شخصیت فرد وفرسودگی ذهنی

ميان  شخصيت و ميزان استرسي كه افراد تجربه مي كنند رابطه وجود دارد . در اوايل دهه 1970 در اثر تحقيقاتي كه در اين زمينه انجام گرفت دو نوع شخصيت متضاد يعني نوع A و نوع B شناسايي شد فردي كه تا كار و شرايط كار را كنترل نكند و آن را به ميل و سليقه خود تغير ندهد آرام نمي گيرد، فردي كه دوست دارد كارش هميشه كامل و بي عيب و بهتر از همه باشد و با تلاشي بي وقفه و با رقابت بي امان با ديگران مصمم است كه به سرعت مدارج و مراتب ترقي در سازمان را بپيمايد نمونه هايي از شخصيت نوع A است.در مقابل شخصيت نوع B زياد سخت گير نيست و آرام است، موقعيت و واقيتهاي آن را راحت تر مي پذيرد و به جاي جنگيدن و در افتادن با شرايط  موجود مي كوشد در چارچوب آن وظايف خود را انجام دهد. در نتيجه شخصيت نوع B كمتر از شخصيت نوع A در معرض خطر است و كمتر دچار بيماري و از پا افتادگي  در اثر استرس زياد و فرسودکي شغلي است.بايد افزود كه علاوه بر صدماتي كه نوع A به سلامت خود وارد مي آورد اين شخصيت براي ديگران و كساني كه با او در تماس هستند نيز خطر ناك است زيرا با تنش زيادي كه وي در محيط كار به وجود مي آورد، همه را عصبي و دچار اضطراب مي كند. ويژي هاي دو نوع شخصيت A و B در جدول  صفحه بعد نشان داده شده است.ذكر اين نكته ضروري است كه كار، محيط، روابط اجتماعي در كار و انتظارات فرد از سازمان با شخصيت وي تركيب مي شود و ميزان استرسي را كه قابل تحملست وبسلامت جسمي ورواني اوصدمه نمي زندمعين مي كند.بعبارت ديگرميزان استرس قابل تحمل واينكه اصولا چه عواملي براي چه كساني ميتواند منشااسترس باشدبه تفاوت هايي بستگي داردكه ازاين لحاظ ميان افرادوجوددارد.

فرسودگي شغلي و شغل آموزگاري

روشن است كه آموزگاران شغل طاقت فرسا و در بسياري از موارد پر استرسي دارند. بار زياد كاري ،فقدان استقلال.برخوردار نبودن از احترام و توجه لازم و ارتباط اجتماعي محدود با شاگردان، برخوردار نبودن از حمايت همكاران و مديريت و زوال موقعيت اجتماعي حرفه تدریس همچنين تعداد زياد شاگردان در كلاس درس، نبود علاقه از بعضي از دانش آموزان، سرو كار داشتن با دانش آموزاني با ويژگي مشكل و پيشرفت كند بعضي دانش آموزان، نبود منابع و تجهيزات،انگيزش كم شاگرد در عملكردمدرسه، رفتار بي نظم دانش آموزان، فرصتهاي شغلي ناچيز، درآمد كم ، كمبود تجهيزات تدريس، تسهيلات ناچيز و كلاسهاي بزرگ، فشار زماني و فرجه هاي كوتاه، شناخت اجتماعي پايين از حرفه معلمي، تعارض با همكاران و سرپرستان، تغييرات سريع در مطالبات برنامه ريزان درسي و سازگاري برنامه هاي مدرسه اي با تغييرات دريك جامعه بسرعت درحال تغيير ؛ تنها پاره اي از عوامل استرس زايي هستند كه آموزگاران باآنها دست وپنجه نرم ميكنند،اين عوامل وديگرعوامل استرس زاي شغلي،بصورت مشكلات فيزيكي،عاطفي و رواني در معلمان بروز مي كنند. اگر معلمان در آغاز حرفه معلمي در ارائه خود به دانش آموزان ناتوان باشند،خستگي در آنان بيشتر بروز ميكند،( كه به احساس تهي شدن از هر گونه انرژي در ارتباط با دانش آموزان و ناتواني ازادامه كاروبرخورداري ازحالتي سرد،منفي يا عيب جو نسبت به دانش آموزمي گرددودر معلمان سبب نگرشهاي منفي و بدبينانه و خصومت آميز نسبت به شاگردان ميشودوفرداحساس ميكند كه عملكردوي همراه باموفقيت نيست ، دقيقتر اينكه، عملكرد ياموفقيت ادراكي مطرح است نه عملكرد واقعي و موفقيت واقعي.

معلمان همچنين در برابر فشار عمومي مشاغل كه در اصطلاح مشاغل  اجتماعي ناميده مي شوند آسيب پذيرترند.اين گونه مشاغل ارتباط زيادي با ديگر افراد دارند و در نتيجه، مهارتهاي اجتماعي خاص را طلب مي كنند.

فرسودگي شغلي ؛را مي توان يك بيماري شغلي تلقي كرد كه دلايل آن همانند نشانه هايش با مشاغل اجتماعي مرتبط است.

اماتصويري كلي دراين موردآشكارشده است وآن،اينست كه اگر چه شاغلان مشاغلي كه كارمردم راانجام مي دهنداغلب درمراحل اوليه علاقمند،اميدوارونگران ارباب رجوع خوديا شاگردان هستند،دير يا زود به ناچار با يك يا چند واقعيت زير روبه رو خواهند شد.

شغل،انتظارات شخص را بر آورده نمي سازد؛مثلا شاگردان علاقه كمي به تدريس اونشان ميدهند يااثربخشي تدريس كمتراز حد انتظاراوست.

وقت زيادي بايدبراي فعاليتهاي جانبي وحاشيه اي بويژه اموردفتري مانند تهيه وتصحيح اوراق امتحاني صرف مي شود.

شرايط كاري نا مطلوب است؛مثلا فشار ناشي از كمبود وقت يا كلاس هايي كه بيش از حد بزرگ اند.

درشكل ونوع ارتباط،برخوردبادانش آموزان نابرابروجوددارد. ارتباط با مديريت غير منصفانه بنظرمي رسد؛مثلاعدم دريافت حقوق،محدوديت اختيارات شغلي يابي توجهي به تلاشهایی كه شخص بواسطه آنهاخودراشايسته قدرداني  ميداند.

منبع

یزدان پناه،کیا(1393)،ارتباط سنجی ارگونومی،فرسودگی شغلی ونگرش حرفه ای معلمان،پایان نامه کارشناسی ارشد،علوم تربیتی مدیریت آموزشی،دانشکده ادبیات وعلوم انسانی شهیدباهنرکرمان

ازفروشگاه بوبوک دیدن نمایید