عوامل مؤثر بر خلاقیت   ومولفه های آن کدامند ؟

رابرت جی . استرنبرگ و لیندا ای . اوهارا در بررسی های خود شش عامل را در خلاقیت افراد مؤثر دانسته اند :

• دانش – داشتن دانش پایه ای در زمینه ای محدود و کسب تجربه و تخصص در سالیان متمادی.
• توانایی عقلانی – توانایی ارائۀ ایدۀ خلاق از طریق تعریف مجدد و برقراری ارتباطات جدید در مسائل .
• سبک فکری – افراد خلاق عموماً در مقابل روش ارائه شده از طرف سازمان و مدیریت ارشد سبک فکری ابداعی را برمی گزینند.
• انگیزش – افراد خلاق عموماً برای به فعل درآوردن ایده های خود برانگیخته می شوند .
• شخصیت – افراد خلاق عموماً دارای ویژگی های شخصیتی مانند مُصر بودن ، مقاوم بودن در مقابل فشارهای بیرونی و داخلی و نیز مقاوم بودن در مقابل وسوسه همرنگ جماعت شدن هستند .محیط – افراد خلاق عموماً در داخل محیط های حمایتی بیشتر امکان ظهور می یابند .این محققان مشخص کردند که عمده ترین دلیل عدم کارایی برنامه های آموزش خلاقیت ، تأکید صرف این برنامه ها بر تفکر خلاق به عنوان یکی از شش منبع مؤثر در خلاقیت است ، در حالی که سایر عوامل نیز تأثیر بسزایی در موفقیت و شکست برنامه های آموزش خلاقیت ایفا می کنند .

مؤلفه های خلاقیت :وقتی از مؤلفه های خلاقیت سخن به میان می آید، منظور عناصری است که خلاقیت را می سازند ، درست نظیر قطعات مختلف یک اتومبیل که پس از پیوند شکل کامل اتومبیل را می سازند . بر این اساس خلاقیت دارای عناصر و اجزایی است که باهم خلاقیت را می سازند و بین آنها تعامل و ارتباط برقرار است

آمابلی خلاقیت را متشکل از سه عنصر می داند :

مهارت های مربوط به قلمرو یا موضوع ، مهارت های مربوط به خلاقیت و انگیزه .

• مهارت های مربوط به موضوع : این مهارت ها عبارتند از : دانش و شناخت ما نسبت به موضوع ، حقایق ، اصول و نظریات و انگاره های نهفته در آن موضوع . این مهارت ها به منزله مواد اولیه استعداد ، تجربه و آموزش در یک زمینه خاص به شمار می روند . بدیهی است تنها در صورتی در رشته ای امکان خلاقیت داریم که دربارۀ آن اطلاعاتی داشته باشیم .
• مهارت های مربوط به خلاقیت : مهارت های خلاقیت با شکستن قالب ها ، مهارت های موضوعی را در راه جدیدی به کار می گیرد . مهارت های خلاقیت با ارزش های فکری ، شکستن عادت ، تفاوت دیدن مسائل ، وسعت فکری ، به تعویق انداختن قضاوت و ارزیابی ، درک پیچیدگی و درگیر شدن با آن و غیره همراه است .
• انگیزه : یکی از عناصر اساسی و شاید مهمترین اجزاء خلاقیت ، انگیزه است . انسان بدون انگیزه درونی و بیرونی نمی تواند کار خلاقانه ای انجام دهد . تحقیقات تجربی حاکی از آن است که انگیزه درونی نقش سازنده تری در تحقق خلاقیت داشته اند . به زعم آمابیل برای پرورش خلاقیت باید به افراد کمک کنیم تا نقاطی را که انگیزه یا علایق و مهارت های آن ها با یکدیگر منطبق می شوند یعنی محل تقاطع خلاقیت خود را تشخیص دهند . این محل پر قدرتی است زیرا در این نقطه امکان خلاقیت فراهم می شود .

شعاری نژاد معتقد است خلاقیت تحت تأثیر عوامل ، توانایی های ذهنی ، معلومات ، شیوه های خاص تفکر ، ویژگی های خاص شخصیت ، انگیزش و محیط حامی از افکار خلاق است.مؤلفه های خلاقیت به سه دستۀ شناختی ، انگیزشی و شخصیتی تقسیم می شوند .

• مؤلفه های شناختی خلاقیت عبارتند از : هوش ، سیالی ، انعطاف پذیری ، ابتکار ، بسط ، ترکیب و تحلیل .-
• مؤلفه های انگیزشی خلاقیت عبارتند از : انگیزه و عاطفه .-
• مؤلفه های شخصیتی خلاقیت عبارتند از : اعتماد به نفس ، اراده مستقل ، پذیرش خطر ، پذیرش تجربه ، استقبال از ابهام و کلنجار رفتن

منبع

جوکار ، جواد (1394) ،رابطه رشد قاوت اخلاقی باخلاقیت و عملکرد تحصیلی دانش آموزان دوره متوسطه اول ارسنجان ،پایان نامه کارشناسی ارشد برنامه ریزی درسی ،دانشگاه آزاداسلامی واحد ارسنجان

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید