رفتار شهروندی سازمانی و همبسته های آن در سازمان

 پودساکف و همکاران ، معتقدند بررسی عوامل پیش بینی کننده­ی بروز رفتار شهروندی سازمانی از زمینه های مهم تحقیقاتی در عرصه­ی رفتار سازمانی است. صاحبنظران این عرصه معتقدند که مجموعه ای از شرایط باید در سازمان و همچنین در کارکنان سازمان مهیا شوند تا امکان بروز این نوع از رفتار از سوی کارکنان فراهم آید. شناخت این عوامل زمینه ساز و همبسته رفتار شهروندی سازمانی از آن جهت اهمیت دارد که با مشخص شدن آن عوامل، سازمان می تواند در جهت تقویت آنها اقداماتی بعمل آورده و از این طریق، امکان بهره برداری بیشتر و بهتر از پیامدهای رفتار شهروندی سازمانی فراهم می شود.

 باتمن و ارگان ، نخستین تحقیقات را در رابطه با زمینه های بروز رفتار شهروندی سازمانی انجام داده اند. طبق یافته های این محققان، رضایت شغلی بهترین پیش بینی کننده­ی رفتار شهروندی سازمانی است. بعد از گذشت دو دهه از تحقیقات در این رابطه، رضایت شغلی هنوزبعنوان بهترین عامل پیش بینی کننده­ی رفتار شهروندی سازمانی،محسوب می گردد .

رضایت شغلی و رفتار شهروندی سازمانی

رضایت شغلی از عوامل همبسته با موفقیت شغلی کارکنان است که با افزایش کارایی و نیز احساس رضایت فردی رابطه دارد .

 مطالعات مختلف در زمینه رضایت شغلی نشان می دهد که متغیرهای زیادی با رضایت شغلی مرتبط می باشند. این متغیرها طی چهار دسته عوامل سازمانی، فردی، نوع ماهیت کار و نوع رفتار شهروندی سازمانی  یک کارمند راضی، مبین واکنش وی در برابر کسانی است که برای او ارزش قائل شده اند. تحقیقات نشان می دهند که رضایت شغلی و رفتار شهروندی سازمانی با یکدیگر همبسته اند. باتمن و ارگان، در تحقیقات خود یافتند که بین معیارهای عمومی رضایت شغلی و رفتار شهروندی سازمانی رابطه­ی معنادار وجود دارد.بطور کلی، سطح بالاتر رضایت کارکنان منجر به ایجاد تعهد سازمانی گردیده که این امر به نوبه­ی خود، انگیزه ارائه­ی رفتار مطلوب شهروندی سازمانی را ارتقاء خواهند داد.

 ویلیامز و اندرسون ، در پژوهش خود به بررسی رابطه­ی رضایت شغلی و تعهد سازمانی با رفتار شهروندی سازمانی کارکنان تمام وقت سازمان های عمومی پرداخته اند. آنها رفتار شهروندی سازمانی را به دو بخش رفتار شهروندی که برای خود سازمان سودبخش است و رفتاری که برای افراد سودبخش می باشد، تفکیک کرده اند. نتایج پژوهش حاکی از آن بود که رضایت شغلی که شامل دو متغیر شناختی و عاطفی است به همراه متغیر تعهد سازمانی، همبستگی مثبتی با هر دو نوع رفتار شهروندی سازمانی ذکر شده، داشته است.

نقش عدالت سازمانی در بروز رفتار شهروندی سازمانی

آلپر، در پژوهشی بمنظور افزایش رفتار شهروندی سازمانی در میان کارکنان دانشگاه های دولتی کشور ترکیه، به نقش اعتماد و تاثیر آن بر رابطه عدالت سازمانی و رفتار شهروندی سازمانی تاکید کرده است. به نظر او عواملی همچون عدالت رویه ای، عدالت توزیعی و عدالت تعاملی با دو بعد رفتار شهروندی سازمانی یعنی رفتارهایی که به سود سازمان است و همچنین رفتارهایی که برای افراد سودمند هستند، رابطه دارد. نتایج دیگر این پژوهش رابطه­ی مستقیم میان اعتماد و ابعاد رفتار شهروندی سازمانی کارکنان است.

فرهنگ سازمانی و رفتار شهروندی سازمانی

در سازمان هایی که فرهنگ آن قوی است، اعضای سازمان از رسالت ها و هدف های سازمانی آگاهی کامل داشته و نسبت به آنها تعهد دارند بعلاوه میان اهداف کارکنان، سازمان و مدیریت، همسویی لازم مشاهده می گردد. در این صورت کارکنان، حداکثر شدن منافع خود را در گرو حداکثرسازی منافع سازمانی دانسته این امر، عاملی مثبت در جهت عملکرد سازمانی و اثربخشی بهتر آن خواهد بود. بعلاوه بروز پیامدهای رفتاری مثبت از سوی کارکنان از جمله رفتار شهروندی سازمانی نیز از نتایج مهم و شایان توجه چنین فرهنگ سازمانی قوی خواهد بود.مدارک و شواهد گویای این حقیقت است که فرهنگ سازمانی پیش شرطی بنیادی برای تقویت و پرورش رفتار شهروندی سازمانی محسوب می شود. کارکنان زمانی از مسئولیت های شغلی پا را فراتر می گذارند که از شغل خود راضی و خرسند باشند و سرپرستان را نیز حمایت کننده و با ملاحظه، تشخیص داده باشند.

ویژگی های شغلی و رفتار شهروندی سازمانی

در سال های اخیر پودساکف و همکاران، در فراتحلیلی از تحقیقات مربوط به پانزده سال اخیر در خصوص رفتار شهروندی سازمانی، میزان رابطه­ی برخی از متغیرها با ابعاد مختلف رفتار شهروندی سازمانی را ترسیم نمودند. آنها دریافتند که بین متغیرهای مرتبط با ویژگی های شغل نظیر رضایتمندی درونی از شغل، یکنواختی شغلی و بازخورد شغلی با رفتار شهروندی سازمانی رابطه­ی همساز و مثبت وجود دارد. در واقع بازخورد شغلی و رضایتمندی درونی شغل، ارتباط مثبتی با رفتار شهروندی سازمانی داشته ولی بکنواختی شغلی ارتباط منفی با رفتار شهروندی سازمانی نشان داده است. در خصوص متغیرهای شغلی، تحقیقات عمدتا حول محور تئوری جانشین های رهبری بوده که نتایج آن بیانگر ارتباط پایدار ویژگی های شغلی با رفتار شهروندی سازمانی است.

منبع

فتاحی،ویدا(1394)،نقش ارزشها ،محوریت کار،تعهد سازمانی برروی رفتارهای شهروندی سازمانی کارکنان دانشگاه،پایان نامه کارشناسی ارشد،مدیریت آموزشی،دانشگاه ادبیات وعلوم انسانی ارومیه

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید