لطمه وارد کنند.

اولياء‌ نبايد نقطه مقابل مربيان قرار گيرند

كوچك شمردن معلم و نادان جلوه دادن او در ذهن كودك نسبت به مربي و كتاب ايجاد ترديد مي كند.كودك مطالب درسي را فقط به اين خاطر به ذهن نمي سپارد كه در كتاب نوشته شده است،بلكه بيشتر به اين جهت آن را قبول دارد كه از زبان ساده و شيرين معلمش مي شنوددر مواردي ممكن است والدين هنگام بازديد كتابچة درس كودك،در جواب پرسشي كه توسط معلم داده شده ترديد كنند.در چنين مواقعي بهترين راه،مراجعه به مدرسه و مطرح كردن موضوع با معلم است.معلمان از طریق اولیای مدرسه می توانند هر یک از دانش آموزان را بشناسد و با وضعیت روحی و روانی و خانوادگی با آنها رفتار کنند.اگر اولیای مدرسه در ابتدای سال استقبال خوبی از دانش آموزان داشته باشند و حتی المقدور با هدیه کردن یک شاخه گل به هر یک از دانش آموزان نگرش مثبتی در آنان ایجاد کنند،می توانند خوش بینی نسبت به مدرسه و مقدمه علاقمندی به درس و یادگیری و ایجاد پرورش میل و رغبت را در آنان به وجود آوردند.معلم باید در کلاس درس تک تک دانش آموزان را مورد توجه قرار داده و سعی کند همه دانش آموزان را بشناسد.او می تواند در تدریس از روش های متنوعی استفاده کند و با اولیای دانش آموزان و خود آنان برخوردی محبت آمیز و مثبت داشته باشد و در کارهای کلاس شاگردان را به پیشرفت و به دست آوردن اطلاعات جدید تشویق کند.

شرایط عاطفی و امنیت خانواده

 محیط خانوادگی بیش از بهره هوش کودکان، در موفقیت آنها موثر است؛ شاید بتوان گفت از مهم ترین عوامل موثر در شکل گیری نگرش دانش آموز نسبت به تحصیل، خانواده است .

شرایط اجتماعی و اقتصادی

به طور کلی، محرومیت های محیطی و کمبود محرک های رشد ذهنی و اجتماعی از عوامل مهم در افت تحصیلی کودکان و نوجوانان است. درصد قابل توجهی از دانش آموزانی که به طور جدی دچار افت تحصیلی شده اند، بعضا ناگزیر در مدارس استثنایی مشغول به تحصیل می شوند و از عقب ماندگان فرهنگی به شمار می آیند. کودکانی که متعلق به خانواده هایی هستند که از نظر اقتصادی و اجتماعی فوق العاده پایین بوده، تواما با فقر اقتصادی و فرهنگی ماجه اند و انگیزه تحصیلی بسیار اندک برخوردارند.

تحصیلات و سطح فرهنگ خانواده

سطح تحصیلات و فرهنگ خانواده به اشکال مختلف در پیشرفت تحصیلی با افت تحصیلی تاثیر می گذارند. پایین بودن سطح تحصیلات و فرهنگ خانواده در درجه اول سبب می شود که خانواده نتواند کمک‌های درسی لازم به دانش آموز نموده و در حل مشکلات درسی آنها را یاری کند .

تعداد اعضای خانواده

خانواده نخستین نظام و نهاد عمومی و جهانی است که برای رفع نیازمندی های حیاتی و عاطفی انسان و جامعه ضرورت تام دارد و از همه نهادهای اجتماعی مهمتر است. در این نهاد اولین و مهم ترین نقش محبت است، که از طریق خانواده در میان اعضای خود و سپس اشاعه و ترویج این روش از راه ایجاد روابط محبت آمیز و دوستی های عمیق در میان سایر افراد به وجود می آید. اما باید توجه داشت که بالا بودن تعداد افراد خانواده باعث می شود که میزان محبت والدین به کودکان کمتر شود.

اشتغال کودک

یکی از عوامل انحراف خانواده که همواره منشا انحراف توجه کودک از تحصیل می گردد، جابه جایی وظایف والدین و فرزندی است. از جمله این جابه جایی ها که ارتباط قابل توجهی با افت تحصیلی دارد اشتغال کودکان و نوجوانان است .

اشتغال مادران

بعضی مطالعات نشان داده است، که بین اشتغال مادران و پیشرفت تحصیلی فرزندان آنها رابطه وجود دارد. این رابطه در میان ذختران و پسران متفاوت است؛ به این صورت که دختران بیشتر از پسران از داشتن یک مادر شاغل بهره می برند. دخترانی که مادران شاغل دارند نسبت به دخترانی که مادرانشان شاغل نیستند از پیشرفت تحصیلی و سازگاری اجتماعی بیشتری برخوردارند.

ارتباط بین اولیاء و مربیان

از جمله عوامل مهم دیگر در پیشرفت تحصیلی دانش آموزان وجود رابطه و هماهنگی بین اولیا، معلمان و مربیان مدرسه است. با توجه به ازدیاد جمعیت دانش آموزان در کلاس چنانچه پدر و مادری مسئولیت آموزش و تربیت فرزند خود را به کلی به مدرسه واگذار نمایند و از نیازها و رسالت های تربیتی خویش غافل شوند، بدون شک نمی توانند امیدوار باشند، که فرزندشان هیچ مشکل یا کمبودی نخواهد داشت.

حاکمیت ارزشهای مادی

یکی دیگر از عوامل افت تحصیلی و عدم علاقه دانش آموز به تحصیل و درس و معلمان به کار و حرفه و بسط و گسترش ارزش های مادی و اقتصادی در جامعه است؛ وقتی دانش آموز ببیند، در جامعه ملاک برتری و تفرق افراد وضعیت اقتصادی و مالی آنها است، ممکن است مایوس و ناامید شده، ترک تحصیل نماید و یا با بی علاقگی و تحت فشار دیگران درس بخواندشاخص‌هايي كه براي شكست تحصيلي استفاده مي‌شوند عبارتند از

• مردودي در يك پايه تحصيلي
• عقب ماندگي تحصيلي در سطح دانش از قبل تعيين شده
• عقب ماندگي تحصيلي در سطح سني از قبل تعيين شده
• ترك تحصيل قبل از اتمام پايان دوره تحصيل اجباري

با توجه به تعاريف عنوان شده و شاخصهاي مطرح شده مي‌توان شكست تحصيلي را مردودي و ترك تحصيل قلمداد كرد.افت تحصيلي را به افت كمي و افت كيفي تقسيم مي‌كنند. افت كمي عبارتست از درصد دانش‌آموزان يك دوره آموزشي كه به سبب مردود شدن با ترك تحصيل توانسته‌اند آن دوره را با موفقيت بگذرانند و منظور از افت تحصيلي كيفي، نارسايي در رسيدن به هدفهاي تعيين شده و يا عدم تحقيق بخشي از اين هدفهاست. بنابراين تفاوت بين دانش و مهارت فارغ التحصيلان يك دوره آموزشي و هدفهاي تعيين شده براي اين دوره، افت كيفي را نشان مي‌دهد. معمولاً مشاهده مي‌شود كه ميزان ترك تحصيل كرده‌ها و افرادي كه مردود مي‌شوند در مقاطع تحصيلي راهنمايي و متوسطه در پسران بيشتر از دختران است و يكي از دلايل مهم آن مي‌توان اين باشد كه دختران اوقات فراغت خود را بيشتر در خانه مي‌گذرانند و فرصت و امكان سرگرمي در بيرون از منزل را كمتر از پسران دارند و بيشتر مطالعه مي‌كنند.

منبع

جوکار ، جواد (1394) ،رابطه رشد قاوت اخلاقی باخلاقیت و عملکرد تحصیلی دانش آموزان دوره متوسطه اول ارسنجان ،پایان نامه کارشناسی ارشد برنامه ریزی درسی ،دانشگاه آزاداسلامی واحد ارسنجان

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید