عوامل موثر برسلامت
عوامل ژنتيكي و فردي
بسياري از بيماريها تحت تاثير خصوصيات ژنتيكي هستند. گرچه در مورد بيماريهايي كه ظاهرا جنبه ژنتيكي ندارند نيز ممكن است خصوصيات ژنتيكي فرد زمينه مساعد كننده اي براي بيماري فراهم آورد. عوامل فردي نظير سن، جنس، شغل، طبقه اجتماعي، وضع تغذيه و ..نقش مهمي در سلامت افراد جامعه خواهد داشت .در اينجا به عنوان نمونه به شرح مختصر بعضي از عوامل فردي مؤثر بر سلامت اكتفا ميشود:
سن : بيشتر حالات مربوط به سلامت و بيماري به نحوي با سن افراد، مرتبط است. مثلاً نوع بيماريها، شدت بيماريها و مرگ و مير ناشي از آن در سنين مختلف متفاوت است و بيماريهاي قابل انتقال در سنين پايين و بيماريهاي غير قابل انتقال و مزمن در سنين بالا شيوع بيشتري دارد.
جنس : به طور كلّي گزارش بيماري در زنان و مرگ و مير در مردان بيشتر است. به دليل تفاوتهاي تشريحي، فيزيولوژيك و اجتماعي زن و مرد، نوع و شدت و فراواني بيماري در دو جنس متفاوت است. در مورد فزوني مرگ و مير جنس مذكر در تمام موارد نميتوان دليلي پيدا كرد ولي به طور كلي به نظر ميرسد كه نوع كار و حرفه و فعاليتهاي اجتماعي يكي از علل عمده اين تفاوت باشد.
شغل و طبقه اجتماعي : سلامت افراد جامعه به نحو مؤثري تحت تغيير شغل ميباشد زيرا انتخاب حرفه خاص در بسياري از موارد مستقيما فرد را در معرض عوامل بيماريزاي مربوط به آن حرفه و بيماريهاي ناشي از آن قرار ميدهد ضمن اينكه با تاثير گذاري بر سطح درآمد به صورت غير مستقيم بر طبقه اجتماعي، تغذيه، وضع مسكن و ساير فعاليتهاي فرد هم مؤثر خواهد بود كه همه آنها به نحوي در سلامت نقش دارند .
عوامل محيطي
محيط، نقش بسيار مهمي در وضعيت سلامت و بيماري خواهد داشت، زيرا از يك طرف به عنوان يك عامل جداگانه بر سلامت فرد اثر ميگذارد و از طرف ديگر روي خصوصيات فردي نظير شيوه هاي زندگي، وضعيت ايمني و خصوصيات رفتاري فرد تاثير دارد. اثر عوامل محيطي نظير آب، خاك و شرايط جغرافيايي بر سلامت نيز بر كسي پوشيده نيست و علاوه بر آن عوامل بيولوژيك محيط نظير موجودات و جانوران محيط زندگي انسان نيز نقش موثري بر سلامت افراد جامعه خواهند داشت.
محيط اجتماعي ـ اقتصادي
عوامل اقتصادي و اجتماعي از طريق اثراتي كه بر جسم و روان افراد خواهند داشت در سلامت افراد جامعه مؤثرند. شرايط زندگي، امكانات، تسهيلات آموزشي، نحوه ارتباطات، آگاهيها، وضعيت اشتغال، درآمد، امنيت و . . . همگي به طريقي بر سلامت فرد، اثرگذار هستند و از طرفي ارتباط نامناسب اجتماعي باعث افزايش عوامل استرسزا و نهايتا بيماري ميشود .
شيوه هاي زندگي مردم
نظير عادات غذايي، تحرّك و عدم تحرّك، نوع تفريحات و سرگرميها، نحوه ارتباط با ساير افراد جامعه ميتواند در سلامت افراد موثر باشد گرچه برخي از شيوه هاي زندگي در ارتباط با محيط زندگي انسان شكل ميگيرد .
وسعت و كيفيت ارائه خدمات
سياستهاي بهداشتي جامعه و نحوه ارائه خدمات نيز در سلامت افراد جامعه نقش اساسي دارد. اقدامات پيشگيري از طريق افزايش پوشش واكسيناسيون، بهسازي محيط، تامين آب آشاميدني سالم، مراقبت گروه هاي آسيب پذير جامعه مثل مادران و كودكان و نظاير آن و نيز توزيع عادلانه خدمات، نقش عمده اي در سلامت كلّي جامعه خواهد داشت. توانمند ساختن مردم براي ارتقاي سلامت خويش يكي از وظايف عمده مسئولين بهداشتي كشور است .
عوامل ديگر
عوامل متعدد ديگري در سلامت افراد جامعه نقش دارند نظير سطح سواد، وضعيت كشاورزي و تغذيه، سيستم ارتباطات و وسائل ارتباط جمعي، وضعيت جاده ها و شرايط اقتصادي اجتماعي.
شاخصهاي سلامتي جامعه
با توجه به ديدگاه هاي متفاوت نسبت به سلامتي و گسترده بودن ابعاد سلامتي و تعيين كننده هاي آن، اندازه گيري و ارزيابي سلامتي كار ساده ای نخواهد بود. لذا شاخصهاي مختلفي براي ارزيابي سلامتي، مورد استفاده قرار ميگيرد كه توافق كلّي در مورد اينكه كداميك از آنها با اهميت تر هستند وجود ندارد ولي بايد متذكر شد آن دسته از شاخصهاي سلامتي كه عيني، حساس و اختصاصي هستند براي ارزيابي سلامت مناسب تر ميباشند. اندازه گيري شاخصهاي سلامتي در موارد زير مورد استفاده قرار ميگيرد :
- ارزيابي و مقايسه وضعيت سلامت جوامع مختلف
- كمك به برنامه ريزي خدمات بهداشتي و توسعه خدمات و نيروي انساني
- اثبات مؤثر بودن فعاليتها
- مستند كردن فعاليتهاي انجام شده
شاخصهاي سلامتي جامعه بسيار گسترده هستند و شامل شاخصهاي ابتلا، مرگ و مير، باروري و نيز انواع شاخصهاي اقتصادي فرهنگي ميباشند .
منبع
الماسی،شهپر(1393)، رابطه ی بین استرس شغلی و فرسودگی شغلی با سلامت روان در بین کارکنان ادارات،پایان نامه کارشناسی ارشد،روانشناسی عمومی، دانشگاه آزاداسلامی
از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید
دیدگاهی بنویسید