عوامل اجتماعی ـ فرهنگی  هویت نوجوانان

تاثیر زمینه های اجتماعی فرهنگی بر چگونگی شکل گیری هویت نوجوانان از سایر عوامل بیشتر است اریکسون، بر این مساله تاکید می کند که طرد شدن از طرف دیگران یا اجتماع ممکن است باعث شود که نوجوان نتواند در خود احساس هویت پیدا کند در دوره ی خویشتن یابی نوجوان خود را مکلف می داند تا به اهداف خاص صادقانه تعهد سپرده و به آنها وفادار بماند شاید به همین دلیل است که نوجوانان در بسیاری موارد و به عضویت در گروههای خاص، مدهای متنوع یا پیوستن به گروههای همسالان تمایل دارند نوجوانان متعلق به فرهنگهای قدیمی و نقاط دور افتاده و یا محیط های روستایی تحت تاثیر زمینه های اجتماعی فرهنگی خود هویت متناسب با شرایط محیط زندگی خود را شکل می دهند و نیز نوجوانان فرهنگهای پیچیده و باز تحت تاثیر هویت سایر افراد آن جامعه و فرهنگ هستند اهمیت نقش عوامل زمینه ساز اجتماعی آشکارتر خواهد شد در فرهنگ های قدیم تر نوجوانان از نظر شکل گیری هویت از بزرگسالان خود تقلید می کردند در فرهنگ های سنتی کنونی نیز چنین است اما در فرهنگ های جدید و باز این گونه نیست و تسلیم طلبی در شکل گیری هویت جای خود را به درگیری و جستجوگری داده است  .عوامل اجتماعی و فرهنگی نیز بر چگونگی شکل گیری هویت نوجوانان و جوانان تاثیر زیادی دارند جوانان متعلق به هر جامعه تاثیر زمینه اجتماعی و فرهنگی هویت متناسب با شرایط محیط زندگی خود را کسب می کنند . انسانهای دارای ویژگی های شخصیتی و هویت های اجتماعی و فرهنگی متفاوتی می باشند یعنی دارای خود های متفاوتی می باشند و خود آنها نیز در بر گیرنده دو بخش یعنی خود فاعلی و خود مفعولی است خود مفعولی حاصل محیطی است که فرد در ان رشد می کند که یکسان نخواهد بود چون محیط ها برای همه ی افراد یکسان نیست ژاک ارد و آنو،رفتار و واکنش انسان را در مقابل نهادها و سازمانهای مختل به سه صورت مجری ، بازیگر و خالق ترسیم کرده است بر اساس تفکر اردوآنو این سه حالت و ویژگی در تمام محیط ها قابل مشاهده بوده است .خانواده ، مدرسه ، رسانه ها شبکه دوستان و مکان های عمومی ؛  کوی و برزن ، مغازه ها و پارک ها ، سینما ، معابد و غیره , ازعواملی تاثیرگذار بر هویت اجتماعی و فرهنگی نوجوانان و جوانان و چگونگی شکل گیری این هویت ها می باشند . ولی می توان گفت در میان این عناصر خانواده اولین و بیشترین تاثیر را بر روند هویت اجتماعی و فرهنگی دارد با توجه به اینکه خانواده ها تفاوت های زیادی از نقطه نظر اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی دارند و همچنین از جهت نوع رفتار با فرزندان  فضای حاکم بر خانواده و رابطه والدین با فرزندان که به اشکال آزادی و استبدادی و یا دمکراسی می انجامد متفاوتند فرزندان از نظر شخصیت اجتماعی و هویت فرهنگی یکسان تربیت نمی شوند نگرش ها تصورات و رفتار خانواده بیشترین تاثیر را بر رفتار اجتماعی و هویت فرهنگی و اجتماعی فرزندان دارد .

تحصیلات دانشگاهی و یا فعالیتهای فرهنگی مانند : مطالعه ، مشغولیات هنری ، فعالیت های دینی و مذهبی سنتی ، از عواملی هستند که موجب می شوند که والدین فرزندان را برابر با بزرگسالان تلقی کنند و زمانی را به آنها اختصاص داده و با آنها به گفتگو بنشینند اکثر این والدین روشی بر پایه دموکراسی یا آزادی با فرزندان خود دارند نتیجه فرزندان انها بیشتر خالق و کمتر بازیگر خواهند شد و به هیچ عنوان مجری نخواهند بود البته والدینی که تحصیلات در سطح دیپلم و یا کمتر داشته باشند ولی فعالیت های فرهنگی آنان مطابق با آنچه ذکر شد آنان نیز هم فرزندانی خالق و بازیگر تربیت خواهند کرد .

والدین چه تحصیل کرده دانشگاهی چه کم سواد یا بی سواد در صورتی که فعالیت های فرهنگی یا ایدئولوژی نداشته باشند موجب می شوند تا برای فرزند خود ارزشی برابر با بزرگسالان قایل نبوده و در نتیجه زمانی را به وی اختصاص ندهند و رابطه ای بر اساس استبداد با آنها داشته باشند در نتیجه فرزندان این گونه خانواده ها غالبا مجری و تعداد کمی بازیگر می شوند .اگر جوانان در پی کسب هویت خویش به مبانی محکم و پایداری نرسند در مراحل مختلف زندگی دچار تزلزل اجتماعی می شوند در مقابل چنانچه نسل جوان از لحاظ فکر و فرهنگی مخفی باشند و پایه های محکمی برای معنای زندگی داشته باشد بی تردید مسیر ترقی و کمال برای او هموارتر خواهد شد جوانی که خلاء درونی و موضوعات سطحی و ساده در ذهنش پر کند بی تردید به دستاویزی سست چنگ زده است چرا که در صورت فقدان هر بی هویتی احساس می کند که موجودی بی ارزش شده است عوامل اجتماعی و فرهنگی جوان بر نظام فکری ورفتاری او تاثیر بسیاری می گذارد .

جامعه خانواده مراکز آموزشی و محیط اجتماعی و فرهنگی از عوامل شکل گیری هویت نوجوانان و جوانان می باشد چنانچه این نهادها به وظیفه خود در قبال اعطای شخصیت و هویت مناسب به افراد تحت پوشش خود خوب عمل کنند نتیجه اش خود باروری اجتماعی ، خود اتکایی ، خودیابی ، آزاد اندیشی ، اعتماد به نفس ، استقلال خواهی ، فقدان وابستگی ، عزت نفس رشد و توسعه و فتح قله های کمال فردی و اجتماعی می گردد . اما اگر جامعه به وظیفه ی خود در سامان دادن هویت جمعی سالم برای افراد خود نکوشد یا سستی کند نتیجه اش وابستگی ، بی هویتی ، مقلد محض بودن ، مایوس شدن ، افسردگی ، رشد و توسعه نیافتن ، احساس حقارت در مقابل بیگانگان ، عقب ماندگی ، مصرفی بار آمدن و هزار مشکل اجتماعی دیگر خواهد بود بازنگری باورهای فرهنگی ، زمینه ی تصحیح ، پالایش و تعمیق اندیشه ها را در نسل جوان مهیا می نماید هر رفتاری مبتنی بر رویکردهای خاص است و به تعبیر دیگر همان گونه زندگی می کنیم که می اندیشیم چنانچه از جهت فرهنگی متمایل به تقدم فرد بر جامعه باشد عملکرد ما نیز متضمن چنین انتخابی خواهد بود .

منبع

مونسان،زهرا(1389)، نقش دانشگاه در شکل گیری هویت دانشجویان سال آخر دانشگاه آزاد،پایان نامه

کارشناسی ارشد،مدیریت آموزشی،دانشگاه گرمسار

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید