عوامل مؤثر در شكلگيری هويت جمعی
با وجود همه اهميتي كه شكلگيري و تكوين هويت افراد دارد، سعي و تلاش افراد و مؤسسات مؤثر بر هويت افراد معمولاً مقرون به موفقيت نيست؛ به عنوان شاهد، ميتوان به مشكلات عديدهاي اشاره كرد كه جوامع و كشورهاي مختلف در اين زمينه با آن دست به گريباناند. در تكوين هويت نه تنها عوامل عديدهاي تأثير دارند، بلكه چگونگي تعامل اين عوامل و سازگاري، كم سازگاري يا ناسازگاري آنها ميتواند زمينه بسياري از مشكلات را به وجود آورد. عوامل شكل دهنده هويت را به شرح ذيل تقسيمبندي می شود:
- عوامل خرد مثل عوامل زيستي و رواني؛
- عوامل كلان مانند عوامل: تاريخي، فرهنگي، اجتماعي، سياسي، اقتصادي و زيست محيطي و فرآيند عمدهاي چون جهاني شدن.
از بين عوامل فوق عوامل تاريخي و فرهنگي با وجود اهميت زياد آن، به لحاظ پيچيدگي و گاه ناملموس بودن اثر آن در كشورهاي جهان سوم، كمتر مورد عنايت قرار گرفته و در نتيجه نقش زيادي در بحران هويت بهخصوص در نسل جوان داشته است. در حقيقت، ميتوان فرد را به عنوان ظرف و هويت را به عنوان مظروف در نظر گرفت كه عوامل شكلدهنده هويت بايد با روشي بسيار ظريف و پيچيده نه تنها مظروف را به ظرف منتقل كنند، بلكه آن را به شكلي عميق دروني سازند.ولي واقعيت اين است كه اين عوامل براي هويتبخشي علاوه بر ناكارآمدي دروني با عوامل ديگر نيز اغلب ناهماهنگ هستند و همچون گروه موسيقي هستند كه به جاي هماهنگي و همنوايي با هم ايجاد توازن و تعادل چيزي غير از صداي ناهنجار و دلخراش نصيب شنوندگان خود نميكنند.
در خيلي از جوامع: حكومتها ناكارآمدند، وسايل ارتباط جمعي عاري از هرگونه جاذبه و غني در تهيه برنامهاند، اغلب خانوادهها از اوليهترين اصول تعليم و تربيت بياطلاعاند و سخت درگير معشيت و تأمين نيازهاي اوليه فرزندان هستند، آموزش و پرورش به نيازهاي فردي و اجتماعي بيتوجه است، شخصيتهاي تاريخي تحت تأثير حب و بغضهاي گروهي و سياسي لجن مال شده و جوانان نسبت به تاريخ و فرهنگ كشور خود بيخبر يا بدبيناند، و فقر و بيكاري روزافزون و يأس و نااميدي نيز مزيد بر علت شده و گروههاي مرجع محلي يا ملي عاري از هرگونه جاذبه شده و نميتوانند نقش الگو را براي نسل جوان بازي كنند. روشنفكران جدا و منزوي از مردم و تغييرات سريع اجتماعي و عدم تثبيت هنجارها و ارزش هاي اجتماعي جامعه، عواملي است كه باعث ميشوند ظرف هويتي افراد نتواند براي هميشه خالي باشد. در اين صورت نيز خلأ مثل خلأ در طبيعت، جايگاهي ندارد. در چنين حالتي، جوانان طعمه مناسبي براي عوامل خارج از مرزها خواهند بود و شديداً تحت تأثير پديدههايي چون جهاني شدن قرار ميگيرند. به عبارت ديگر، امواج پديده جهاني شدن آنگاه مشكل ايجاد ميكند كه زمين زير پاي مردمان در يك شهر يا منطقه سست باشد و آنان جايگاهي نداشته باشند و ندانند كه كجا هستند و به كجا ميروند و جدا از يار و ديار و آنچه خودي است و ميتواند اسباب تعلق خاطر شود، در مسير امواج به هر طرف كشانده ميشوند و جوانان دچار عقده حقارت شده و اين باور غلط در آنها ايجاد شده كه نه تنها اكنون، بلكه در هيچ زماني كسي نبودهاند. از طرفي، امكانات اقتصادي، ارتباطي و علوم مختلف كه در اختيار دنياي مركزي و جهان اول يا صنعتي است و همچون اختاپوسي عمل ميكند كه از هر سر آن سازي كوك ميشود و به ظاهر مطلوب و مقبول مينمايد و هويت مردم جهان پيراموني را سخت در معرض تهديد قرار ميدهد.
منبع
ولدی، آمنه(1395)، بررسی تاثیر شبکه های مجاری(اینستاگرام) بر مولفه های هویت جمعی(قومی، ملی و فراملی) و شهروند حرفه ای، پایان نامه کارشناسی ارشد تکنولوژی آموزشی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمانشاه.
از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید
دیدگاهی بنویسید