عوارض جانبی درمان و مداخلات رفتاری

حالت تهوع و استفراغ کردن

علاوه بر درد و اضطراب مرتبط با رویه های پزشکی، بیماران اغلب مشکلاتی را در رابطه با عوارض جانبی درمان گزارش داده اند. درمان های خشن که از درمان چند وجهی نظیر جراحی، پرتو درمانی و شیمی درمانی استفاده می کنند می توانند منجر به عوارض جانبی آزارنده متعددی شوند. با انجام چندین نوبت شیمی درمانی و پرتو درمانی، غالبا بیماران خستگی، اسهال، ریزش مو و حالت تهوع پس از درمان را تجربه می کنند. بعد از شیمی درمانی های مکرر برخی از بیماران دچار حالت تهوع انتظار می شوند که عبارتند از دچار حالت تهوع شدن در هنگام انتظار برای درمان. بمانند بازتاب شرطی شده سگ های پاولوف، حالت تهوع بیماران پاسخی است به محرک های شرطی نظیر منظره اتاق معالجه که می توانند به شدت پاسخ های غیر شرطی ابراز شده به درمان واقعی باشند. اگرچه شیوع حالت تهوع و استفراغ در ادبیات با تنوع زیاد گزارش شده است، اما بیش از 71.2% کودکانی که شیمی درمانی دریافت کرده اند حالت تهوع در حین شیمی درمانی را گزارش داده اند، بیش از 76% آن ها نیز حالت تهوع مورد انتظار را گزارش کرده اند. به علاوه، 43% کودکان نیز پیش بینی استفراغ را گزارش داده اند. اگرچه داروهای ضد تهوع کاملا در درمان حالت تهوع و استفراغ در حین شیمی درمانی موفق بوده اند اما برای علائم مورد انتظار کارامد نیستند. مضافا بر اینکه، استفاده از ضد تهوع ها می تواند منجر به عوارض جانبی متعددی شود نظیر سردرد و واکنش های خارج هرمی. درکودکان کم سن، حالت تهوع و استفراغ می تواند منجر به عدم تعادل الکتریکی و کاهش وزن شود.پیچیدگی مسائل پیرامون عوارض جانبی و کیفیت زندگی درمان برخی بیماران را بسیار آزار دهنده می سازد بطوریکه موجب شود آن ها از تسلیم شدن به رژیم درمانی سر باز زنند ودر نتیجه مرگ ومیر افزایش یابد.

راهبردهای هپنوتیزم و/یا انحراف برای حالت تهوع و استفراغ کردن

مطالعات بسیاری در مورد استفاده از مداخلات درمانی نظیر هپنوتیزم، آموزش آرامسازی تدریجی عضلات، حساسیت زدایی منظم و انحراف برای کاهش حالت تهوع و استفراغ در حین انتظار برای انجام شیمی درمانی انتشار یافته اند. اکثر مطالعات بر بیماران سرطانی بزرگسال متمرکز بوده اند در حالیکه مطالعات برروی کودکان اندک است. به علاوه، مطالعات روش های رفتاری با کودکان اغلب به هپنوتیزم و/یا انحراف محدود شده و اکثرا تنها شامل یک شرکت کننده منفرد و بدون مقایسه با مداخلات گروهی بوده اند .

در گروهی از بیماران 10 تا 17 سال، هیلگارد و لی‌بارن  اثربخشی مداخلات رفتاری را در کاهش حالت تهوع و استفراغ در حین شیمی درمانی ارزیابی کردند. بسته مداخلات درمانی آن ها شامل انحراف توجه کودک از افکار مرتبط با شیمی درمانی توسط بازی کردن، تمرکز بر اشیای اتاق، داستان گویی و استفاده از آرامسازی عضلات بود. اطمینان بخشی و اطلاعات نیز ارائه می شدند. نتایج نشان داد که بعد از مداخله، کاهش هایی در فعالیت های مختل کودکان، حالت تهوع و استفراغ کردن، و مشکلات ناشی از این علائم صورت پذیرفته است. اگرچه فقدان گروه کنترل مزایای این راهبردهای رفتاری را در مقابل عوامل تعیین نشده نظیر اطمینان بخشی در برابر گذر زمان، برای ارزیابی دقیق دشوار می سازد. به رغم این محدودیت، این مطالعه کلاسیک نتایج قابل توجهی را فراهم آورده که نشان می دهند یک بسته مداخله رفتاری در کاهش عوارض جانبی درمان موثر بود است.

انحراف شناخت/تفکر از طریق بازی های ویدیویی در کنترل حالت تهوع مورد انتظار در گروهی از بیماران سرطانی 9 تا 20 سال در دو مطالعه مورد ارزیابی قرار گرفته است. در هر دو مطالعه کاهش قابل توجهی (تا  69%) در حالت تهوع برای کودکانی که دریافت کننده مداخله بودند وجود داشت. در مطالعه ای متعاقب، زلتزر و همکارن، اثربخشی نسبی مداخله هپنوتیزم را با مداخله انحراف/آرامش سازی بدون هپنوتیزم و یک گروه کنترل در کودکان 5 تا 17 سال مورد بررسی قرار دادند. نتایج آن ها نشان داد که هپنوتیزم از مداخله انحراف/آرامش سازی بدون هپنوتیزم در کاهش عوارض جانبی شیمی درمانی بهتر است.

مطالعه اخیر توسط جکنو و همکاران ، اثر بخشی هپنوتیزم و داروهای ضد تهوع را در کنترل حالت تهوع در گروهی از بیماران تازه تشخیص داده شده سرطانی 6 تا 18 سال مورد بررسی قرار داده است. نه تنها کودکان در تجربه گروهی هپنوتیزم حالت تهوع مورد انتظار کمتری را نشان دادند بلکه آن ها از داروهای ضد تهوع کمتری نیز نسبت به گروهی که دریافت کننده مراقبت های استاندارد بودند استفاده کرده و احساس نیاز به این داروها را نیز کمتر نشان دادند. یافته ها همچنین نیاز به تداوم همکاری فعال بیمار در مداخله را در جریان درمان کودک نشان دادند. در این مطالعه آثار مثبت در طول ماه اول و دوم پس از مداخله هپنوتیزم مورد پی گیری قرار گرفت اما تا ماه ششم به طول نیانجامید.

اقتباس نتیجه صریح در مورد اثربخشی نسبی هپنوتیزم در مقابل انحراف، در کنترل عوارض جانبی شیمی درمانی در کودکان دشوار است. مشکل این است که رویه ها مثلا؛  شمارش نقطه ها بر روی کراوات پدر و کامل کردن مسائل ریاضی که توسط زلتر و همکارن بکار برده شده اند کمتر از انحراف کودکان توسط بازی های کامپیوتری، رویه مورد استفاده رد و همکاران اثربخش است.

منبع

کریمپور،سحر(1392)، اثربخشی بازی درمانی مبتنی بر رویکرد شناختی رفتاری بر میزان اضطراب کودکان مبتلا به سرطان،پایان نامه کارشناسی ارشد،روانشناسی عمومی، دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی علامه طباطبایی

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید

 

اگر مطلب را می پسندید لطفا آنرا به اشتراک بگذارید.

دیدگاهی بنویسید

0