سازمان تامین اجتماعی

فعالیتهای بیمه های اجتماعی در ایران با تشکیل صندوق احتیاط کارگران شبکه راه آهن کشور در سال 1310 پایهریزی شد. گسترش شمول حمایتهای بیمهای منجر به تصویب لایحه بیمه کارگران در 29 آبان 1322 و سپس تصویب لایحه بیمههای اجتماعی کارگران در سال 1332 و آغاز به کار سازمان تأمین اجتماعی کارگران شد. سازمان بیمه های اجتماعی کارگران در سال 1342 بنا به پیشنهاد وزارت کار و امور اجتماعی و تأیید هیأت وزیران وقت به سازمان بیمههای اجتماعی تغییر نام یافت و در نهایت در تیر ماه 1354 با گسترش یافتن دامنه پوشش و شمول تعهدات آن و ادغام برخی سازمان های بیمه اجتماعی دیگر «سازمان تأمین اجتماعی » شکل گرفت.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی، تعمیم و گسترش تأمین اجتماعی برگرفته از اصل 29 قانون تأمین اساسی جمهوری اسلامی ایران با تکیه بر برخورداری آحاد مردم از مزایای تأمین اجتماعی به عنوان « حقی همگانی» سرلوحه کار قرار گرفت. در آذر ماه سال 1358، ضمن واگذاری اداره امور بیمارستانها و درمانگاههای تحت پوشش سازمان تأمین اجتماعی به وزارت بهداری و بهزیستی ( باحفظ مالکیت سازمان) مقرر گردید تا 9 درصد از حق بیمههای وصولی سازمان بابت درمان نیز در اختیار این وزارتخانه قرار گیرد. این وضعیت تا سال 1369 ادامه یافت تا آنکه در این سال با تصویب ماده واحدهای اداره واحدهای درمانی و تأمین خدمات درمانی مورد نیاز بیمه شدگان مجدداٌ به عهده سازمان قرار گرفت.در اوایل سال 1383 قانون نظام جامع رفاه و تأمین اجتماعی به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید و سازمان تأمین اجتماعی به عنوان رکن اساسی نظام بیمه ای کشور مرتبط به این وزارتخانه و همسو با سیاستهای کلان نظام جامع تأمین اجتماعی به ادامه فعالیت پرداخت.

آشنایی با وظایف سازمان تامین اجتماعی

سازمان تأمین اجتماعی یک سازمان بیمه‌گر اجتماعی است که مأموریت اصلی آن پوشش کارگران مزد و حقوق بگیر (به صورت اجباری) و صاحبان حرف و مشاغل آزاد (به صورت اختیاری) است. جمعیت تحت پوشش این سازمان بیش از 11 میلیون نفر بیمه شده اصلی وبیش از 2 میلیون نفر مستمري بگیر می باشد. که با در نظر گرفتن خانواده بیمه شدگان به بیش از 34 میلیون نفر می رسد. براساس قانون، سازمان تأمین اجتماعی یک سازمان عمومی غیردولتی است که بخش عمده منابع مالی آن از محل حق بیمه‌ها (با مشارکت بیمه شده و کارفرما) تأمین می‌شود و متکی به منابع دولتی نیست. به همین دلیل، دارایی‌ها و سرمایه‌های آن متعلق به اقشار تحت پوشش در نسل‌های متوالی است و نمی‌تواند قابل ادغام با هیچ یک از سازمان‌ها و مؤسسات دولتی یا غیردولتی باشد.

تکیه‌گاه اصلی این سازمان مشارکت سه‌جانبه کارفرمایان، بیمه‌شدگان و دولت در عرصه‌های مختلف سیاستگذاری، تصمیم‌گیری‌های کلان و تأمین منابع مالی است. اصول و مبانی بیمه‌گری این سازمان به نحوی تنظیم شده که بین اهداف اصلی آن با اهداف کلان نظام اقتصادی کشور همسویی کامل وجود دارد. از یک سو رونق فعالیت‌های تولیدی و صنعتی موجب افزایش جمعیت تحت پوشش بیمه و تقویت منابع مالی این سازمان می‌شود و از سوی دیگر پوشش بیمه‌ای کارگران به افزایش اطمینان خاطر، ایجاد امنیت روحی و سلامت جسمی و در نهایت ارتقای بهره‌وری نیروی کار منجر می‌گردد. همچنین همه عواملی که فعالیت‌های اقتصادی و صنعتی را تحت تأثیر قرار دهد بر منابع و مصارف سازمان تأمین اجتماعی نیز اثرگذار است. از جمله این عوامل می‌توان به بحران بیکاری، افزایش نرخ سالمندی، بی‌ثباتی در فعالیت‌های اقتصادی، افزایش حوادث و سوانح در کشور و رشد روزافزون هزینه‌های درمان اشاره کرد.

تعهدات این سازمان برابر استانداردهای تعیین شده به وسیله سازمان بین‌المللی کار و سازمان بین‌المللی تأمین اجتماعی تنظیم شده و بالاترین حد این استانداردها را در بر می‌گیرد. چگونگی تحقق این تعهدات و ارایه خدمات به وسیله این سازمان را قانون معین کرده است. مهم‌ترین تعهدات و خدمات سازمان تأمین اجتماعی برمبنای قانون تأمین اجتماعی و مقررات مربوط به آن: