« بیشتر تلاش می کنیم تا با ما مطمئن پژوهش کنید. »عوارض بيماري ديابت
عوارض بيماري ديابت به دو نوع عوارض حاد (زودرس) و عوارض مزمن (ديررس) تقسيم‌بندي مي‌شود كه در ادامه به آنها پرداخته مي‌شود.
عوارض حاد (زودرس) ديابت
عوارض حاد يا زودرس بيماري ديابت شامل كتواسيدوز ديابتي، كوماي هيپراسمولار غير كتوني و هيپوگليسمي مي‌باشد.
كتواسيدوز ديابتي: این عارضه با سه مشخصه بیوشیمیایی کتوز، اسیدوز و هایپرگلیسمی متمایز میشود. کتواسیدوز دیابتی می‌تواند به عنوان علامت اولیه در دیابت نوع یک بارز شود ولی معمولاً در بیماران تشخیص داده شده دیابت در موقعیت‌هایی که میزان انسولین خون کمتر از نیاز بدن است ایجاد میشود، همچون فراموش کردن دوز انسولین و یا افزایش ناکافی دوز انسولین در وضعیت‌های استرس همچون بیماری و جراحي . کتواسیدوز دیابتی با علائم تنفس کاسمال، نفس با بوی کتون، تهوع و استفراغ، دهیدراتاسیون و درد شکم و یا کاهش سطح هوشیاری خود را نشان می‌دهد. درمان این وضعیت درمانی تخصصی است که معمولاً نیاز به بستری اورژانس در بخش مراقبت‌های ویژه دارد. رکن اصلی درمان، هیدراتاسیون و کنترل قند و اسیدوز است .
كوماي هيپراسمولار غير كتوني: مشخصه اصلی سندرم هیپراسمولار هیپرگلیسمیک که قبلاً شوک یا کومای هیپراوسمولار نامیده می‌شد، هایپراوسمولاریتی خون است. این وضعیت شباهت‌هایی با کتواسیدوز دیابتی دارد با این تفاوت که وجود انسولین مانع از ایجاد کتون‌ها و اسیدوز شدید میشود. در این وضعیت هیپرگلایسمی می‌تواند بسیار شدید و گاه بالای ۱۰۰۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر باشد. این وضعیت معمولاً در بیماران دیابت نوع دو دیده میشود، و معمولاً با وجود مقادیر بالای قند و نبود کتوز قابل توجه در حضور سایر علایم بالینی تشخیص داده میشود .
در این بیماران دهیدراتاسیون شدیدتر است و متناسب با افزایش اوسمولاریته پلاسما، سطح هوشیاری کاهش پیدا می‌کند. در این عارضه علایم عصبی شامل تشنج و وضعیتی شبیه سکته مغزی مشاهده میشود که با تصحیح اوسمولاریتی بهبود می‌یابد. درمان این وضعیت مرگبار باید تهاجمی باشد و شامل تجویز مایعات و انسولین است.
هیپوگلیسمی: هيپوگليسمي یا افت گلوکز خون شامل افت قند به مقادیر کمتر از مقادیر طبیعی (3/3 میلی مول در لیتر) که در واقع عارضه ناشی از داروهای کاهش دهنده قند خون است. این عارضه می‌تواند در پی افزایش مصرف گلوکز در موقعیت‌هایی همچون ورزش زیاده از حد، کمبود دریافت غذایی و یا مصرف مشروبات الکلی ایجاد شود، این وضعیت می‌تواند شدید باشد و به کما یا تشنج منجر شود. وجود احتمال بروز این عارضه پایین آوردن انتظارات درمانی برای کنترل گلوکز خون را الزامی می‌کند. همچنین بروز آن باعث ایجاد ترس در بیمار نسبت به تکرار عارضه و بی‌توجهی به کنترل قند میشود. لذا در درمان دیابت توجه جدی میشود که از این عارضه پیشگیری شود. در صورت بروز درمان بسته به شدت علایم می‌تواند با مصرف خوراکی یا تزریقی قند و انجام اقدامات تشخیصی و تعیین قند خون صورت گیرد.
عوارض مزمن (ديررس) ديابت
نفروپاتی دیابتی و بیماری‌های کلیه: بیماری‌های کلیه از یافته‌های شایع در دیابتی‌ها است. حدود نیمی از بیماران دیابتی در طول عمر خود علائم صدمه کلیوی را نشان می‌دهند. بیماری کلیه عارضه جدی است که می‌تواند منجر به کاهش طول و کیفیت عمر شود. نفروپاتی دیابتی شایعترین عارضه کلیوی دیابت است. نفروپاتی دیابتی به افزایش پیشرونده دفع پروتئین از ادرار (پروتئینوری) گفته میشود که در بیماران مزمن دیابتی دیده شده و منجر به کاهش عملکرد کلیه و در نهایت نارسایی کلیه میشود. عوامل خطر نفروپاتی دیابتی عبارت است از: طول مدت ابتلا به دیابت، کنترل قند ضعیف، فشار خون بالا، جنسیت مذکر، چاقی و مصرف سیگار. نفروپاتی مراحلی دارد که برای غربالگری، تشخیص و تعیین پروگنوز بیماری کاربرد دارد. در ابتدا بیماران دیابتی دفع طبیعی آلبومین دارند. در مراحل اولیه بروز نفروپاتی دفع پروتئین آلبومین در مقادیر اندک (میکروآلبومینوری) از ادرار ایجاد میشود. میزان دفع به تدریج افزایش می‌یابد تا در طی پیشرفت نفروپاتی به دفع واضح پروتئین ازادرار منجرشود.عبور از هریک از این مراحل حدودپنج سال بطول می‌انجامد. در اواخراین روند،سرعت افت عملکرد کلیه افزایش می‌یابدولذا نارسایی کلیه درمراحل آخربیماری آشکار میشود .
علاوه بر نفروپاتی دیابتی، این بیماران ممکن است سایر بیماری‌های کلیه همچون نفروپاتی ناشی از فشار خون و نفروپاتی ایسکمیک را دچار شوند. این بیماری‌ها به طور مستقل یا همزمان با نفروپاتی دیابتی اتفاق می‌افتند. بعضی مطالعات مطرح کرده‌اند که در نیمی از بیماران دیابتی دچار نارسایی کلیوی آلبومینوری وجود ندارد. این مساله اهمیت توجه به سایر ارزیابی‌های عملکرد کلیه علاوه بر آلبومین ادرار را مطرح می‌کند .
نحوه پيشگيري از اين بيماري از طريق كنترل دقيق قند خون بالا، درمان جدي فشار خون بالا، پرهيز از مصرف داروهاي نفروتوكسيك، كاهش وزن، فعاليت بدني مناسب و مستمر و محدوديت نمك و پروتئين مصرفي پيشگيري ميسر است .
نوروپاتی دیابتی: بیماران دیابتی ممکن است دچار طیف گسترده‌ای از اختلالات چندگانه اعصاب شوند که انواع اعصاب مختلف حسی و حرکتی را می‌تواند درگیر کند. این عارضه معمولاً طی ۱۰ سال از بروز بیماری در ۴۰ تا ۵۰ درصد از دیابتی‌ها مشاهده میشود. افراد مبتلا شده به دیابت نوع 1 تا پنج سال پس از بروز بیماری ممکن است دچار نوروپاتی نشوند اما در دیابت نوع 2 ممکن است این عوارض از همان ابتدا وجود داشته باشند. فاکتورهای خطری که ریسک بروز نوروپاتی را در دیابتی‌ها افزایش می‌دهند عبارتند از: افزایش میزان قند خون، افزایش تری‌گلیسیرید خون، شاخص توده بدنی بالا، مصرف سیگار و فشار خون بالا. زخم پای دیابتی تا حدود زیادی وابسته به نقص حسی ناشی از نوروپاتی دیابتی است که خود عارضه جدی است و می‌تواند منجر به قطع عضو شود. از مشکلات دیگر در نوروپاتی دیابتی دردهای نوروپاتیک است که ناشی از اختلال در اعصاب سمپاتیک است و می‌تواند مشکلات بسیاری برای بیمار و درمانگر ایجاد کند. تشخیص زودرس نوروپاتی اهمیت زیادی در پیشگیری از عارضه‌های آن دارد .
نحوه پيشگيري از اين بيماري شامل كنترل دقيق قند خون، مراقبت صحيح و مستمر پاها و تشخيص زودرس ضايعه‌هاي پا از جمله معاينه منظم پاها از نظر هر گونه تاول، بريدگي و يا خراش، اجتناب از ضربه و حرارت زياد و شستشو و خشك كردن پا و قطع مصرف دخانيات است .
رتینوپاتی دیابتی: دیابت می‌تواند باعث نابینایی شود. رتینوپاتی دیابتی شایعترین علت موارد جدید نابینایی در افراد مسن است. کاهش بینایی همچنین با عوارض دیگری شامل افتادن، شکستگی استخوان ران و افزایش چهار برابر مرگ و میر همراه است. به طور کلی رتینوپاتی دیابتی به سه شکل دیده میشود:
- ادم ماکولا (نشت عروقی منتشر و یا موضعی در ماکولا)
- تجمع پیشرونده عروقی (میکروآنوریسم، خونریزی‌های داخل شبکیه، خمیدگی عروقی، مالفورماسیون‌های عروقی يا رتینوپاتی دیابتی غیر پرولیفراتیو)
- انسداد شریانی شبکیه در مراحل آخر.
نحوه پيشگيري از اين بيماري شامل كنترل مطلوب قند خون (مهمترين عامل پيشگيري از پيشرفت رتينوپاتي)، كنترل دقيق فشار خون، جستجو و درمان زودرس تغييرات رتين (شبكيه)، جستجو و درمان زودرس كاتاركت (آب مرواريد) و جستجو و درمان زودرس گلوكوم ؛ آب سياه است .
بيماري‌هاي قلبي و عروقي: بیماران دیابتی از افزایش قابل توجه ریسک ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی آترواسکلروزی رنج می‌برند به طوري كه علت اصلی مرگ و میر در بیماران دیابتی بیماری‌های قلبی است. ۶۵ تا ۸۰ درصد از دیابتی‌ها در اثر بیماری‌های قلبی می‌میرند و این مشکلات در سنین پایین‌تری ایجاد میشود. یک سوم از سکته‌های قلبی در این بیماران بدون علایم شناخته شده سکته اتفاق می‌افتد . ريسك بيماري‌هاي قلبي و عروقي در هر دو نوع اصلی دیابت و حتی در سنین پایین افزایش یافته است. مشخص شده است که در افراد دیابتی جوان ریسک بروز سکته زودرس بیشتر از افراد سالم است .
بطور كلي، شيوع عوارض بيماري ديابت به ترتيب زير مي‌باشد:
نوروپاتي 72 درصد، افسردگي 60 درصد، افزايش فشار خون 50 درصد، رتينوپاتي 44 درصد، هيپركلسترومي 37 درصد، هيپرتري گليسيريدمي 37 درصد، بيماري ايسكميك قلبي 25 درصد، باكتريوري 17 درصد، نارسايي قلبي 12 درصد، نفروپاتي 10 درصد، كاتاراكت 5 درصد، پاي ديابتي 5/2 درصد.
منبع
شیبانی،ندا(1393)، پيش‌بيني بهزيستي روانشناختي بر اساس تاب‌آوري و اميد به زندگي دربیماران دیابتی،پایان نامه کارشناسی ارشد،روانشناسی عمومی،دانشگاه آزاداسلامی ارسنجان
از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید
دیدگاهی بنویسید