رهنمودهای ایفلا در خصوص اصول اجرای امانت بین کتابخانه‌ای و خدمات تحویل مدرک در سطح بین‌الملل

هر چند که اصول و رهنمودهای ایفلا در زمینه امانت بین کتابخانه‌ای و خدمات تحویل مدرک آن‌گونه که باید در سطح گسترده شناخته شده نیست، اما این اصول و رهنمودها از سال 1954 وجود داشته و اساس همکاری‌ها در زمینه امانت بین کتابخانه‌ای میان کشورهای مختلف قرار گرفته است. رهنمودهای یاد شده در برگیرنده توصیه‌هایی می‌شود که لازم است یک کشور در زمینه عرضه و امانت بکار گیرد. بخش قابل توجهی از این رهنمودها در نسخه بازبینی شده فعلی بدون تغییر باقی مانده و تنها سعی شده تا رهنمودهای یاد شده با نیازهای قرن بیست و یکم مطابقت داده شود.

با این حال، تغییرات ایجاد شده در این رهنمودها نیز به شکل ملی صورت می‌پذیرد. از جمله مهمترین این تغییرات: استفاده مشترک از مجموعه کتابخانه‌های انفرادی است. و از مهم‌ترین مؤلفه‌های همکاری بین‌المللی در زمینه امانت بین کتابخانه‌ای به شمار می‌آید. همان‌گونه که کتابخانه‌ها نمی‌توانند به تنهایی در برآوردن نیازهای اطلاعاتی کاربران خودکفا باشند. کشورها نیز از این امر مستثنی نیستند. تبادل مدارک و منابع میان کتابخانه‌های کشورهای مختلف از با اهمیت‌‌ترین و ضروری‌ترین اصول اجرای طرح‌های امانت بین کتابخانه‌ای به شمار می‌آید.

از آنجایی که هر کشوری در نحوه اجرای امانت بین کتابخانه‌ای و خدمات تحویل مدرک، اصول و روش‌های خاص خود را دارد، هیچگونه اجباری برای پذیرش و رعایت اصول و رهنمودهایی که در ادامه می‌آید وجود ندارد. با وجود این کشورها و کتابخانه‌ها برای امانت بین کتابخانه‌ای در سطح بین‌الملل به استفاده از رهنمودهای ایفلا اشتیاق زیادی نشان می‌دهند. در این اصول، ضمن آنکه علایق همه کتابخانه‌ها در نظر گرفته شده، سعی شده تا توصیه‌‌های عملیاتی هر یک از کشورها در زمینه فراهم آوری مدارک مد نظر قرار گیرد.

 اصول و رهنمودهای اجرایی

مسئولیت ملی: هر کشوری باید مسئولیت عرضه نسخه یا نسخه‌هایی از انتشارات خود را به سایر کشورها به شکل امانت، زیراکس یا سایر روش‌های مقتضی بر عهده گیرد. این قاعده تمامی آنچه در زمان فعلی یا در گذشته انتشار یافته شامل می‌شود. آزمایش‌ها، کارمند گزینی و غیره از انواع اموری است که در نظام‌های خودکارسازی صورت می‌گیرد. در نظام‌های خودکارسازی شده درخواست‌ها به طور خودکار به مناسب‌ترین منبع تهیه اطلاعات ارسال می‌شوند.

فهرست مشترک: بزرگترین تمرکز همکاری بین کتابخانه‌ها توسعه نظام‌های فهرست‌نویسی مشترک است. این تلاش‌ها هم اکنون به وسیله پایگاه‌های کتاب‌شناختی بین‌المللی مانند آر. ال. ان. جی  واُ. سی. ال. سی، انجام می‌شوند. این مراکز با توجه به همکاری بین کتابخانه‌ها و افزایش استفاده از فهرست‌های مشترک برای ایجاد و استفاده از فهرست‌نویسی ماشین‌خوان گسترس پیدا کرده‌اند. در حال حاضر بسیاری از کتابخانه‌ها «دسترسی به فهرست‌های پیوسته» را دارند. استفاده از نظام‌های مختلف طبقه‌بندی در کتابخانه‌ها باعث ایجاد چالش‌هایی در ایجاد فهرست‌های مشترک شده است. بهتر است کتابخانه‌های همکار از یک نوع طبقه‌بندی استفاده کنند تا مشکلات کمتری در همکاری داشته باشند.

 مخزن‌سازی مشترک: گسترش مجموعه کتابخانه‌ها، باعث ایجاد مشکلات بسیاری در ذخیره‌سازی مجموعه‌ها می‌شود. هزینه‌های ذخیره‌سازی مجموعه‌ها نیاز به مخزن‌سازی مشترک را برای افزایش اثر بخشی توجیه می‌کند. ذخیره‌سازی مشترک یکی دیگر از موفقیت‌های کتابخانه‌ها در همکاری با یکدیگر است.

نگهداری و دسترسی: شگفت‌آورترین نکته همکاری بین کتابخانه‌ها نگهداری و دسترسی است. در حالی که سال‌های اخیر برای تولید کتاب از کاغذ اسیدی استفاده می‌شود که بسیار مخرب است. تخمین زده می‌شود 25 تا 30 درصد موجودی کتابخانه‌های تحقیقاتی مهم در معرض خطر هستند. برای مقابله با این مسئله، شورای منابع کتابخانه مأموریت نگهداری و دسترسی مواد با تأکید بر همکاری را برعهده دارد.

منبع

مهری،فریبا(1392)، راهکارهای ایجاد طرح‌های همکاری ؛امانت بین کتابخانه‌ای، اشتراک منابع در کتابخانه‌ها،پایان نامه کارشناسی ارشد،کتابداری واطلاع رسانی،دانشگاه آزاداسلامی همدان

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید

اگر مطلب را می پسندید لطفا آنرا به اشتراک بگذارید.

دیدگاهی بنویسید

0