سير و پيشآگهي اختلالات روانی
در بالاي 50 درصد موارد، شروع اختلال به صورت حاد بوده و در 50 تا 70درصد درصد موارد در پي يك حادثه استرسزا مانند مسائل جنسي يا مرگ نزديكان است . در زنان داراي فرزند، بروز اختلال در دوران بارداري، و در زنان بدون فرزند، بروز در دوران بلوغ گزارش شده است . سير اختلال معمولا مزمن بوده، در برخي داراي نوسان و در برخي ديگر ثابت است . 30 تا 20 درصد مبتلايان به بهبودي چشمگير دست مييابند و 50 تا 40 درصد نيز بهبودي متوسط پيدا ميكنند، در حالي كه 40 تا 20 درصد بيماران، اختلال بدون تغيير و يا پيشرونده است .
الگوي علائم
اين اختلال در نسخه بازنگري شده راهنماي آماري و تشخيصي اختلالات رواني به دو نوع وسواس فكري و وسواسهاي عملي تقسيم شده است. با اين وجود پژوهشگران معتقدند كه اختلال وسواس فكري – عملي به انواع فرعي همگن قابل تقسيم است، به اين صورت كه آن دسته از نشانههايي كه در تحليلي عاملي داراي بار مشابه بوده و يا بر طبق يافتههاي عصبي – روانشناختي، داراي پايههاي عصبشناختي يكسان باشند، قابل جايگيري در گروههاي همگن هستند. بر اين اساس، گروههاي فرعي عمده توسط سادوك و سادوك ، به صورت زير تعريف شدهاند.
- آلودگي: شايعترين الگوي وسواسي است كه عبارت است از ترس، نفرت يا شرم نسبت به شيئي فرضا آلوده كه با شستشو يا اجتناب اجباري از آن شيء همراه است.
- ترديد بيمارگونه: معمولا در رابطه با خطر يا يك خشونت است ؛ مانند فراموش كردن شير گاز و با عمل وسواسي كردن همراه است.
- افكار وسواسگونه مزاحم: كه معمولا تكراري و در مورد اعمال جنسي يا پرخاشگرانه است و فرد مبتلا در مورد آن شرم دارد. اين افكار، معمولا اعمال وسواسي را به دنبال ندارند.
- تقارن: نياز وسواسگونه به تقادن و دقت كه معمولا به كندي وسواسي ميانجامد.
- ساير گروهها: عبارتند از افكار وسواسي مذهبي، وسواسهاي جسمي در مورد بيماريها و احتكار وسواسگونه.
از آنجايي كه نشانههاي وسواسي بسيار متنوع هستند، ارائه يك طبقهبندي جامع و ابزار مناسب كه دربرگيرنده دامنه وسيع نشانههاي وسواس باشد ضروري است. مقياس وسواس فكري – عملي ييل براون، به عنوان يكي از جامعترين مقياسهاي سنجش نشانههاي وسواس شناخته شده است. اين ابزار نوعي مصاحبه نيمه ساختار يافته است كه بيش از 60 نشانه وسواس را در 8 مقوله وسواس فكري ؛ پرخاشگري، آلودگي، جنسي، احتكار ، تقارن ، مذهبي ، بدني ، و متفرقه و 7 مقوله وسواس عملي ؛شستشو، وارسي، محاسبه، نظم و يكساني، احتكار، تكرار و مركب طبقهبندي ميكند.
رويكرد ابعادي به نشانههاي ODC با هدف شناسايي گروههاي فرعي از آن جهت اهميت دارد كه نشان داده شده كه اين گروهها نه تنها به لحاظ عصبشناسي و ژنتيكي بلكه به لحاظ سابقه خانوادگي و پاسخدهي به درمان نيز با يكديگر متفاوتند. آلسو بروك و همكاران، دريافتند كه بستگان كساني كه نمران بالايي در مقياسهاي وسواسهاي فكري/ وارسي و تقارن/ نظم و ترتيب كسب ميكنند، احتمال ابتلايشان به OCD از بستگان افراد با نمرات پايين در مقياسهاي ياد شده بيشتر است.
در خصوص پاسخدهي به درمان، نشان داده شده كه برخي از گروههاي فرعي OCD سختتر درمان ميشوند و پيشآگهي منفي نسبت به ساير انواع OCD دارند. ماتايكس كولز، راوخ، منزو، جنيك و بائر،دريافتند كه احتكار وسواسگونه با پاسخدهي درماني منفي مرتبط است. همچنين نتايج حاصل از دو پژوهش حاكي از آن است كه وسواسهايي كه در بعد جنسي/ مذهبي قرار دارند، نسبت به درمان مقاومند و پيش آگهي ضعيفي دارند. با اين حال، پژوهش آبراموويتز، فرانكلين، شوارتز و فر، پاسخدهي پايين به درمان در وسواس مذهبي را تاييد نميكند.بمنظور شناسايي ابعاد و گروههاي فرعي همگن در OCD، مطالعات بيشماري با استفاده از مقياس وسواس فكري – عملي ييل براون و با به كارگيري روش تحليل عاملي صورت گرفته است.
ماتايكس كولز و همكاران ، با استناد به چند پژوهش معتقدند كه نشانههاي OCD را ميتوان به 3 تا 5 بعد مجزا تقسيم كرد.
- وسواسهاي تقارن و اعمال وسواسگونه تكرار، شمارش و نظم و ترتيب
- احتكار و اعمال وسواسي مربوطه
- وسواسهاي آلودگي و اعمال اجباري شستشو
- وسواسهاي پرخاشگري و وارسي اجباري و 5- وسواسهاي جنسي/ مذهبي و اعمال اجباري مربوطه.
در يك بررسي ديگر، بلوخ، لاندروس – وايسن برگر، روزاريو، پيتنگرو لکمان ، پس از متاآناليز 21 مطالعه تحليلي عاملي اعلام كردند كه نشانههاي OCD به 4 عامل اصلي قابل تقليل هستند:
- تقارن: وسواسهاي تقارن و تكرار و شمارش اجباري
- افكار ممنوع: پرخاشگرانه، جنسي،مذهبي و بدني و وارسي اجباري
- پاكيزگي: آلودگي و پاكيزگي
- احتكار: وسواسها و اعمال اجباري مربوط به احتكار.
منبع
کاویانی،سارا(1389)، رابطه وسواس مذهبی ـ اخلاقی با نشانههاي وسواس فکری ـ عملی و سبکهای شناختی مرتبط با وسواس فکری ـ عملی،پایان نامه کارشناسی ارشد،روانشناسی عمومی،مركز آموزشهاي نيمهحضوري و تخصصي آزاد دانشگاه علامه طباطبايي
ازفروشگاه بوبوک دیدن نمایید
دیدگاهی بنویسید