شباهت ها و تفاوت های خودآسیب رسانی مستقیم و غیر مستقیم  کدامند ؟

در بیشتر مواقع افرادی که مستقیماً به بدن آسیب می­زنند، سابقه سایر رفتارهای طبقه خودآسیب رسانی غیر مستقم مانند خطرجویی و عادت های نابهنجار خورد و خوراک را نیز دارند. برای مثال در مطالعه ای بر روی 34 نوجوان با سابقه خودجرحی تکرارشونده، ارزیابی انواع رفتارهای خطر جویی نشان داد که در 94٪ از این گروه از نوجوانان خودجرحی فیزیکی، 85٪ خودجرحی موقعیتی و 41٪ خودجرحی جنسی وجود دارد.همچنین در اغلب موارد، زمانیکه نوجوانان مبتلا به سوء مصرف مواد افکار خودجرحی دارند همزمان افکار مصرف مواد یا الکل را نیز تجربه می­کنند که نشان می­دهد هر دو رفتار احتمالاً دارای کارکردهای مشترکی می­باشند. یافته­های مطالعه وسیعی بر روی دانش­آموزان دبیرستان­های آمریکا نشان داده است احتمال انجام دادن رفتارهای مخل سلامتی مثل سیگار کشیدن، مصرف مواد، رفتارهای غلط و ناسازگارانه در خورد و خوراک در نوجوانانی که خودآسیب رسانی مستقیم دارند 5 برابر بیشتر از نوجوانان دیگر است . یافته­های مطالعه سلبی، ناک و کرانزلرنشان داد نوجوانانی که با انگیزه به دست آوردن تقویت مثبت، خود آسیب رسانی می­کنند در مقایسه با نوجوانان دیگری که با انگیزه­های دیگری مانند رهایی از حالت­های درون­روانی یا انگیزه­های اجتماعی خودآسیب­رسانی می­کردند به احتمال بیشتری رفتارهای خودآسیب رسانی غیرمستقیم را هم انجام می­دادند.

 تفاوت­هایی نیز بین خود آسیب­رسانی مستقیم  از نوع خود جرحی و غیر مستقیم از نوع خطرجویی وجود دارد. خودجرحی بیشتر به حالت­های آشفتگی هیجانی مرتبط است؛ در حالیکه خطرجویی با سرخوشی و نشاط هم رابطه دارد، در شرایطی که خطرجویی در حضور همسالان افزایش می­یابد اما خودجرحی معمولاً در انزوا و خلوت انجام می شود، در حالیکه در خودجرحی آسیب به صورت مستقیم و عمدی انجام می شود در خطرجویی آسیب یک پیامد احتمالی این رفتار است و انگیزه آسیب به خود هوشیارانه نیست .

 ابزار­هایی که برای اندازه گیری رفتارهای خطرجویی و خود جرحی ساخته شده است در اغلب موارد هر دو رفتار را در کنار هم می سنجند. برای مثال ورووا، فوناگی، فیرن و رادو  برای سنجش خودآسیب رسانی مستقیم و غیر مستقیم  ابزاری با عنوان پرسشنامه خود آسیب رسانی و خطرجویی (RSTH) ساختند که دارای دو عامل خطرجویی و خودآسیب رسانی بود.  در این ابزار عامل خطرجویی شامل هشت نوع رفتار شامل انجام اعمال غیرقانونی، عدم اطاعت از قوانین مدرسه، تا دیروقت بیرون از خانه ماندن بدون اجازه والدین، خشونت، خطرجویی جنسی به صورت برقراری روابط جنسی با افراد مختلف در یک دوره زمانی کوتاه و سوء مصرف سیگار، الکل و مواد غیر قانونی بود و عامل خودآسیب رسانی هم شامل انواع رفتارهای خودجرحی شامل بریدن، سوزاندن، گازگرفتن، کندن زخم­های پوست، بیش مصرف مواد، اقدام خودکشی، داشتن افکار خودآزارسان، برقراری و تداوم دوستی با افراد غیرقابل اعتماد و بی وفا و داشتن افکار خودآسیبی و خودکشی شناسایی شد. علاوه بر این سوالات مرتبط با سه رفتار شامل برقراری رابطه جنسی محافظت نشده، خود را در معرض آزار جنسی قرار دادن و استنشاق یک ماده مضر به صورت یکسان در هر دو عامل خطر جویی و خودآسیب رسانی بارعاملی داشتند که  تایید میکند که ممکن است برخی از رفتارهایی که به عنوان خطر جویی شناخته می شود نوعی خودآسیبی باشد.در پژوهشی دیگر سوانسون و همکاران با هدف سنجش ابزاری برای غربالگیری و تشخیص نشانه­های اختلال شخصیت مرزی ابزاری با عنوان  مقیاس خودآسیب رسانی را ساختند که رفتارهای خودآسیب رسانی مستقیم مثل خوجرحی ، خود سوزی و کتک زدن را در کنار رفتارهای خودآسیب رسانی غیر مستقیم مانند سوء مصرف مواد، برقراری رابطه با افراد آزار رسان، بیش مصرف مواد و شکست عمدی در کار یا شغل می­سنجد. تبیین دیگری که لزوم بررسی همزمان این دو رفتار را باهم تایید می کند یافته های روانشناسی تحولی است که بیا­ن می­کنند رفتارهای ارتقادهنده سلامتی در نوجوانان به صورت یک خوشه در کنار یکدیگر پدیدار می شوند و عامل ارتباط دهنده آنها یک عامل زیربنایی است .بنابراین،به نظر می­رسد شواهد پژوهشی و بالینی از بررسی همزمان و تلقی کردن هر دو دسته رفتارهایی خودجرحی و خطرجویی تحت عنوان خودآسیب رسانی حمایت می­کند.

منبع

خانی پور،حمید(1393)، رفتارهای خود آسیب رسانی در نوجوانان:ماهیت،احتمال خودکشی و نقش عوامل روانشناختی و همسالان ،پایان نامه دکتری روانشناسی ،دانشگاه علامه طباطبایی

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید