ديدگاه هاي شناختي و شادي

 موضوع تعيين كننده هاي شادكامي و چگونگي ادراك و شناخت آنها ، از مدت ها قبل مورد بحث بوده است و دامنه آن ، ديدگاه هاي فلسفي و ديني را نيز در بر دارد. اين ديدگاه ها در مورد سودمندي تفكرات و شناخت هايي تاكيد دارند كه باعث هدايت هيجان ها و خلقيات فرد مي گردد ، براي مثال در بعضي اديان براي مقابله با هيجانهاي ناخوشايند ، گسلش رواني از دنيا توصيه مي گردد و در برخي از آيين هاي فلسفي مانند دواقيون ، نوعي تفكر به شيوه خاص توصيه شده است كه فرد را در برابر مصائب مقاوم مي سازد.

يكي از نظريه هاي شناختي بهزيستي ذهني و شادكامي نظريه   اسناد مي باشد كه در مورد افسردگي به خوبي شناخته شده است. در اين نظريه اعتقاد بر آن است كه افراد افسرده ، وقايع منفي را در علل پا بر جا و كلي مي دانند كه پيوسته براي آنان اتفاق مي افتد. از نظر بك ،  افراد افسرده به روش هاي خود ويرانگري در مورد جهان مي انديشد. نظريه ونيز ، اسنادهاي مربوط به موفقيت و شكست را توصيف كرده است. به اعتقاد وي رويدادهاي ذهني ، نقش واسطه را بين متغيرهاي مربوط به تكليف و رفتار بعدي دارند و افراد ، نتايج رفتاري خود را به علل دروني : شخصي ، بيروني : موقعيتي ،‌ پايدار و ناپايدار و كنترل پذير يا كنترل ناپذير اسناد مي دهند.

اين ويژگي ها ، انتظارات متفاوتي در آينده براي آنان ايجاد مي كند و منجر به واكنش هاي عاطفي مثبت يا منفي مي گردد. وقتي كه موفقيت يا شكست به عوامل بيروني نسبت داده شود ،‌ غرور، شادي و يا شرمساري و اندوه افزايش مي يابد و اگر موفقيت يا شكست به عوامل بيروني نسبت داده شود ، غرور ، شادي و يا شرمساري و اندوه كاهش مي يابد. بنابراين موفقيتي كه فرد آن را به خوش اقبالي : عوامل بيروني  نسبت مي دهد ، از جنبه تقويتي برخوردار نخواهد بود. يكي از پيامدهاي نسبت دادن علي  در رابطه با كنترل دروني و بيروني ، رابطه آن با يكي از عوامل شادكامي يعني عزت نفس است. اگر پيامدهاي مثبت رفتار به علل دروني مانند توانايي و تلاش نسبت داده شود ،‌ باعث افزايش عزت نفس خواهد بود.

بر طبق نظر ونير ، ‌موفقيت و شكست باعث به وجود آمدن احساس شادي و غمگيني مي شود. اين هيجان ها به علت اسنادي است كه افراد متعاقب شكست يا موفقيت به كار مي برند  .در حيطه موضوع بهزيستي ذهني و شادكامي ، پژوهشگران نشان داده اند كه افراد مي توانند هيجانات خود را از طريق افكارشان شديد و ضعيف يا مثبت و منفي نمايند و بدين ترتيب شادماني يا غمگيني را تجربه نمايند  . در نظريه هاي شناختي اعتقاد بر آن است كه افراد شادكام رويدادهاي بيشتري را كه نظر فرهنگي مطلوب است ، تجربه مي كنند و نيز رويدادهاي خنثي را به صورت مثبت و رويدادهاي مثبت را مثبت تر در نظر مي گيرند. در واقع مردم قادرند از طريق كنترل افكارشان بهزيستي ذهني و شادكامي خود را افزايش دهند. براي مثال، اين عقيده كه در جهان يك نيرو و مقصد والايي وجود دارد كه مي تواند به خوشبختي و شادكامي افراد بيفزايد .

ديدگاه هاي زمينه اي در مورد شادي

در بعضي از نظريه ها مانند نظريه وينهون ، اين اعتقاد وجود دارد كه بهزيستي ذهني و شادكامي معلول برآورده شدن نيازهاي اساسي و كلي انسان است. از نظر وي اگر مردم نيازهاي گرسنگي ، تشنگي ، سرما و گرماي آنان مرتفع شود ، مي توانند شادكام باشند. در مقابل ، نظريه هاي زمينه اي بر عواملي تاكيد مي ورزند كه از نظر زمان و شرايط زندگي افراد تغيير مي يابد ، براي مثال در نظريه سازگاري ، ‌زمينه مربوط به زندگي گذشته فرد مورد توجه قرار مي گيرد. در حالي كه در نظريه هاي مقايسه اجتماعي ، زمينه اجتماعي ديگران مطرح مي باشد، زمينه هاي ديگر شامل ارزش ها ،‌ايده آل ها وهدف هاي آگاهانه فرد است. بررسي و اندازه گيري اين زمينه ها اين امكان را فراهم مي آورد تا بفهميم چگونه از طريق دنبال كردن ارزش ها ،‌اهداف و نيازهاي خود تجارب شادي بخش و خوشبختي خود را شكل مي دهند .

شادي در نظريه فرويد

فرويد، معتقد است كه افراد روان رنجور به شيوه هاي عجيبي رفتار مي كنند كه موجب غمگيني مي گردد و به نظر مي رسد نمي توانند از تجارب خود نفعي ببرند. خاطرات ناخوشايند ، قبيح و رويدادهاي فاجعه آميز دوران كودكي در ضمير ناهشيار ، پنهان مي ماند و مانع شادي فرد مي شود. به نظر فرويد ، بهترين راه جهت كاهش غمگيني بيماران روان رنجور ،‌بينش دادن به آنها درباره محتواي ضمير ناهوشيارشان است،‌به همين منظور از هيپنوتيزم ، تحليل رويا و تداعي كلمات استفاده مي شود. البته بر طبق نظر وي ، افراد ،‌ خودشان در مورد غمگيني كار چنداني از دستشان بر نمي آيد ، زيرا ضمير ناهشيار به بخش اعظمي از اطلاعات مربوط به علل عدم شادي ما دسترسي ندارد.

منبع

طاهر زاده،طیب(1393)، اثر بخشي ورزش بر میزان عزت نفس ، شادکامي و کيفيت زندگي جوانان ، پایان نامه کارشناسی ارشد،روانشناسی عمومی،دانشگاه آزاداسلامی

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید