« بیشتر تلاش می کنیم تا با ما مطمئن پژوهش کنید. »دیابت شایع ترین بیماری جهان معاصر
در دهههای اخیر برای شناخت عوامل خطر بیماریهای مهم غیرواگیر مطالعات متعددی انجام شدهاست، از جملهی این بیماریها دیابت قندی بعنوان شایعترین بیماری غدد درونریز است. دیابت شیرین اولینبار در سال1552قبل از میلاد در پاپیروسهای مصری توصیف شد. حشرات دور ادرار شیرین کسانی که ادرار زیادی دفع می کردند جمع می شدند و افرادی که ادرار شیرین را میچشیدند میتوانستند به تشخیص برسند. البته خود واژهی دیابت توسط آراتئوس، پزشک برجستهای که در قرن دوم بعد از میلاد در اسکندریه و رم میزیست ابداع گشت. او از واژهی دیاباینو ،به معنی عبور کردن از، برای توصیف حالتی استفاده نمود که در آن مقدار زیادی ادرار از کلیهها عبور میکرد. واژهی لاتین ملیتوس به معنی شیرین مثل عسل نیز در قرن18اضافه شد.
دیابت یکی از مشکلات عمدهی بهداشت عمومی در جهان معاصر است که بهسرعت روبه افزایش است. متخصصان گروه بیماریهای غدد درونریز دیابت را یکی از شایعترین بیماریهای متابولیک قرن حاضر میدانند که منجر به ناتوانی و مرگ زودرس میشود و عوارض حاد و دیررس آن تهدیدهای عمدهای برای سلامتی فرد بشمار میرود. این بیماری که پنجمین علت مرگومیر جوامع غربی و چهارمین دلیل مراجعهی شایع به پزشک است، 15%هزینه های مراقبت بهداشتی را در ایالت متحده به خود اختصاص داده است.
این بیماری مزمن تقریبا285میلیون نفر در سراسر دنیا بهآن مبتلا هستند و برآورد شده است که تا سال 2030این تعداد به 439میلیون نفر برسد.
تعریف دیابت
دیابت قندی یک بیماری مزمن است و زمانی بروز میکند که :
- توانایی لوزالمعده در ترشح انسولین کم شده و یا ازبین رفته باشد،
- بدن نتواند به طور موثر از انسولین ترشح شده توسط لوزالمعده استفاده کند.
انسولین هورمونی است که برای تبدیل قند، نشاسته و دیگر غذاها بهانرژی، موردنیاز میباشد و برای زندگی روزانه ضروری است. اختلال یا عدم ترشح انسولین توسط کبد یا عدم فعالیت مناسب انسولین و یا هردو عامل باعث افزایش قند خون؛ هیپرگلیسمی و دیگر اختلالهای متابولیکی میشود که اگر هیپرگلیسمی بهخوبی کنترل نشود، ممکن است موجب عوارض جدی شود. در دیابت مجموعهای از اختلالات وجوددارد که باعث گردیده سلولهای بدن نتواند بهنحو مناسب از کربوهیدراتها بهعنوان یک ماده غذایی اساسی استفاده نماید، که نتیجهی آن افزایش میزان فند خون خواهدبود.
انواع دیابت
مشکلات تقسیمبندی دیابت سالها وجود داشتهاست. اخیرا سازمان بهداشت جهانی(WHO) و انجمن دیابت آمریکا(ADA) آن را به چهارگروه تقسیم کردهاند:
دیابت نوع یک
دیابت نوع یک در گذشته به نام دیابت وابسته به انسولین (IDDM) نامیده میشد. این نوع دیابت بهخاطر از دست رفتن یا بدعمل کردن سلولهاي سازنده انسولین، سلولهای بتای لوزالمعده ، است. آسیبرسیدن به این سلولها منجر به تولید نشدن انسولین میشود .این نوع دیابت را بیماري خودایمنی مینامند یعنی اینکه سیستم ایمنی بدن به سلولهاي سازنده انسولین حمله میکند و آنها را تخریب میکند اما علت اینکه سیستم ایمنی چرا به این سلولها حمله می ند هنوز نامشخص است. به علت اینکه انسولین ، براي ادامهي حیات ضروري میباشد در دیابت نوع یک بهعلت ساخته نشدن این ماده، انسولین باید از طریق دارو وارد بدن شود.حدود 10 درصد از کل دیابتها مربوط به دیابت نوع 1 میباشد. این بیماري بیشتر در کودکی و نوجوانی و بهطورکلی قبل از 30 سالگی بروز میکند.
دیابت نوع دو
دیابت نوع دو در گذشته تحت عنوان دیابت غیروابستهبهانسولین خوانده میشد. در این نوع دیابت پانکراس انسولین کافی تولید نمیکند و حتی اگر تولید کند نیز سلولهاي بدن حساسیت کمی به انسولین نشان میدهند که این منجر به تجمع قندخون میشود. حدود 90 درصد ازموارد دیابت مربوط به دیابت نوع دو میباشد. این بیماري معمولا از میانسالی به بعد رخمیدهد، البته امروزه سن مبتلا شدن به این بیماري در بعضی از کشورها از جمله ایران روبهکاهش است. اگر سطوح قند خون از 200-180 mgdl/L بیشتر شود نشانههايی همچون تشنگی و گرسنگی مفرط و همچنین پرادراري دیده میشود که اینها از علائم اولیهي دیابت نوع دومیباشند. اغلب افراد مبتلا به دیابت نوع دو چاق هستند یا اینکه در محدودهي شکم تجمع چربی دارند. این نوع دیابت به طور معمول به کمک رژیمغذاییمناسب، فعالیتبدنیکافی و داروهای خوراکی کاهندهی قندخون درمان میشود. در برخی موارد نیز برای دستیابی به کنترل گلیسمیک مطلوب نیاز به انسولیندرمانی است.
دیابت حاملگی
دیابت بارداری بهشرایطی اطلاق میگردد که سطح قندخون در طی بارداری بالا رفته و علائم دیابت در خانمهای باردار که قبلا دیابت برایشان تشخیص داده نشده، دیده شود. ایننوع دیابت یک عارضهی درحال رشد درسطح جهان و یکی از شایعترین عوارض دورانبارداری است . شیوع دیابت بارداری بسته به جمعیت مورد مطالعه و تستهای تشخیصی ار1تا14درصد گزارش شده است. درکشورهای فاقد «برنامی ملی بیماری یابی »، دیابت بارداری غا لبا ً بدون تشخیص و درمان میماند که این امر سبب بروز عوارض ناگوار حاد و دیررس برای مادر وفرزند میشود. تحقیقات مختلف نشان داده است فرزندان مادرانی که دیابت ایشان در دوران بارداری بهطور مطلوب درمان نشده است ، در دوران بلوغ وبزرگسالی ، یا دچار چاقی ، اختلالات تحمل گلوکز ویا مبتلا به دیابت میشوند . اگرچه بعد از زایمان دیابت از بین میرود اما ممکن است در بارداری بعدی دوباره ظاهرگردد . حدود 50% خانمهایی که طی دوران حاملگی دچار دیابت می شوند ممکن است 10سال پس از دوران بارداری در معرض خطر ابتلای دائمی به دیابت ، اغلب به دیابت نوع دوم باشند .
منبع
اعراب شیبانی،خدیجه(1392)،اثربخشی مداخلات روانشناختی برشاخصهای سلامت جسمی وروانی، پایان نامه دکترای تخصصی،روانشناسی سلامتی،دانشگاه پیام نور تهران
از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید
دیدگاهی بنویسید